Bursa'da 1 yılda 750'nin üzerinde kahvehane kapandı
Korona virüsü salgını nedeniyle 6 ay tamamen kapalı kalan, normalleşme sürecinde de hafta sonu yasağı, oyun yasağı gibi kısıtlamalarla karşılaşan kahvehanelerde artık bir masa bile dolmuyor.
Pelin Akdemir
BURSA - Türkiye’de korona virüsü vakalrının görülmeye başlamasının ardından 15 Mart 2020'de kahvehaneler de tedbirler kapsamında kapatıldı. Normalleşme sürecini yarı açık yarı kapalı geçiren kahvehanelerde oyun oynamak yasak. Sadece Bursa’da son bir yılda 750’nin üzerinde kahvehaneci, "İş yapamıyoruz" diyerek kahvesini kapattı.
Bursa’da 21 yıldır hayatını kahvecilik yaparak kazanan Mesut Pala da onlardan birisi. 60 yaşındaki Pala, 2000 yılından beri kahvecilik sayesinde 3 çocuğunu okuttuğunu, evlendirdiğini söylüyor. “Kahvelerde oyun olmadıktan sonra iş olmuyor zaten. Baktık içeri giriyoruz komple kapattık. Eylül’de de tamamen kapattık” diyen Pala, pandemi öncesi her gün 200-400 lira arası olan kazancının pandemiyle birlikte 40-50 liraya düştüğünü aktardı.
‘DÜKKAN SAHİBİM DEVLETTEN DAHA İYİ DESTEK OLDU’
Kahvehanelerin 6 ay kapalı kaldığı süreçte devletten yardım almadığını, 10 bin lira borca girdiğini söyleyen Pala, “Bu 6 ayda kira, vergi verdim. Elektrik, su, doğalgaz faturası ödedim. Dükkan sahibim 3 ay benden kira almadı. Devletten daha iyi destek oldu” dedi.
Bu süreçte oğlunun kendisine maddi destekte bulunduğunu belirten Pala, “Bir tek emekli aylığım var. 2 bin lira aylık kime yeter ki? Bin 100 lira kira veriyoruz. 900 lirayla nasıl geçineceğiz? Adamın ağzına bir parmak bal çalıyorlar. Bin lira nedir ki?” diye tepki gösterdi.
İngiltere’de tanıdıklarına yapılan devlet desteğinden örnek veren Pala, “İngiltere’de esnafa beş sene ödemesiz 27 bin sterlin yardım ettiler. Beş sene sonra cüzi bir faizle geri ödeyecek iş sahipleri. Ama bizde 27’yi bırak 7 lira bile yok. Kredileri bir ay sonra istemesinin bir anlamı yok. Kredinin geri ödemesini ileriye dönük alması lazım” diye konuştu.
‘ALIŞVERİŞ MERKEZLERİ AÇIK, GENEL KURULLAR İÇ İÇE AMA KAHVELER KAPALI’
Pandemiden önce Bursa’da 3200 kahvehane hizmet verirken şimdi sayısı 2200’e düşmüş durumda. Kahveciler Odası Bursa Şube Başkanı Yavuz Özkarayurt, bine yakın kapanış olduğunu, her gün kapanma başvurusu için gelenlerin olduğunu söylüyor.
Kazançlarının günlük olduğunu dile getiren Özkarayurt, alışveriş merkezleri açıkken diğer esnafın kepenk kapatmasına anlam veremediklerini belirtiyor, “Genel kurullar iç içe, otobüsler öyle ama kahveye gelince bir masada bir insan ancak oluyor ya da olmuyor, yine de kapatılıyor. 6 aydan bu yana kahveciler artık son kozunu oynamaya başladı. Kahveciler can çekişiyor. Artık son noktaya gelindi. 'Ölen öldü kalanlar bizimdir' diyeceğiz” ifadelerini kullandı.
‘KÖPEĞİN HABERİ OLUYOR, 185 BİN ESNAFIN HABERİNİ YAPMIYORLAR’
Türkiye’de son 6 ayda 3 kahveci intihar etti. Devlet, esnafa 3 ay boyunca biner lira ve kira yardımında bulundu. Çoğu kahvehaneci kira yardımından yararlanamadı. Kahvehaneciler, geçtiğimiz günlerde Ankara’da Sanayi ve Ticaret Bakanı Mustafa Varank ve Esnaf Genel Müdürlüğü ile görüşme yaptılar. En çok iş yaptıkları dönemlerden birisi olan Ramazan ayında açık olmak istediklerini ilettiler. Henüz bu isteğe net bir cevap alınmış değil.
Özkarayurt görüşmeyi oyalama taktiği olarak değerlendirirken, "Bir şey çıkmayacak. Kahvede oyun olmadıktan sonra kahvecinin kar etmesi imkansız. 4 kredi kartımı da sonuna kadar kullandım. Bu devlet bizi nasıl düşünecek? Devletten istediğimiz 20 bin lira faizsiz, bir yıl ödemeli yardım. Bu bizi rahatlatacaktır” dedi.
Basının ilgisizliğini de eleştireen Özkarayurt, “Basında da haber olamadık. Köpeğin bile haberini yapıyorlar, Türkiye’deki 185 bin esnafın haberini yapmıyorlar” diye konuştu.
‘DEVLET YARDIMI 3 BİN LİRA, 12 MİLYAR CEPTEN GİTTİ’
11 yıldır kahvecilik yapan 55 yaşındaki Hasan Özdemir, kahvecilerin durumunu felaket olarak niteliyor. Bütün kazancın masraflarına gittiğini söyleyen Özdemir, devletin 3 bin liralık yardımı hakkında, “Devletten destek olarak bir yılda aldığımız 3 bin lira. 12 milyar cepten gitti. Kira yardımı, gelir kaybı yardımı almadım. Kredi çekmek zorunda kaldım. Vergileri öderken bile faiz aldılar. O çok gücüme gitti. Kapatılıyoruz ama vergiler, muhasebe, kira, faturalar devam ediyor. Kirayı da eksik veriyorum. Hepsini cepten ödedik. İnsanlar oyun oynamaya gelirdi, şimdi niye gelsin kahveye? 3-5 kişi gelip muhabbet edip gidiyorlar” ifadelerini kullandı.
Çevredeki kahvehanelerin de iş yapmadığı söyleyen Özdemir, “2002’de en düşük asgari ücret 184 lirayken en düşük asgari ücretlinin maaşı 250 liraydı. Alınan maaş asgari ücretin üstündeydi. 2002’deki şartlarda bir asgari ücretli emekli, 10 tane küçük altın alabiliyordu, şimdi iki tane alamıyorum. 8 yıl önce emekli maaşımı aldığım zaman iki tane cumhuriyet altını yaptırabiliyordum, şimdi bir tane bile yaptıramıyorum” dedi.