Bu ülke bize emanet…
Kilitlendik bir odaya, susuz, aç elimizden bir şey gelmeden izliyoruz olanları, olacakları bile bile… Seçim günü yetkililer, yani halk, bizim odanın kilidini açacak, yoksa susuzluktan öleceğiz…
İris Cibre*
Fed’in bu akşam FOMC toplantısında 75bps faiz artırım beklentisi yüzde 75 oranında. CME fiyatlamalarında da Eylül'e kadar 160 bps artırılabileceği fiyatlanıyor, yani bugün ve Eylül toplantılarında 75'er ya da 100 ve 75bps artırımı fiyatlayarak ilerliyorlar. 2023’e kadarsa 200 bps fiyatlanıyor, yani yüzde 3.75.
Bu akşam gerçekleşecek toplantı notlarında ve Powell’ın açıklamalarında gelecek adına sinyalleri alacağız fakat son gelen PMI (satınalma müdürleri endeksi) ekonomide beklentilerin kötüleştiğine işaret ediyor. Cuma günü ABD GSYH datası gelecek ve negatif gelebilecek data ABD’nin teknik resesyona girdiğini işaret edecek. Bu doğrultuda da faiz artırım beklentileri düşecektir. Dolayısıyla bu akşam Fed’in GSYH datası öncesi sert bir şahin duruş sergileyeceğini beklemiyorum.
Faizin yanında Fed bilanço küçülmesi de ilerliyor, Nisan'dan beri 55, Haziran'dan beri 34 Milyar USD'lık küçülme var ve bilanço 8.9 Trl dolara düşmüş durumda. Eylül itibariyle bilanço küçültme aşaması 47.5 Milyar dolar tavandan 90 Milyar dolar tavana yükselecek.
Bu da piyasadan doların daha hızlı çekilmeye başlayabileceği anlamını taşıyor.
Tüm bu gelişmeler doğrultusunda, dolar sıkıntısı bazı ülkelerde baş göstermeye başladı bile, Sri Lanka ve Pakistan ilk örnekler, ardından gelebilecek ülkeler El Salvador, Ghana ve Tunus, biz de kırılgan ve risk altında olan ülkeler sıralamasındayız.
Neden mi?
Hazinenin 12 ay içerisinde ödemesi gereken dış borç toplam 12.9 Milyar USD, Eylül’de ise toplam kısa vadeli borcun yüzde 25’i oranında bir ödeme gerçekleşecek, 3.27 Milyar USD. Ayrıca, enerji ithalatı da aynı dönemde mecburen artacak
Biten bazı gaz kontratlarımız dolayısıyla 2021'de ABD'den 189 Milyar m3 LNG ithal ettik. 2022'de ise Nisan'a kadar 110 Milyar m3 ithal ettik bile, 2019 dan itibaren ABD’den ithalat artış hızımız korkutucu. ABD doğalgaz fiyat artışı ise yüzde 73.
Sizi daha fazla rakama boğmadan kısadan söyleyeyim;
TCMB rezervleri toplam kısa vadeli borcumuzu karşılamıyor, borcu çevirmek için ödeyeceğimiz faiz yüzde 12 seviyelerinde ve yüksek CDS ve globalde gittikçe artacak dolar ihtiyacı dolayısıyla borç vermeye istekli sayısı düşük. Yüksek cari açık da finanse edilmesi gereken diğer bir unsur, tüm bunların üzerine öngörüsüzlük nedeniyle ABD’den pahalıya ithal etmek durumunda kalacağımız LNG var.
2022 yılı turizm gelir hedefi 35 Milyar USD, bu hedef tutsa dahi cari açığı finanse etmeye yetmeyeceği açık.
Tüm bu ahval ve şerait içerisinde ekonomi yönetimi KKM vergi istisnasını uzatıyor, örtülü olarak kredi faizlerini yukarı ittirerek sıkılaşmaya çalışıyor fakat eksi yüzde 61 seviyesinde reel mevduat faizi ile TL’nin değerini düşürmeye devam ediyor.
Tüm bu tutarsız politikalarla finansal yatırım da ülkeye gelmeyerek, üzerine çıkış sağlanarak döviz sıkıntımız katmerleniyor.
Aklıma teyzesi tarafından çöp eve senelerce hapsedilmiş küçük çocuk geldi. Ahlaki çöküşü de anımsatan bu durum bizim durumumuzu da yansıtıyor.
Kilitlendik bir odaya, susuz, aç elimizden bir şey gelmeden izliyoruz olanları, olacakları bile bile…
Seçim günü yetkililer, yani halk, bizim odanın kilidini açacak, yoksa susuzluktan öleceğiz…
*Finansal Piyasalar Uzmanı