Assos’da çalışmaların durdurulması için dava açıldı

Seçkin Sağlam

ÇANAKKALE - Assos Antik Liman Mevkii'nde tepkilere yol açan çalışmalara ilişkin Çanakkale Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu'nun verdiği olumlu raporun iptali için dava açıldı.
Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği ile Assos Dostları Grubu tarafından açılan davada, Antik Liman bölgesinin, kaya düşmesi nedeniyle bölgede yapılan kaya ıslahı çalışmaları kapsamında alana giriş-çıkışlar kapatıldığı, ilgili idareler tarafından yapılan çalışmaların niteliği ve niceliği hakkında herhangi bir bilginin kamuoyuyla paylaşılmadığı vurgulandı.

'BİLİMSEL TAKİP YOK, SORUMLULUK VERİLEN AFAD İSE YETKİSİZ'

Assos Antik Kenti ve Antik Limanı’nın arkeolojik ve doğal sit alanı olduğunun vurgulandığı dava başvurusunda, bölgenin UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde bulunduğu belirtildi. Dava dilekçesinde “Bölgenin tamamı arkeolojik sit, kentsel arkeolojik sit ve doğal sit alanı olarak tescil edilmiş olup sit sınırları yer yer birbiriyle çakışmaktadır” denildi.
Başvuruda projenin süresine ilişkin bir karar alınmadığı belirtilerek, “Onaylanan uygulama projesinin içeriği bilinmemekle birlikte, görülen uygulamalardan anlaşıldığı üzere zemine en az müdahale etmekten uzak olduğu ve en önemlisi de uygulamayı denetleyecek bilim kurulu denetiminin oluşturulmadığı görülmektedir. Bunun yerine dava konusu kararda, Müze Müdürlüğü'ne ve koruma ve arkeoloji alanında yetkinliği ve sorumluluğu bulunmayan Çanakkale İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü'ne denetim sorumluluğu verilmiş, kazı başkanlığına ise kapsamı belirsiz koordinasyon görevi verilmiştir. Dava konusu kurul kararı öncelikle bu yönüyle ilke kararına ve tüm korumaya dair mevzuata aykırı olup iptali gerekmektedir” denildi.

'KORUMA KURULUNDA YETKİN BİR UZMAN YOK'

Daha önce Assos’da yapılan projenin uygun olduğuna ilişkin verdiği karara karşı açılan davada kurulun Çanakkale Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından ihale yoluyla hazırlattırılan teknik rapor ve şartnameyi onayladığı belirtildi.
Başvuru dosyasında, “Teknik rapor ve teknik şartnamede, alanın arkeolojik ve doğal sit özelliklerine ilişkin hiçbir bilimsel analize yer verilmemiş, yapılacak müdahalelerin bu alana etkileri değerlendirilmemiştir. Çanakkale Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, kaya düşmesi sorununa ilişkin olarak koruma mevzuatı kurallarını dikkate alan bir uygulama projesini değil bu sorunu bertaraf etmeye yönelik teknik bilgiler içeren ihale dokümanlarını onaylamıştır. Kaldı ki Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu bünyesinde teknik rapor, teknik şartname ve kaya ıslah projesini değerlendirme konusunda yetkin bir uzman da bulunmamaktadır” denildi.

'KURUL KARARI KORUMA İLKELERİNE VE SÖZLEŞMELERE AYKIRI'

Tüm dünyada kabul edilen ve Türkiye’nin de taraf olduğu uluslararası koruma ilkelerine ve atıf yapılan sözleşmelere göre, bu doğal ve arkeolojik mirasa hassasiyetle yaklaşılması, var olan değerler zedelenmeden geleceğe aktarılmasının hem bir sorumluluk hem de ödev olduğu ifade edilerek, “Dava konusu kurul kararı ile onaylanan proje kapsamında yapılan uygulamalar, 1. Derece doğal ve arkeolojik sit alanı olan limanın gerisindeki yamacın iş makineleri ile oyularak yok edilmesine neden olmuş, peyzajı değiştirmiş, doğal oluşuma aykırı, yer yer 40 m.'yi bulan genişlikte şevler oluşturulmuştur. Dava konusu kurul kararı, bu yanıyla da koruma ilkelerine, iç hukuk kurallarına ve uluslararası sözleşmelere tamamen aykırı bir sonuç doğurmuştur” denildi.
Bu nedenle birinci derece arkelojik sit ve doğal sit alanı olan Antik Liman Mevkii’nde kaya düşmesi gerekçesiyle hazırlanan raporun uygun olduğuna dair Çanakkale Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’nun 16 Aralık 2021 tarihli kararının hukuka ve mevzuata aykırı olması nedeniyle iptali istendi. Başvuruda ayrıca ilk inceleme ve savunma alınıncaya kadar alandaki çalışmaların durdurulmasına karar verilmesi talep edildi.