Barbie: Kusursuz beden algısı mı yaratıyor, ilham mı veriyor?

DUVAR - Başrollerini Margot Robbie ile Ryan Gosling’in paylaştığı ve Greta Gerwig tarafından yönetilen ve Barbie bebeğe dayanan ilk canlı aksiyon filmi "Barbie" filmi bugün vizyona girdi. 

Mattel şirketi tarafından üretilen ve tüketim toplumu ile kapitalizmin sembollerinden biri haline gelen Barbie, bugün 64 yaşında. Barbie’yle büyüyen, “istediğin her şeyi olabilirsin” mottosundan ilham alan, filmle nostaljik bağ kuran birçok hayran bulunsa da Barbie, serüveninin uzun bir kısmında idealize edilen ve gerçekçi olmayan beden ölçüleri, tüketime özendiren lüks ev, araba ve kıyafetleri, cinsiyet ve etnik köken çeşitliliği konularında eleştiriler aldı.

BBC Türkçe'den Günce Akpamuk'un derlediği habere göre, Barbie'nin akademik araştırmalarla bazı çocuklarda yeme bozukluğu, ruhsal ve fiziksel problemler ortaya çıkardığı ortaya koyuldu.

Mattel, bu eleştirileri çoğu zaman dikkate alarak bebek üzerinde değişiklikler yaptı. Değişik ten renklerinde, saç tiplerinde, farklı bedenlerde, cinsiyet gözetmeyen Barbieler piyasaya sürüldü. Tekerlekli sandalyeli, Down sendromlu, duyma cihazlı Barbieler onları izledi. Feminist temalı ve ilham veren hikâyeleri olan kadınların Barbieleri yapıldı.

Filmde de mükemmel Barbie dünyasında yaşayan, her ırktan Barbie bulunuyor. Ancak Margot Robbie’nin canlandırdığı sarışın, mavi gözlü “klasik” Barbie, bir varoluşsal sorgulama yaşıyor ve gerçek dünyaya bir yolculuğa çıkıyor.

Mattel bugün dakikada 100’den fazla bebek satıldığını yazsa da Barbie satışları 1990’ların sonundaki başarılı dönemi yakalayamıyor.

Pazarlamasına da neredeyse yapımı kadar özen gösterilen ve para harcanan, Barbie bebek satışlarını da etkilemesi beklenen bu film ve etkinlikler genellikle yetişkinlere yönelik. Bloomberg’ten Kelly Gilblom, bunun Barbie’nin “iyi” olduğunu tekrar düşündüreceğini, iyi hissettireceğini ve yetişkinlerin çocuklarına almaktan çekinmemelerini sağlayacağını vurguluyor.

İlk kez 9 Mart 1959’da siyah beyaz desenli mayosu, sarı ve atkuyruğu şeklinde toplanmış saçlarıyla dünyaya tanıtıldı Barbie. Adı Barbara Millicent Roberts'tı. Ülkedeki yetişkin vücuduna sahip ilk oyuncak bebekti.

Eşiyle birlikte Mattel oyuncak şirketini kuran Ruth Handler’ın yarattığı Barbie’ye ilham veren, kızları Barbara’nın yetişkin kadın şeklindeki kağıt bebeklerle oynamasıydı.
Görünüşünü ise Alman çizgi roman karakteri olan Bild Lilli’ye borçluydu. Lilli bebekleri önceleri erkeklere yönelik espri amaçlı satılırken çocuklar arasında son derece popüler olmuştu. Mattel, Lilli’nin haklarını satın aldı ve Ruth kendi bebeğini yarattı.

Piyasaya sürüldüğü ilk yıl 300 bin sattı. Fiyatı 3 dolardı. Barbie’den birkaç yıl sonra Mattel bu kez erkek arkadaşı Ken'i piyasaya sürdü. Handler’in diğer çocuğunun adı Kenneth’di.
Zamanla ünlülerin Barbie versiyonları üretilmeye başlandı, moda tasarımcıları Barbieler tasarladı.

Andy Warhol, William Wegman ve David Levinthal’ınkiler dahil olmak üzere birçok sanat eserine ilham kaynağı oldu.

(1959 yılında piyasaya sürülen ilk Barbie ve 1961 yılında çıkan ilk Ken.)