Bir ailenin faturalara ödediği para asgari ücretin dörtte birine ulaştı
2021'in ilk günlerinde doğal gaza ve elektriğe yapılan zamlar yurttaşlara cep yakan fatura olarak geri döndü. TMMOB, 4 kişilik bir hanenin doğal gaz, elektrik, su ve internet faturasına ödediği miktarın asgari ücretin 4’te birine denk geldiğini belirterek, pandemi döneminde işsiz kalan, işyerleri kapatılan yurttaşın faturalarının kamu bütçesinden karşılanmasını istiyor. Tüketiciler Derneği’ne göre ise vatandaş artık bu zamları kanıksadı; şikâyet etmek yerine doğal gaz kullanmamayı tercih ediyor.
ANKARA- Türkiye’de Covid–19 salgınının da etkisiyle işsizlik arttı, küçük esnaf pandemi tedbirleri kapsamında işyerlerini kapatmak durumunda kaldı. Bu dönemde yurttaşlar geçim mücadelesi verirken 2021 yılının ilk günlerinde doğal gaz ve elektriğe gelen zamlar cep yakan faturalara dönüştü.
Ocak ayında elektrik tarifelerinde tüm tüketici grupları için vergi ve fonlar dâhil yaklaşık yüzde 6 zam yapılırken, doğal gazda konut, ticarethane, sanayi ve elektrik üretim santralleri abone gruplarında zam oranı yüzde 1 olarak belirlendi.
“DOĞAL GAZA, ELEKTRİĞE GELEN ZAMLAR ASGARİ ÜCRETTEKİ GELİR ARTIŞINI GEÇTİ”
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu Başkanı Oğuz Türkyılmaz, zamlarla birlikte Ankara ve İstanbul’da 4 kişilik bir hanenin doğalgaz, elektrik, su ve internet faturasına ödediği toplam miktarın asgari ücretin 4’te birine, asgari ücretin altında maaş alan çalışan ve emekliler için de 3’te birine denk geldiğini kaydetti. Türkyılmaz, son yıllarda doğal gaza, elektriğe ve özel iletişim vergisine gelen zamların asgari ücretteki gelir artışını geçtiğini ifade ederek şunları söyledi:
“Bu yılın başında gelen zamlar yurttaşların bütçelerinde elektrik ve doğal gaz için ayırdıkları gideri artırdı. 2019 Ocak-2021 Ocak aylarındaki resmi enflasyon oranı yüzde 26,8 oldu. Konutlar ve elektrik fiyat artışı resmi enflasyondan yüzde 80,5 daha fazla. Ankara ve İstanbul’da ise yüzde 43 ila 59 arasında resmi enflasyondan daha yüksek. Doğal gaza yapılan son yüzde 1’lik zam ile birlikte tüketiciler için yüzde 43,5 artış geldi” diye konuştu.
'PANDEMİ DÖNEMİNDE İŞSİZ KALAN YURTTAŞIN FATURALARINI KAMU KARŞILASIN'
10 milyonun üzerinde kişinin işsiz olduğunu hatırlatan Türkyılmaz şu önerilerde bulundu: “Pandemi döneminde işsiz kalanları, işyeri kapatılan esnafı, ücretsiz izne çıkarılan yurttaşları da düşünürsek zamlarla birlikte halk açısından son derece olumsuz bir tablo ortaya çıkıyor. İnsanlar şu anda faturalarını ödeyemiyor. Şimdi bir düzenleme getirilerek 65 yaş ve üzeri insanların abone olduğu konutlarda önceden bir fatura ödenmediğinde doğal gaz kesiliyordu, şimdi buna 3 hak verildi. Buna ek olarak özellikle pandemi döneminde işsiz kalan, işyeri kapatılan yurttaşların doğal gaz, elektrik ve internet faturaları kamu bütçesinden karşılanmalı. Bu halk bu yükün altından kalkamıyor.”
'VATANDAŞ ŞİKÂYET ETMEK YERİNE DOĞAL GAZ KULLANMAMAYI TERCİH EDİYOR'
Öte yandan Türk-İş, 2021 Ocak ayında dört kişilik ailenin açlık sınırını 2 bin 652, yoksulluk sınırını ise 8 bin 638 lira olarak açıkladı. Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Turhan Çakar, Türk-İş’in açıkladığı rakamlar dikkate alınarak asgari ücretin altında geliri olan hanelere enerji yardımı yapılması gerektiği görüşünde. Türkiye’de 20 milyon dolayında yurttaşın açlık sınırının altında yaşadığına dikkat çekerek doğal gaza, elektriğe gelen zamlarla birlikte tüketicinin “geçinmeye” gücünün kalmadığını belirten Çakar şunları söyledi:
“Son zamlarla birlikte tüketici çok büyük sıkıntıya girdi. Özellikle pandeminin de etkisiyle bu yoksullukta, bu işsizlikte milyonlarca kişi doğal gazı ya kısıyor, ya da tamamen kapatıyor. Bu dönemde en az 20 milyon dolayında insan ısınamıyor. Milyonlarca yurttaşın evine sağlıklı gıda giremezken şimdi de doğalgaz giremiyor. Vatandaş artık bu zamları kanıksadı; şikâyet etmek yerine doğal gaz kullanmamayı tercih ediyor. Bu durum Cumhuriyet tarihinin yoksulluk konusunda en karanlık dönemidir. Bu kapsamda asgari ücretin altında geliri olan vatandaşların doğal gaz, elektrik giderleri devlet tarafından karşılanmalı.”
“ELEKTRİK FATURASI ÇOK GELMESİN DİYE KIŞ AYLARINDA BUZDOLABININ FİŞİNİ ÇEKİYORUM”
Zamların yanı sıra Covid–19 salgını döneminde zor durumda kalan vatandaş, geçinebilmek için farklı tedbirler alıyor. İstanbul’da asgari ücretin altında 2 bin 500 TL’ye çalıştığını söyleyen bir yurttaş, yaşadıklarını şöyle anlatıyor: “Bu süreçte işsiz kalmadığıma dua ediyorum. Yani ağlanacak halimize gülüyoruz bir nevi. Malum İstanbul gibi bir yerde bu ücretle geçinmek neredeyse imkânsız; ancak gıda harcamalarından, sosyal yaşamdan kısıyorum. Mesela elektrik faturası çok gelmesin diye kış aylarında buzdolabının fişini çekiyorum. Hava soğuk, doğal gaz da tek odada en düşük ayarda çalıştığı için yiyecekler pek bozulmuyor. Böyle tedbirlerle hayatı kolaylaştırmaya çalışıyorum. Ona rağmen geçtiğimiz ay elektrik 150 lira, doğalgaz da 178 lira geldi.”