Asbestli gemi Ailağa'da sökülecek: Canlı yaşamına ciddi zarar verecek

İZMİR – TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu (İKK), Aliağa Gemi Söküm Tesisleri'nde söküm işleminin gerçekleştirilmesi amacı ile Türkiye'ye getirilmek üzere olan uçak gemisi "NAe Sao Paulo" ile ilgili iddialar hakkında basın toplantısı düzenledi.

TMMOB Mimarlar Odası İzmir Şubesi'nde düzenlenen basın toplantısında yapılan açıklamada, Aliağa Bölgesin'de yaşanan çevre ve halk sağlığına yönelik olumsuzlukların TMMOB İl Koordinasyon Kurulu tarafından da yıllardır dile getirildiği belirtildi.

Aliağa Nemrut körfezinde yaklaşık 380 bin metrekare arazi üzerinde 22 adet gemi söküm tesisinde yılda yaklaşık 900 bin ton hurda gemi söküldüğü ve parçalanarak özellikte demir-çelik sektörü için hammadde girdisi sağlandığı ifade edilen açıklamada, gemi sökümünün yarattığı çevre kirliliği ve işçi sağlığına yönelik oluşturduğu risklerin bölge için ciddi bir sorun olmaya devam ettiği vurgulandı.

'AVRUPA ÜLKELERİNDE TERCİH EDİLMİYOR ANCAK TÜRKİYE LİDER...'

Hurda gemi söküm işlemlerinin, çevre ve insan sağlığı açısından kirletici unsurlar taşıması nedeniyle, kontrol altında bulundurulması ve çevre açısından gerekli önlemlerin alındığı bölgelerde yapılması gereken çevresel riski yüksek faaliyet olduğun altı çizilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi: "Genellikle 20 yaş ve üzeri gemilerin yapımında izolasyon maddesi olarak kullanılan asbestin sökülmesi, geçici ve nihai depolanması, hurda gemilerde faaliyet türlerine göre farklı türde atıkların, ağır metallerin, madensel yağların, Poliaromatik Hidrokarbonların (PAH), Poliklorlü Bifenillerin (PCB), tehlikeli atıkların önemli ölçüde çevre kirliliği oluşturma riski bulunmaktadır"

Açıklamada, çevresel riski yüksek olan ve gerçekleştirilmesi halinde gerekli özel önlemlerin alınması ve uygulanması maliyetleri de yüksek olan gemi söküm sektörünün Avrupa ülkelerinde tercih edilmediği ancak Türkiye’nin Gemi Söküm Sektöründe lider olarak yer aldığı da belirtildi.

NÜKLEER DENEMELERDE KULLANILDIĞI İDDİASI

Uçak gemisi NAe Sao Paulo’nun yapım yılı da göz önünde bulundurulduğunda, asbest ve radyoaktivite dahil olmak üzere önemli miktarda tehlikeli ve zararlı atık içerdiği, söz konusu geminin savaş gemisi olması itibari ile nükleer denemelerde kullanıldığının da iddia edildiği ifade edilen açıklamada, "Yapım yılı ve teknolojisi göz önüne alındığında yüksek miktarda tehlikeli ve zararlı atık içeren bu gemi ile ilgili iddiaların doğru olması halinde çevreye ve canlı yaşamına telafisi mümkün olmayan zararlar vereceği bilinen bir gerçektir" denildi.

Geminin alım fiyatının ton başına 75 dolar olduğu iddia edildiği gemi Söküm Sektöründe ortalama metal fiyatının ton başına 450 dolar olduğunun bilindiğine dikkat çekilen açıklamada, "Satın alma fiyatı piyasa ortalamalarının çok altında olan bu geminin fiyatı 'ucuzdur vardır bir hikmeti' sorusunu da gündeme getirmektedir" diye belirtildi.

'TEHLİKELİ ATIKLARDAN ARINDIRILMIŞ MIDIR?'

Açıklamada şu sorulara da yer verildi:

* Geminin Avrupa’da bulunan Gemi Söküm tesislerinde sökülmemesi, Hindistan’da bulunan tesislerde sökümünün gerçekleştirilememesi nedeni ile Aliağa’nın seçildiği iddiaları bulunmaktadır. Hindistan’ın sökmeyi kabul etmediği Gemiyi Aliağa’da sökülmek üzere hangi gerekçe ve koşullarla kabul edilmiştir?

* Çevre Kanunu’nun 13. Maddesine göre tehlikeli atıkların ithalatı yasaktır. Aynı şekilde, ülkemizin de taraf olduğu Tehlikeli Atıkların Sınır Aşırı Taşınması ve Bertaraf Edilmesinin Kontrolüne İlişkin Basel Sözleşmesi de tehlikeli atık ithalatını yasaklamaktadır. Söz konusu gemi tehlikeli atıklardan ve kontamine olmuş yapılardan arındırılmış mıdır?

* Geminin 600 ton asbest içerdiğine ilişkin iddialar bulunmaktadır. Asbeste dair herhangi bir inceleme yapılmış mıdır?

* Asbestten arındırıldığına dair herhangi bir bilimsel rapor bulunmakta mıdır? Gemide denetim yapılmış ise asbeste dair analiz sonuçları nelerdir?

* Atık gemilerin ithalatı için bir zorunluluk olan uluslararası geçerliliği olan bir notifikasyon bulunmakta mıdır?

'TÜRKİYE'NİN ÇÖPLÜK HALİNE GELMESİ KABUL EDİLEMEZ'

Türkiye'nin atık ithalatı sürecinde Avrupa’nın ürettiği ancak kendi topraklarında bertaraf etmediği, başka ülkelerin kabul etmediği atıkların gönderildiği bir çöplük haline getirilmesinin kabul edilemez olduğu vurgulanan açıklamada son olarak şöyle denildi:

"Gemi hakkındaki iddialar ile ilgili olarak sorularımıza ilgili kurum, kuruluş ve kişiler tarafından belgelerle birlikte cevap verilmeden, kamuoyu bilgilendirilmeden geminin ülkemiz karasularına girişine izin verilmemeli, söküm işlemi gerçekleştirilmemelidir. Aksi durumda, sürecin hukuksuzca yürütüldüğü ve fiili durumla tehlikeli atığın ülkemize sokulduğuna dair endişelerimiz pekişecektir. Kamusal sorumluluğumuz, yasa ve mevzuatımızın bize verdiği görev ve sorumluluk kapsamında süreci takip edeceğimizi kamuoyuna duyururuz."

AÇIK ARTIRMAYLA SATILDI

NAe Sao Paulo Türk gemi söküm tersanesi SÖK Denizcilik ve Tic. A.Ş.’yi temsilen açık artırmaya katılan Rio de Janeiro şirketi Cormack Marítima tarafından satın alındı. Cormack Maritima Müdürü Jorge Cormack, hizmet dışı bırakılan geminin mayıs-haziran ayları arasında Türkiye’de sökülmek üzere gönderileceğini söyledi. (DUVAR)