Asgari ücrette ‘iyi’ rakam yok: Yıl sonunda 6 bin lirası buharlaşacak

KRİPTO VARLIKLARDA REKOR
DENEMELERİ DEVAM EDİYOR
ABD seçimlerinin ardından yatırım araçlarının seyrinde önemli değişimler yaşanıyor. Kripto varlıklarda hızlı yükseliş sürerken, altın ve diğer değerli metallerde ciddi kayıplar gözlemleniyor. Borsalarda genel eğilim yukarı yönlü hareket... Bir süre daha bu eğilim sürecek gibi... Borsa İstanbul'da işlem gören hisse senetleri haftalık bazda ortalama yüzde 2.23, dolar/TL ise yüzde 0.14 artarken, altının gram fiyatı yüzde 4.40, Euro/TL yüzde 1.71 geriledi. BIST 100 endeksi, en düşük 9,128.63 ve en yüksek 9,501.13 puanı gördükten sonra geçen haftayı, bir önceki hafta kapanışının yüzde 2.23 üzerinde 9,389.62 puandan tamamladı. Uzmanlara göre, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9,500 ve 9,550 puan direnç, 9,300 ve 9,250 seviyeleri destek konumunda... 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı geçen hafta yüzde 4.40 azalışla 2,844 TL'ye, cumhuriyet altınının satış fiyatı da yüzde 4.35 düşüşle 19,305 TL'ye indi. Bir önceki hafta sonu 4,983 TL olan çeyrek altının satış fiyatı yüzde 4.39 düşerek 4,764 TL'ye geriledi. ABD Doları yüzde 0.14 değer kazanarak 34.4170 TL'ye çıkarken, Euro yüzde 1.71 azalışla 36.3250 TL'ye düştü. Yatırım fonları geçen hafta yüzde 1.56 ve emeklilik fonları yüzde 2.29 değer kazandı. Yatırım fonları içinde en çok kazandıran yüzde 4.77 ile 'hisse senedi' fonları oldu. Kripto para birimi Bitcoin'in fiyatı, ilk kez 90,000 doları aşarak rekor tazeledi.

PİYASANIN ENFLASYON
BEKLENTİSİNDE ARTIŞ
TCMB 2024 Kasım ayına yönelik 'Piyasa Katılımcıları Anketi' sonuçlarının açıklanmasıyla, dolar, faiz, enflasyon ve büyüme beklentileri belli olmuş oldu. Katılımcıların cari yıl sonu tüketici enflasyonu (TÜFE) beklentisi bir önceki anket döneminde yüzde 43.14'ken, bu anket döneminde yüzde 44.11 oldu. Bir önceki anket döneminde yüzde 27.49 olan oniki ay sonrası TÜFE beklentisi ise, bu anket döneminde yüzde 27.44'e geriledi. Yirmidört ay sonrası TÜFE beklentisi de aynı anket dönemlerinde sırasıyla yüzde 18.38 ve yüzde 18.08 olarak gerçekleşti. BİST Repo ve Ters-Repo Pazarı’nda oluşan cari ay sonu gecelik faiz oranı beklentisi bir önceki anket döneminde yüzde 50.83'ken, yüzde 50 oldu. Katılımcıların cari yıl sonu döviz kuru (ABD Doları/TL) beklentisi bir önceki anket döneminde 37.16 TL'ydi, bu anket döneminde 36.63 TL... Oniki ay sonrası döviz kuru beklentisi bir önceki anket döneminde 42.43 TL'yken, bu anket döneminde 42.73 TL olarak gerçekleşti. Bir önceki anket döneminde yüzde 3.2 olan GSYH 2024 yılı büyüme beklentisi bu anket döneminde yüzde 3.1 oldu. Bir önceki anket döneminde yüzde 3.4 olan GSYH 2025 yılı büyüme beklentisi ise bu anket döneminde yüzde 3.3... Görüldüğü üzere, yıllık enflasyon beklentisinde hafif bir artış var. Ki bu TÜİK verileri dikkkate alınarak yapılan bir tahmin. Reel sektörün ve hanehalklarının beklentileri ise bu anket sonuçlarına göre çok daha yüksek.

