Altın evrene nasıl yayıldı?
İki nötron yıldızının 130 milyon yıl önce çarpışması sonucu oluşan yerçekimsel dalgaların gözlemlenmesi ile bilim insanları tam anlamıyla "altın bulmuş" oldu. Çünkü bu gözlem altın ve platinyum gibi elementlerin de evrene nasıl yayıldığını ortaya koydu.
DUVAR - Uzay bilimcilerin, altın, platinyum ve demir gibi ağır elementlerin uzayda oluştuğuna yönelik teorilerine karşın, bu teoriyi destekleyecek gözlemler bugüne kadar yetersizdi. Nature Dergisi'nde yayımlanan bir makale, bu teoriyi nasıl ortaya koyduğunu açıkladı.
Kara deliklerden sonra evrende bilinen en yoğun cisimler nötron yıldızları. Süpernova patlamalarında, patlayan yıldızlarının atomlarında bulunan proton ve elektronlar birleşerek tamamen nötronlardan oluşan nesneler yaratıyor. 'Nötron yıldızı' tanımı da buradan geliyor.
Bu yıldızlar 30 km'den, yani ortalama bir şehirden daha büyük olmasa da, kütleleri Güneş'ten yaklaşık yüzde 20 daha fazla. Yani bu gök cisimlerinin bir çay kaşığı miktarı, milyarlarca tonluk bir ağırlığa karşılık geliyor.
Bu nedenle nötron yıldızları atomun yapı taşlarından bazılarını da içeriyor. Eğer bu nötronlar, bir şekilde nötron yıldızından açığa çıkarsa, kimyasal reaksiyona girerek yapışabiliyor ve demirden daha ağır elementler oluşturabiliyor. Ancak bu işlemin gerçekleşmesi, araştırmacılara göre, hızla doğru orantılı.
Eğer iki nötron yıldızı çarpışırsa uzaya nötron yığınları yayılıyor ve bu da "hızlı nötron yakalama süreci" adı verilen bir işleyiş sonucu altın gibi ağır elementleri ortaya çıkarabiliyor. Buna aynı zamanda "r-süreci" adı veriliyor.
Bu bağlamda, bilim insanları, Süpernova yıldız patlamaları sonucu oluşan iki "nötron yıldızının" 130 milyon yıl önce çarpışmasıyla meydana gelen yerçekimsel dalgaları keşfettiğinde, "kilonova" adı verilen bir çarpışmaya baktıklarını fark ettiler.
'500 DÜNYA AĞIRLIĞINDA ALTIN ORTAYA ÇIKABİLİR'
Araştırmacılar, kilonova patlamalarının, r-sürecinin oluşması için doğru şartları taşıdığını, bu nedenle, patlama sonrasında ağır elementlerin oluşmasının spektroskopik izlerinin gözlemlenebildiğini açıklıyor.
Space internet sitesinde konuyla ilgili görüşleri yer alan California'daki Berkeley Üniversitesi'nden Daniel Kasen, bu süreçte açığa, "500 dünya ağırlığında altın ortaya çıkabileceğini" söyledi. (BBC Türkçe)