CHP’den kanun teklifi: Engellilere yönelik ayrımcılığa son verin

ANKARA - CHP İnsan Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ni TBMM’ye sundu. CHP’li Karaca; teklif ile engelli bireylerin haklarına erişim engellerinin kaldırılmasını, engellilere yönelik hak ihlallerinin önlenmesi için hak arama yöntemlerinde kolaylaştırmayı hedeflediklerini belirtti.

ENGELLİ BİREYLERİN TİHEK’E BAŞVURUSUNDAKİ ENGELLER ORTADAN KALDIRILMALI

Engelli bireylerin sağlık haklarının ihlal edildiğini, yaşam haklarının da tehdit altında olduğunu belirten Karaca kanun teklifinin gerekçesinde, kişilerin eşit muamele görme hakkını güvence altına alma amacıyla 2016 yılında kurulan Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun kurulduğunu hatırlattı ve şunları kaydetti:

“Hakkı ihlal edildiğini iddia eden gerçek ve tüzel kişiler TİHEK’e başvuru yapabilmektedir. Ancak engellilerin uğradığı ayrımcılıkların incelenebilmesi için engelli bireylerin başvuru yapması beklenmektedir. Bu noktada hak ihlali yaratan durum ise başvuru yapma imkanı bulunmayan engelli bireyler açısından oluşmaktadır. Mevzuatta yapılacak değişiklikler ile ilgili sivil toplum örgütlerinin de hakkı ihlal edilen engelli bireyler için başvuru yapabilmesine imkan sağlamak hem ilgili kişi açısından hem de TİHEK’in vereceği karar ile diğer benzer şekilde hakkı ihlal edilen engelli bireyler açısından emsal karar olmasına fayda sağlayabilecektir.”

İLGİLİ SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİNE ENGELLİ BİREY ADINA TİHEK’E BAŞVURU YOLU

Ulusal Engelli Veri Tabanı'na göre Türkiye’deki engelli birey sayısının (engelli raporu alan kişi sayısı) 1 milyon 559 bin 22 olduğunu, resmi olmayan rakamlara göre Türkiye’de, nüfusun yüzde 13’ü kadar yani yaklaşık 9 milyon engelli olduğu düşünüldüğünü belirten CHP’li Karaca gerekçesinde şu ifadeleri kaydetti:

“Misyonu ‘İnsan haklarını korumak ve geliştirmek, kişilerin eşit muamele görme hakkının güvence altına alınması için çalışmak, işkence ve kötü muameleyle etkin mücadele etmek’ olarak kurulan Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun yıllar içerisindeki çalışmaları incelendiğinde bu misyondan oldukça uzak çalışmalarda bulunduğu, görevlerini tam olarak yerine getirmediği görülmektedir. Her ne kadar işlevsellikten uzak olsa da Kurumun ilgili kanununda yapılacak başvurular ile ilgili yer alan düzenlemeler engelli vatandaşların etkin bir şekilde adalete erişimlerini kısıtlayabilmektedir. 6701 sayılı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu’nun “Başvurular” başlıklı 17’nci maddesinde hak ihlaline uğrayan gerçek ve tüzel kişilerin başvuruda bulunabilecekleri yer almaktadır. Engelli bireyler söz konusu olduğunda; ayrımcılığa veya başka bir insan hakkı ihlaline uğramış engelli bir bireyin TİHEK’e bireysel olarak başvuruda bulunması mümkün olmayabilmektedir. Ayrıca konu ile ilgili sivil toplum örgütleri gibi kuruluşların da “davaya katılma” usulüne benzer TİHEK’e başvuru imkanının sağlanması gerekmektedir. Teklif ile Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu’nda yapılacak düzenleme ile TİHEK’e başvuru yapabilecek olanlar arasında sayılan “hak ihlaline uğradığını iddia eden gerçek ve tüzel kişiler”e, hakkı ihlal edilen engelli gerçek kişi adına ilgili sivil toplum örgütlerinin de başvuru yapabilmesine olanak sağlanarak; başvuruda bulunmasına fiziksel olarak imkanı olmayan engelli bireyler adına sivil toplum örgütlerinin başvuru sürecini yürütmesi amaçlanmaktadır.

‘ENGELLİLERE YÖNELİK AYRIMCILIĞA SON’

Kanun teklifine ilişkin değerlendirmelerde bulunan CHP Genel Başkan Yardımcısı Karaca şunları kaydetti:

“Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi, Türkiye, tarafından 2007 yılında imzalanmış ve 2009 yılında Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş; fakat iç hukuk geçen süre zarfında Sözleşme ile uyumlulaştırılmamıştır. 2021 yılında imzalanan sözleşmeler olmasına; Anayasamızda ayrımcılık yasağına karşı hükümler olmasına karşın hala mevzuatımızda ayrımcılığa yol açabilecek hükümler bulunmaktadır. Çağrımızı hatırlatıyoruz: 12 yıl önce yürürlüğe girmiş olan BM Engelli Hakları Sözleşmesi’ni uygulayın ve ayrımcılığa yol açan uygulamalara son verin.” (DUVAR)