HAZİNE VE MALİYE BAKANI
HER ŞEYE RAĞMEN İYİMSER!
Ekonomi yönetiminin makyajlanmış TÜİK verilerine ve TCMB'nin ciddi oranda sapan enflasyon hedeflerine rağmen, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, hâlâ oldukça iyimser açıklamalar yapıyor. Şimşek, sosyal medya hesabından, TCMB tarafından açıklanan kasım ayına ilişkin 'Piyasa Katılımcıları Anketi'ni değerlendirdiği bir mesaj yayımladı. Ekimde yüzde 48.6 olan yıllık enflasyonun bu ankete göre, oniki ay sonra yüzde 27.2'ye gerilemesinin beklendiğini vurgulayan Şimşek, "Enflasyon beklentisi oniki ay sonrası için iyileşmeye devam ederken, diğer vadelerde sınırlı artış gerçekleşti. Beklentilerdeki artışta son iki aylık enflasyon verisi etkili oldu. Uzun süredir önemli ölçüde iyileşse de beklentilerin belirli bir seviyenin altına inmesi zaman alıyor. Fiyat istikrarına giden yol sabır ve kararlılık gerektiriyor. Dezenflasyonu sağlamaya yönelik programımızı titizlikle uygulamaya devam ediyoruz" paylaşımını yaptı. Bu ekonomi yönetimi değil mi ki, bu yıl için enflasyon beklentisini 6 puan revize etmek zorunda kalan... Yine bu ekonomi yönetiminin vaatleri arasında 2026 yılı için tek haneli enflasyon oranı vardı! Üstelik herkes biliyor ki, resmi enflasyon rakamları gerçek enflasyonun neredeyse yarısı... Veriler doğru değil, hedefler ciddi oranda şaşıyor, halkın büyük bir kesimi söylenenlere değil, fiyat etiketlerine bakıyor ve ekonomi yönetimine olan sınırlı güven de böylece yok oluyor. Bu psikolojik ortam bile, dezenflasyonist sürecin ciddi şekilde aksaması için tek başına yeter de artar bile...

ASGARİ ÜCRETE ZAM BEKLENTİSİ
YÜZDE 25 İLA YÜZDE 35 ARALIĞINDA
Tartışılan konu asgari ücretin ötesinde, bu ülkede çalışan kesimlerin yaklaşık yüzde 70'inin açlıkla ne ölçüde yüzleşmek zorunda kalacağı!.. Zira asgari ücret açlık sınırının altında ve yapılacak en yüksek zam olsa olsa yüzde 35 olacak. Yani gelecek yıl da asgari ücretli ve onun biraz üzerinde ücret alanlar açlık sınırının altında bir yaşama mahkum kalacak. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2025 yılında uygulanacak asgari ücreti belirlemek üzere aralık ayının başında toplanacak. Asgari ücret görüşmeleri yaklaşırken, her kesim bir oran ortaya atıyor. Asgari ücrette pazarlığın minumum yüzde 25-35 artış talebiyle başlaması bekleniyor. Yeni asgari ücret zammıyla birlikte işsizlik, engelli, stajyer maaşı artacak, sosyal yardımlardaki gelir şartları, prim ödeme tutarları değişecek. Geçen yıl ara zam yapılmayan asgari ücrette, artan enflasyon hedefiyle birlikte beklenti yükseldi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, “Çalışanlarımızı enflasyona karşı koruma ve onlar için kalıcı refah sağlama prensibimizi, kararlılıkla sürdürmeye devam edeceğiz” açıklamasını yaptı. Bu açıklama ne zaman yapılırsa yapılsın, asgari ücretli biraz daha eziliyor. Artık bunu biliyoruz. Bir de üstüne üstlük, TCMB yönetiminden ücretler için 'ileriye dönük endeksleme yapılması gerektiği' tavsiyesi var. Sanki gerçekleşen enflasyonun gerçek enflasyonla bir ilgisi varmış gibi! Sanki o beklentinin gerçekleşmesi mümkünmüş gibi!.. Eğer yüzde 25’lik zam yapılırsa asgari ücret 21,250 TL olacak. Orta Vadeli Program’daki (OVP) 2025 enflasyon hedefi olan yüzde 17 baz alınırsa ise rakam 19,975 TL'de, yani açlık sınırının altında kalacak. TCMB'nin yüzde 44'lük yıl sonu enflasyon beklentisi oranında zam yapılması durumunda ise asgari ücret 24,483 TL'ye yükselecek. Ancak, bu oranda bir zam olmayacağını şimdiden söylemek mümkün.