Avrupa'da evden çalışanların 'işten kopma' hakkı için kampanya

DUVAR - Korona virüsü pandemisi sonucunda dünya çapında milyonlarca kişi evden çalışmak zorunda kalırken, Avrupa'da 'işten kopma' hakkı için çeşitli kampanyalar başlatıldı. Bir dizi kuruluş, çalışanların mesai sınırlaması olmadan mesaj ve e-postalara yanıt vermek zorunda kalmaması ve mesai saatleri dışında 'işin fişini çekme' hakkına yasal zeminde sahip olabilmesi için hükümetlere lobi yapıyor.

AVRUPA PARLAMENTOSU EZİCİ ÇOĞUNLUKLA KABUL ETTİ

Bu girişimlerin en somut yansıması, Avrupa Parlamentosu'nda geçtiğimiz ay ezici çoğunlukla kabul edilen tasarıda görüldü. Tasarıda Avrupa Komisyonu'na, dijital ortam üzerinden çalışan kişilerin mesai saatleri dışında işle bağlantısının kopmasına izin veren ve bunun işveren tarafından cezalandırılmasını engelleyen bir yasa çağrısında bulunuluyordu. Tasarı, bağlayıcı olmamakla beraber, 472 'evet', 126 'hayır' ve 83 çekimser oyla kabul edildi.

'AVRUPALI İŞÇİLER İÇİN BÜYÜK BİR ZAFER'

Tasarıyı öneren Maltalı sosyalist siyasetçi Alex Agius Saliba, "Bu, Avrupalı işçiler için büyük bir zafer. Alınan sonuç, işçilerin ruhsal ve fiziksel sağlığı ile özel hayatının korunmasının önünü açıyor. Umarım dünya çapında bir emsal teşkil eder" dedi. Avrupa Komisyonu'nun istihdam ve sosyal haklardan sorumlu üyesi Nicolas Schmit de, lehte verilen oyların bu konuda 'gerçek endişeler bulunduğunu' gösterdiğini söyledi.

'TEMBEL GÖRÜNMEMEK' VE KOVULMA ENDİŞESİ

Son dönemde yapılan araştırmalar, evden çalışma nedeniyle birçok ülkede mesai saatlerinin uzadığını, çalışanların 'tembel görünmemek' ve işten kovulmamak adına bu duruma karşı çıkamadığını ve birçok kişinin eskiye kıyasla daha çok çalıştığını ortaya koydu.

Avrupa Birliği'ne bağlı Eurofound'un gerçekleştirdiği bir araştırmaya göre, 2019'da yüzde 5 olan evden çalışma oranı geçtiğimiz ilkbaharda yüzde 40'a yaklaştı. Temmuz ayına gelindiğindeyse, tamamen evden veya yarı zamanlı olarak evden çalışanların oranı yüzde 48'e yükseldi. Belçika, Lüksemburg, Fransa, İspanya, Danimarka, Portekiz, İrlanda, Kıbrıs Cumhuriyeti ve İtalya'da  çalışanların yarısının ofise gitmediği tespit edildi.

HER GÜN 48.5 DAKİKA DAHA FAZLA MESAİ

Ancak evden çalışmanın yolda vakit kaybetmemek gibi artıları olsa da, 'Zoom yorgunluğu'nun çok ötesine geçen eksileri de saptandı. Harvard Üniversitesi'nin bir araştırmasında, birçok kişinin hem daha yoğun hem de daha uzun saatler çalıştığı tespit edildi. Araştırmada, 16 büyük kentte 3.1 milyon kişinin e-posta ve toplantıları analiz edildi; uzaktan çalışanların her gün 48.5 dakika daha fazla mesai yaptığı görüldü. 

BOŞ ZAMANLARDA ÇALIŞMA ORANI ARTTI

Eurofound'un verilerine göreyse, uzaktan çalışanların ofisten çalışanlara kıyasla, AB'nin haftada 48 saatlik yasal çalışma sınırını iki kat daha fazla aştığı görüldü. Buna göre, uzaktan çalışanların neredeyse yüzde 30'u her hafta boş zamanlarında birden fazla kez çalışmak zorunda kaldı. Aynı oran, ofise gidenler arasında yüzde 5 olarak ölçüldü. İngiltere, Avusturya, Kanada ve ABD'de yapılan ortak bir diğer araştırmaysa, bu ülkelerdeki çalışanların artık bilgisayar başında her gün iki saat daha fazla saat geçirdiğini saptadı. 

University College London'da (UCL) bir iş-özel hayat dengesi uzmanı olan Profesör Anna Cox, birçok işverenin çalışanları dijital olarak takip ettiğini belirterek, "Çalışanlar bu nedenle her dakika izlendiklerini düşünüyor. Her an telefona yanıt vermeleri gerektiği gibi bir beklenti olduğunu hissediyorlar. Bu durum özellikle, yüksek statülü müdür olmayan pozisyondakileri etkiliyor" dedi.

ÖZELLİKLE KADINLARI ZORLUYOR

İş-özel hayat dengesi arasında açık bir sınırın kaybolmasının, özellikle kadınları olumsuz etkilediği belirtiliyor. Uzaktan çalışmaya yasal düzenleme getirilmesi için kampanya yürüten kuruluşlar, birçok araştırmaya göre evden çalışanlar arasında anksiyete, depresyon, uyku bozukluğu ve aşırı yorgunluk görüldüğüne, bu durumun kısmen mesai saatleri sonrasında e-posta kontrol etmek, dijital cihazları kapatmamak ve mesajlara yanıt vermekten kaynaklandığını vurguluyor.  Bu temelde, çalışma yasalarının yeni gerçeklikle uygun biçimde değiştirilmesi talep ediliyor.

'KORKUTARAK YÖNETMEYE ÇOK FAZLA TANIK OLUYORUZ' 

38 Avrupa ülkesinde 45 milyon işçiyi temsil eden Avrupa Ticaret Sendikaları Konfederasyonu genel sekreter yardımcısı Esther Lynch, The Guardian gazetesine demecinde taleplerini şöyle anlattı: "Korkutarak yönetmeye çok sık tanık oluyoruz. İşverenlerin, çalışanlarının kopma hakkını garanti etmesi için açık bir yükümlülük olmalı."

Avrupa Birliği'nin 2003'te kabul edilen çalışma saatleri direktifleri, günlük ve haftalık çalışma saatlerini belirliyor. AB'nin toplumsal haklar ilkelerinden biri de, iş-özel hayat dengesi. Ancak şu an, dijital ortamda çalışan kişilerin 'işin fişin çekme' hakkını garanti eden bir yasa bulunmuyor. (DIŞ HABERLER)