İklim krizi nedeniyle eriyen buzlar metan salımını artırıyor

University of Eastern Finland (Doğu Finlandiya Üniversitesi)

Finlandiya ve ABD’deki bilim insanları tarafından gerçekleştirilen yeni bir araştırmaya göre, daha kısa ve daha sıcak geçen kışlar, kuzey göllerinden yayılan metan salımlarında artışa neden oluyor. Buzsuz geçen daha uzun dönemler, metan salımını artırıyor. Finlandiya’da, göllerden yayılan metan salımları yüzde 60’a kadar artabilir.

ABD’deki Purdue Üniversitesi, Doğu Finlandiya Üniversitesi, Finlandiya Çevre Enstitüsü ve Helsinki Üniversitesi’nden bilim insanları tarafından Environmental Research Letters (Çevre Araştırmaları) dergisinde yayınlanan uluslararası bir çalışma, kuzey göllerinden yayılan mevcut metan salımı hakkındaki bilgimizi büyük ölçüde arttırıyor. Çalışmanın bel kemiğini, Finlandiya’da bulunan göllerin dağılımı ve özellikleri ile metan salımları hakkında toplanan büyük bir veri seti oluşturuyor.

BUZLARIN ALTINDA BÜYÜYEN TEHLİKE

Bilim insanları, bu veri setini ve modelleme araçlarını kullanarak, küresel ısınmanın etkisiyle bu yüzyılın sonlarına doğru kuzey göllerinden yayılan metan salımlarının nasıl değişeceğini bulmayı hedeflediler. Göller, kuzey bölgesinin yaklaşık yüzde 10’unu oluşturuyor ve değişen iklim koşulları nedeniyle arttığı saptanan küresel biyojenik (canlılardan kaynaklanan/ç.n.) metan salımlarının yaklaşık yüzde 30’undan sorumlular.

Diğer yandan, gittikçe ısınan iklim koşulları altında bu iklime duyarlı metan kaynağının niceliği büyük bir belirsizlik barındırıyor. Yalnızca birkaç araştırma, kuzey göllerinden yayılan metan salımları üzerindeki iklimsel etki mekanizmalarını konu ediniyor. Çalışmanın yazarları, Finlandiya göllerinden kaynaklanan toplam akım yayılım emisyonunun 0.12 ± 0.03 Tg CH4 yıl-1 olduğunu belirtiyor ve kullanılan ısınma senaryosuna bağlı olarak bu yüzyılın sonunda yüzde 26 ilâ 59 oranında artacağını öngörüyorlar. Çalışma, göl suyu ve tortuların ısınmasının hayati bir rol oynadığını, buzsuz dönemin uzunluğundaki artışın gelecekte metan salımlarını arttıran mühim bir etken olduğunu ortaya koyuyor.

BULGULAR İŞBİRLİĞİ SAYESİNDE ELDE EDİLDİ

Doğu Finlandiya Üniversitesi’nde görev yapan Dr. Narasinha Shurpali ve Fin Çevre Enstitüsü’nden Dr. Pirkko Kortelainen, “Kuzey gölleri, bu yüzyılda ısınan iklimin etkisiyle önemli bir metan kaynağı olmaya devam ediyor ve metan salımlarındaki artış enlemlerle bağlantılı: Yaşanan artış, alt enlemde bulunan Kuzey göllerinden daha fazla” diyor.

Doğu Finlandiya Üniversitesi’nden Profesör Pertti Martikainen, “Bu çalışma, modellemeciler ve deneyciler arasında gerçekleştirilen işbirliğinin önemini ortaya koyuyor” diyor.

Martikainen, “Çalışmada, göller ve metan salımlarıyla ilgili örnek veri seti Finlandiya Çevre Enstitüsü ve üniversiteler tarafından oluşturularak, biyo-jeokimyasal modellemenin, göllerden kaynaklanan mevcut ve gelecekteki metan salımları hakkında tahmin yürütmesine olanak sağladı” diye belirtiyor.

Yazının aslı eurekalert sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)