Büyükhüsun'da bilirkişinin jeotermal raporu: Kültürel varlıklara zarar verir
Çanakkale'ye bağlı Ayvacık ilçesinin Büyükhüsun köyünde Yerka A.Ş tarafından yapılmak istenen jeotermal projesine karşı çıkan köylülerin açtığı davada bilirkişi incelemesinin detayları ortaya çıktı. Arkeolojik kalıntıların ve Assos Antik Kenti'nin yakınlarında olan projenin kültürel varlıklara zarar verebileceği ve bu yüzden 'ÇED gerekli değildir' kararının hukuka uygun olmadığı rapora yazıldı. Ayrıca proje sahasının Zeytin Ağaçları Koruma Kanunu'na da aykırı olduğu belirtildi.
Osman Çaklı
UŞAK - Çanakkale’de tarihi M.Ö. 6. yüzyıla kadar dayanan Assos Antik Kenti’ne en yakın yerleşim yerlerinden olan Büyükhüsun Köyü’nde Yerka Elektrik Üretim A.Ş. tarafından jeotermal santral (JES) faaliyeti yürütülmek isteniyor. Şirketin JES sondajlarını başlatmak için valiliğe başvurup “ÇED raporu gerekli değildir” kararı alması üzerine açılan davada bilirkişi heyetinin raporunun, çevre lehine olduğu öğrenildi.
Yaşam savunucuları STK’ler, yerel siyasetçiler ve yurttaşlar 'ÇED raporu gerekli değildir' kararına karşı çıkmıştı. 118 kurum ve ekoloji savunucusunun açtığı dava sonrasında bölgede keşif yapmak üzere bilirkişi heyeti atanmıştı. 24 Ağustos'ta gerçekleşen incelemenin ardından rapor açıklandı. Heyet, bölgede jeotermal çalışma için verilen 'ÇED gerekli değildir' kararının hukuka uygun olmadığı kanaatine vardı.
Bilirkişi raporunun detaylarını Büyükhüsun Dayanışması'nın avukatı Seçil Ege Değerli anlattı.
ASSOS'A 6 KM MESAFEDE
Bilirkişi raporunda projenin Büyükhüsun, Kozlu, Behram köylerine 1 ile 5 kilometre mesafede olduğu, belirtildi. Ayrıca proje alanının UNESCO Dünya Mirası geçici listesinde yer alan Assos Antik Kenti'ne yaklaşık 6 km uzaklıkta olması dikkate alındığında tarihi dokunun zarar görebileceği ve ÇED süreci işletilmesinin kültürel varlıkları koruma açısından yararlı olabileceği tavsiyesinde bulunuldu. Çevre, jeoloji, orman, ziraat maden, harita mühendisliği, arkeoloji ve biyoloji alanından uzmanların hazırladığı rapor lehimize oldu diyen avukat Seçil Ege Değerli, "Çevresel Etki Değerlendirilmesi yapılmasının elzem olduğu bilirkişi raporunda da görüldü" dedi.
ZEYTİN AĞAÇLARI KORUMA KANUNUNA AYKIRI
İnsanlığa ait olarak kabul edilen kültür varlıklarının korunması ve gelecek kuşaklara aktarılmasının her bireyin sorumluluğu ve görevi olduğu bahsedilen raporda, "Jeotermal üretim faaliyetinde buhar ve yoğunlaşmayan gazların salımı, işletme esnasında patlatma veya fışkırmanın yanı sıra zemin oturması ve çökme sonucu mikro depremler tarihi eserlerin bozulmasına yol açabilmektedir" ifadelerine yer verildi.
'ARTIK MAHKEMENİN RAPORA GÖRE KARAR VERMESİNİ BEKLİYORUZ'
İnsan sağlığının havaya ve suya karışabilecek ağır metaller yüzünden olumsuz etkileneceğinden bahsedilen rapor için "Bizim bahsettiğimiz risklerinde analizi bilimsel olarak açıklanmış oldu" diyen Seçil Ege Değerli raporun detaylarını şu sözlerle paylaştı:
"Hayvancılık ve zeytinciliğin yapıldığı bölgede jeotermal faaliyetin doğrudan etkisi olacak. Proje sahasının 500 metre çapı içerisinde zeytin ağaçları mevcut. Bu durum zeytin ağaçları koruma yasasına aykırıydı. Yasa, zeytinlik alanlara 3 kilometre mesafede zeytinyağı fabrikası haricinde toz ve duman çıkaran, kimyevi atık bırakan herhangi bir tesisin yapılmasını yasaklıyor. Bilirkişi heyeti de yasalara uygun değerlendirmede bulundu. Ayrıca bölgenin mera vasfının olması, özellikle Büyükhüsun ve çevre köylerde büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığın yoğun şekilde yapılması ve proje alanının hayvancılık için kullanılıyor olması da çiftçiye olumsuz yönde dönecek. Artık mahkemenin gün vermesini ve heyetin raporu doğrultusunda karar vermesini bekliyoruz."