Ogün Akkaya

ANKARA - Yüksek enflasyonun ve ekonomik belirsizliğin yansımaları vatandaşların cebine zam olarak yansıyor. Son aylarda fiyatı zamlanan ürünlerin başında temel gıda ürünleri olan un, sıvı yağ, şeker, yumurta, ekmek gelirken aynı zamanda elektriğe, benzine, LPG’ye ve motorine de zam yapıldı.

Kış aylarının yaşandığı şu günlerde bir başka zamlı fiyat uygulaması ise hazır giyim sektöründe yaşanıyor. Ham maddenin döviz üzerinden satıldığı sektörde yeni yıl itibariyle de etiketlere yüzde 50’lere varan zamlı fiyatlar yansıtılacak.

Ürünlere yapılan zamlar sadece vatandaşı değil, sektör içerisinde çalışan işçileri de etkiliyor. Biri Avrupa, diğeri Türkiye merkezli hazır giyim firmasının mağazasında çalışan iki işçi ile zamlı fiyat sürecinde yaşadıklarını, bu durumun çalışma koşullarına nasıl yansıdığını konuştuk.

‘ETİKET BASMAKTAN MOLAYA ÇIKAMIYORUZ’

Üniversite mezunu Duygu Yazıcı, alanında iş bulamadığı için altı aydır kıyafet mağazasında satış görevlisi olarak çalışıyor. Çalışma programlarının son dönemde artan döviz kuru ile birlikte arttığını belirten Yazıcı, bu durumun ürünlerin Euro kuru üzerinden gelmesinden kaynaklandığını söyledi ve yaşadıklarına dair şunları paylaştı: “Geçmişte bir hafta öncesinden belli olan çalışma programı, sürekli fiyatı değişikliği yapıldığı için bize son dakika iletiliyor. Mesai saatiniz gece 23.00’te bitse bile sizi sabah programına yazdıkları için sabah 06.00’da işe giriş yapmanız isteniyor. Şu anda çalıştığım iş yerinde 4 saatten fazla mola yapmadan çalışmak yasak. Ama bu durum etiket basmaktan, depodan fiyatı değişen ürün çıkarmaktan 6 saate varan sürelere çıkıyor. Kıyafet fiyatlarında sürekli değişiklik olduğu için o an yapmamız gereken başka bir iş olsa bile, bize müdürlerimiz sürekli satış yapmamızı söylüyor. Daha sonra da yarım bıraktığımız iş için ‘neden tamamlanmadı’ diyerek bizi azarlıyorlar.”

‘MÜŞTERİ ESKİ FİYATTAN ÜRÜN ALIRSA, GİTTİĞİNDE AZARLANIYORUZ’

Zorlu çalışma koşulları karşısında istifa etmeyi düşünse de başka bir iş bulamayacağı için çalışmaya katlandığını söyleyen Yazıcı, sözlerini şöyle sürdürdü: “Molaya çıktığımız zaman yemek siparişi vermeden önce birkaç dakika bekliyoruz. Çünkü molada olmamıza rağmen mağazadan geri çağırıyorlar. Yemek yemeden geri çalışmaya dönüyoruz. Bu sefer de yemeğe verdiğimiz paramız boşa gitmiş oluyor. En son gelen zamlar sonrasında etiket değiştirdik. Arada eski fiyatlı etiketler kalmış olsa bile bize son fiyattan satış yapmamız söyleniyor. Müşteri eski fiyatta direttiği durumda ise o fiyattan satış yapılıyor ama müşteri gittiğinde kasanın önünde azarlanıyoruz. Bu seferde ‘sorumsuz’ olmakla suçlanıyoruz.”

‘MÜŞTERİLER ETİKETLERİ KALDIRARAK ÖNCEKİ FİYATLARA BAKIYOR’

Mağaza çalışanı Seren Aygün* de alanında iş bulamadığı için mağazacılık sektöründe çalışan bir diğer işçi. Önceleri sadece çarşamba günleri etiket değişikliği yaptıklarını belirten Aygün şimdi ise pazartesi, çarşamba ve cuma günleri etiket değişikliği yaptıklarını anlatıyor: “Haftalık olarak sürekli ürünlerin fiyatı değişiyor. Değişen ürünlere basılan yeni barkodlar etiket üzerinde biriktiği zaman müşterilerin dikkatini çekiyor. Müşteriler, daha önce ürünün fiyatının ne olduğunu merak ederek etiketleri kaldırıyor. Bu yüzden de ürünler tekrar etiketlendiriliyor. Sürekli sıfırdan etiket basılıyor. Bu da barkod, etiket, kılçık (etiketi kıyafete tutturan plastik parçası) gibi malzemelerde ekstra kullanıma sebep oluyor.”

‘ÜRÜNLERİN FİYATLARI PAHALILAŞTIKÇA HIRSIZLIKLAR ARTMAYA BAŞLADI’

Aygün, çalıştığı mağaza zincirinin bu ay sonunda yüzde 50’den fazla zam yapacağını, etiket basma işleminin artık döngüye girdiğini ve sıradan hale geldiğini belirterek şunları söyledi: “Bize tekstil ürünlerine bu ay içerisinde yüzde 50’den fazla zam yapılacağı söylendi. Mağazada yoğunluk olduğu zaman etiket basmaya yetişemiyorsunuz. Neredeyse bütün mağaza yeniden etiket basacağız. İnsanlar sürekli ‘indirimli ürünleriniz var mı?’ diye soruyor ama ürünlerin fiyatları sürekli olarak değişiyor. İndirimli ürün diye yeni zamlanmış ürün gösteriyoruz. Mümkünse aynı gün içerisinde etiket değiştirilme işleminin tamamlanması bekleniyor. En çok etiket değişimini pantolonlar, eşofmanlar ve iç giyimlerde yapıyoruz. Ürünlerin fiyatları pahalılaştıkça hırsızlık olayları da artmaya başladı. Neredeyse her gün ürün çalınıyor. Kabinlerden kesilmiş alarm topluyoruz.”

* Çalışanların isimleri işten atılma kaygıları nedeniyle değiştirilmiştir.