Kuzeyli beyaz gergedanlar kurtuluyor
Türü tehlike altında olan kuzeyli beyaz gergedanlar için bir umut ışığı belirdi: Gergedanlar tüp bebek yöntemiyle kurtarılabilir. On yıllık çabanın hikayesi Yeşil Gündem'de....
DUVAR - Orta Afrika Beyaz Gergedanı adıyla bilinen Kuzey'in beyaz gergedanları yok olmaktan kurtuluyor. Bilim insanları ölmüş olan iki erkek kuzey gergedanının spermlerini kullanarak tüp bebek oluşturma yöntemiyle yeni embriyo oluşturmayı başardılar.
Erkek gergedanların spermleri Afrika'nın güneyinde yaşayan dişi beyaz gergedanının yumurtasıyla döllendi. Oluşan yeni embriyo bir taşıcı anneye yerleştirilmek için donduruldu.
Son erkek kuzey beyaz gergedanı olan Sudan'ın Mart ayında ölmesi doğa koruyucularını üzüntüye boğmuştu. On yıllardır hiçbir yeni kuzey beyaz gergedanı doğmuyordu. Şimdiki çalışmalardan sonra üç yıl içinde yeni bir yavrunun doğması bekleniyor.
GÜNEYDEKİ DİŞİ KUZEYDEKİ ERKEKLE DÖLLENDİ
Almanya Leibniz'da bulunan Hayvanat Bahçesi ve Vahşi Yaşam Enstitüsü'nde Thomas Hildebrandt liderliğindeki ekip çok uzun yıllar önce çalışmaya ve gergedanlardan meni toplamaya başlamıştı. Aslında toplanabilen spermin miktarı (yarım litreden daha azdı) ve kalitesi pek umut verici değildi. Lakin henüz daha 2008 yılında ellerindeki mevcut teknolojiyle bu türü koruyamayacakları çıkarımını yapmışlardı. Öte yandan üreme ve kök hücre teknolojisi dallarında art arda meydana gelen hızlı gelişmeler Hildebrandt'ın ekibini tekrar umutlandırdı. Aslında şampiyon yarış atlarının yaratımında kullanılan bir tekniği koruma altında olan bir kuzey beyaz gergedanın spermi güney bölgesinde yaşayan bir beyaz gergedanın döllenmesinde kullanıldı. Bir sonraki adımda da Kenya'da doğurganlık problemleri taşıyan ve sağ kalan tek dişi kuzey gergedanları olan Najin ve Fatu'nun da döllenmesi için izin alındı. Nihayet ilk test tüp embriyolarında başarı elde edildikten sonra araştırma ekibi artık Afrika'yla beraber Avrupa ve ABD'deki taşıyıcı annelere de yumurta yerleştirilebileceğini umuyorlar.
Thomas Hildebrandt, "Şu ana kadar elimizde olan verilerle bu yöntemin işe yarayacağına oldukça eminiz. Bu şekilde yaşayabilir bir kuzey beyaz gergedan nüfusu oluşturabiliriz" diyorsa da Cincinnati Hayvanat Bahçesi'nden Terri Roth bu konuda daha temkinli. Terri Roth, üç yılda bu konuda sonuç alınabileceğinin söylemenin fazla iyimser bir tahmin olduğunu ve sadece iki tane doğurgan dişi olduğunu hatırlatarak elde edilen embriyoların önce dondurulmasının gerekeceğini ve bu konuda daha önce hiç başarı sağlanmadığını belirtti.
Gergedanlar ve onunla aynı kaderi paylaşan fillerin türlerinin tehlikeye girmesinin temel sebebi kaçak avcılık. Uluslararası Doğa Koruma Birliği'nin nesli tükenme riskine karşı savunmasız türler arasında kırmızı listeye girdi. Gergedanların nüfusunda son on yılda yüzde 12'lik bir düşüş olduğu tespit edildi. Yılda 20 bin fil de fildişine erişim için öldürülüyor. Bu yüzden İngiltere'de hem İşçi Partisi hükümetinde de çevre bakanlığı yapmış olan ve Muhafazakar Parti hükümetinde de aynı göreve devam eden Owen Paterson tarafından verilmiş olan teklifle fildişini yasaklayan yeni bir yasa teklifinin meclisten geçirilmesine hazırlanılıyor. Bu yasa sadece fillerin değil onların avlanmasının yasaklanmasıyla yeni hedef haline gelecek olan gergedanların da korunmasını hedefliyor.
Kaynaklar: