Dünyanın en eski ekmeği!

DUVAR - Temel gıdalarımızdan biri olan ekmeğin geçmişine ilişkin bilgilerimiz azdı. En eski ekmeğin Türkiye'den çıktığına inanılıyordu ancak Ürdün'de yapılan arkeolojik kazılar, ekmeğin tarihinin daha da eski olduğunu ortaya çıkardı.

BBC Türkçe'nin yayınladığı habere göre; University College London profesörü Dorian Fuller Ürdün'deki arkeolojik kazılardan çıkan kalıntılar için "Farklı ürünlerin karıştırılmasıyla yaratılan bir yiyecek olarak, elimizdeki en eski kanıtın bu olduğunu söyleyebiliriz. Pideleri var, ceylan kavurmaları var, bu da o zamanlar yemeklerde kullandıkları bir şey" dedi.

Uzmanlar yaban buğdayı, arpa ve toz haline getirilmiş bitki köklerinden oluşan karışıma su ilave edip pişirerek yapılan, 14 bin yıllık, dünyanın en eski ekmeğinin düz bazlama şeklinde olduğunu ve tadının da bugünkü çok tahıllı ekmeklere benzediğini söylüyor. Atalarımız ekmeği kavrulmuş ete sarıp yiyormuş, dolayısıyla bu en eski ekmek olmanın yanı sıra, dünyanın en eski sandviçi de olabilir.

'TÜRKİYE'DE 9 BİN YIL, ÜRDÜN'DE 14 BİN YIL'

Şimdiye kadar en eski ekmeğe dair bulgular Türkiye'de bulunmuştu ve '9 bin yıl' öncesine dayandığı söyleniyordu. Ürdün'de 'Siyah Çöl'deki arkeolojik kazılarda bulunan kalıntılar ise ekmek tarifinin '5 bin yıl' daha eski olduğunu gösterdi. Her birinin içinde büyük daire şeklinde taş ocakların bulunduğu iki bina ve her bir binada yanmış ekmek kırıntıları bulundu. Mikroskopla incelenen ekmek kırıntılarında taşlama, eleme ve yoğurulma belirtilerine rastlandı. Ekmek kalıntılarını bulan Kopenhag Üniversitesi'nden Doktor Amaia Arranz-Otaegui, bu keşfin onlar için de şaşırtıcı olduğunu söylerken, "Ekmek, şimdiki ve geçmişteki yemek kültürümüz arasında güçlü bir bağ kuruyor. Bizi, tarih öncesi atalarımıza bağlıyor." şeklinde konuştu.

Ürdün'deki arkelojik alanda etrafı taşla çevrili şömine bulundu. Fotoğraf: ALEXİS PANTOS

'EKMEK ÜRETİMİ ÇİFTÇİLİĞİ BAŞLATMIŞ OLABİLİR'

Ekmeğin herkesin bir araya geldiği kutlamalarda veya ziyafetlerde yapıldığını düşünen araştırmacılar çiftçiliği başlatan adımının da ekmek üretimi için ekilen tahıllar olabileceği düşünüyor. Ekmek, o dönem insanların tahıl ekmeye, hayvancılık ve çiftçilik yapmaya başlamasından önce üretiliyordu.  Profesör Fuller bu keşif için; "Bu ekmeğin önemi, farklı malzemelere sahip yiyeceklerin yapımı için ek çaba sarf edildiğini gösteriyor olmasıdır. Dolayısıyla bir tarifin uygulandığını gösteriyor ve ekmeğin özel etkinliklerde özel bir rol oynadığına işaret ediyor. Bu da, insanların neden daha sonra buğday, arpa ekmiş olabileceklerini açıklıyor. Çünkü buğday ve arpanın yiyecek yapımında zaten ayrı bir yeri vardı." şeklinde konuştu.

'EN ESKİ EKMEKTE FINDIK TADI VAR'

Araştırmacılar, yeni keşfedilen bu mayasız ve bir dürüme, bazlamaya, pideye ve Hint usulü düz pideye benzeyen en eski ekmeği laboratuvarda yeniden üretmeyi denedi. Uzmanlar karışık tahılların ekmeğe 'fındık tadı' verdiğini, bunun da bugün tüketilen 'çok tahıllı ekmeklere' benzediğini söylüyor. Tarih öncesi ekmeklerde uzmanlaşan UCL Arkeoloji Enstitüsü'nden Lara Gonzalez Carretero, 24 kırıntıyı bir elektron mikroskobuyla inceledikten sonra yaptığı açıklamada ekmeğin yaban buğdayı ve yaban arpa unundan yapılmış olduğunu ayrıca içine eklenen yaban kök unu yüzünden de acı bir fındık tadına sahip olduğunu söyledi.

Bitki köklerinin una dönüşmesi için ezmek gerekiyor. Fotoğraf: ALEXİS PANTOS

Türkiye'deki 9 bin yıllık ekmekle Ürdün'deki 4 bin yıllık ekmeğin tarifleri ise şöyle;

14 bin yıl öncesine ait Ürdün ekmeği tarifi:

-Yaban buğdayı ve yaban arpasından un yap.

-Suda yetişen yabani bitkilerin köklerini hamur haline gelene kadar hasırotu veya tokmakla ez.

-Hamur veya bulamaç yapmak için suyla karıştır.

-Ateş çevresinde sıcak taş ocağı üstünde pişir.

9 bin yıl öncesine ait Türk ekmeği tarifi:

-Kültüre alınmış (ya da evcilleştirilmiş) buğday ve arpadan un yap.

-Nohut veya mercimek gibi baklagiller ekle.

-Suyla karıştır.

-Fırında pişir.