Beynimizin de bir kanalizasyon sistemi var
Unutmak, bu soruya verilecek ilk cevap olarak gözükse de, bahsi geçen atıklar daha fiziki bir dünyanın konusu, basitçe ifade etmek gerekirse beynimizin bir kanalizasyon ağı var.
Beynimizin atık sistemine dair ilk net görsel veriler 2012 yılında Rochester Üniversitesi Tıp Merkezi'nde fareler üzerinde yapılan çalışmalar da ortaya çıkmıştı. Beyin uykuya geçince çalışmaya başlayan sistem, metabolik işlemler de ortaya çıkan yan ürünleri ve atık proteinleri beyin hücrelerinden uzaklaştırıyor.
Beyine ait kanalizasyon sisteminin insanlarda nasıl çalıştığına dair daha iyi bir fikre sahip olma çalışmalarında yeni haber ise Finlandıya'dan geldi. Oulu Üniversitesi'nde Vesa Kiviniemi'nin liderliğindeki araştırma ekibi, geliştirdikleri standart bir MRI cihazına göre saniyede 20 kare daha fazla çekebilen MRI cihazı ile atık toplama ağının yüksek çözünürlüklü görsellerini elde ettiler.
HİJYEN BEYİN İÇİN DE ÖNEMLİ
"Glymphatic Sistem" adı verilen ağın çalışması için gereken enerjiyi, beyin damarlarında dolaşan kanın basıncının yeterli olabileceği düşünülüyordu ama Finlandiya'dan gelen yeni sonuçlar farklı güçlerin bu sistemi birlikte çalıştırdığını gösteriyor. Kan damarlarını çevreleyen kas hücrelerinin sistem için ekstra bir güç sağladığı gözlemlenirken, daha uzaklardan bir çift organın da beyin hijyenine önem verdiği de ortaya çıktı. Ciğerlerimiz hava ile dolduğu zaman ortaya çıkan basınç değişimi, atık sıvının damarlardan akışına yardımcı oluyor.
Glymphatic sistemin her detayı ortaya çıkmamış olsa da tedavi alanında nasıl bir fayda sağlayacağına dair ilk ip uçları da yine Kiviniemi'nin henüz yayınlanmamış bir çalışmasında ortaya çıkmış. Alzheimer hastası iki bireyin atık uzaklaştırma sistemlerinde ilk bakışta göze çarpmayan farklar ortaya çıktı. Bu farkların ortaya çıkarılması Alzheimer'ı ortaya çıkaran amyloid beta proteininin beyin hücrelerinden uzaklaştırılmasının önünü açabilir.