CHP'den önerge: 600 ton asbest taşıyan ölüm gemisi ve Aliağa araştırılsın

Cihan Başakçıoğlu

İZMİR – Brezilya Donanması’na ait 'Nae São Paulo' isimli uçak gemisinin 600 ton asbest barındırdığı iddia edilen gövdesinin İzmir'in Aliağa ilçesinde söküleceğinin ortaya çıkmasıyla başlayan tartışma sürüyor. Bu hafta gerçekleşen Aliağa Belediye Meclisi toplantısına asbestli gemi tartışmaları damga vururken, yine 5 Haziran Dünya Çevre Günü dolayısıyla Aliağa'da bir araya gelen çevre örgütleri ve ekoloji aktivistleri 'asbestli ölüm gemisi'nin sökümüne karşı mücadeleye çağırdı. Son olarak ise CHP İzmir Milletvekili ve TBMM Çevre Komisyonu CHP Sözcüsü Murat Bakan, TBMM Başkanlığı'na gemi söküm sektöründe işlemlerinin yapıldığı bölgedeki canlı hayatı, deniz, hava, su, toprak ile ekosistem üzerinde yarattığı tahribatın araştırılması için önerge verdi.

Türkiye'nin birçok ilinden 25 milletvekilinin imzasının yer aldığı önergede gemilerin söküm işlemlerinin yapıldığı işletmelerde çalışan işçilerin çalışma koşullarının incelenerek, asbeste maruz kalınması sonucunda oluşan meslek hastalıklarıyla ilgili gerekli tespitlerin yapılması da istendi. Önergede "Başta asbestin solunum ya da içme suyu yoluyla öncelikle kanser olmak üzere çeşitli hastalıklara yol açtığından hareketle söküm işleminin yapıldığı yerde yaşayan bölge halkının karşılaşabileceği sağlık sorunları hakkında kapsamlı bir araştırma yapılarak; gemi söküm sektörüne dair durum tespitlerinin yapılıp gerekli politikaların belirlenmesi amacıyla Anayasa'nın 96 ve İç tüzüğün 104 ve 105'inci maddeleri gereğince Meclis araştırması açılması için gereğini arz ve teklif ederiz" ifadeleri yer aldı.

'GEMİ SÖKÜM SEKTÖRÜ BÜYÜYOR AMA FELAKETLERLE BÜYÜYOR...'

Gemi söküm sektörünün günden güne büyüdüğü ancak felaketlerle büyüdüğü belirtilen önergede, denetimin yok denecek kadar az olduğu vurgulandı. 2002-2018 yılları arasında sökülen gemi sayısının toplam 2 bin 436, sökülen gemilerden elde edilen hurda miktarının ise 7 milyon 362 bin ton olduğu belirtilen CHP'lilerin önergesinde, şirketlere 2002-2012 yılları arasında ceza dahi kesilmediği ifade edildi. 2012'den 2019 yılı ocak ayı sonuna kadar gemi söküm şirketlerine çevre felaketine sebep oldukları için 80 ayrı ceza kesildiği belirtilen önergede bu ceza tutarının 7 Milyon 319 bin 365 olduğu kaydedildi.

'SON 5 YILDA 241 BİN 970 KİLO ASBEST BERTARAF EDİLDİ'

Türkiye'de son 5 yılda toplan 241 bin 970 kilogram asbestin bertaraf edildiği belirtilen önergede, İzmir'in Aliağa ve Foça ilçelerinin özellikle son yıllarda gemi söküm işlemleri sırasında meydana gelen çevre felaketleri ile anıldığı belirtildi. Bölgede yaşanan çevresel felaketlere de yer verilen önergede şu ifadeler yer aldı:

"Denizleri kıyıları ve yaşamı dolayısıyla ekosistemi olumsuz yönde etkileyen bu felaketler gerek doğa, gerek halk sağlığı, gerekse ekosistemin sağlıklı devamlılığı açısından büyük tehlike arz etmektedir. İlgili bakanlıkların koordineli çalışması ve bu bağlamda gemi geri dönüşüm tesislerine yönelik denetimlerin arttırılması, sebep oldukları felaketlerin karşılığında uygulanan cezai yaptırımlar ve bu yaptırımların takibi ise sıkılaştırılmalıdır. Yanı sıra bu felaketlere sebep olan her ne ise bunun tekrar olmaması için gerekli tedbirlerin alınmasının sağlanması ve bu tedbirlerin alınıp alınmadığına dair denetimlerin de özenle yapılması çok önemlidir. Gemi söküm sektörü hem çevresel etki hem işçi sağlığı ve iş güvenliği hem de toplum sağlığı açısından izlenmesi ve denetlenmesi gereken bir sektördür."

'BU GEMİNİN TÜRKİYE KARASULARINA GİRİP SÖKÜLMESİNİ İSTEMİYORUZ'

Konuyla ilgili Gazete Duvar'a konuşan Aliağa Çevre Platformu'ndan (ALÇEP) Zeki Küçükakyüz, geminin Türkiye karasularına girip sökülmesini istemediklerini yineleyerek şunları söyledi: "Bu gemide en az 600 ton asbest ve tehlikeli madde olduğunu, gemi nükleer denemelerde kullanıldığı için nükleer atıklara da maruz kaldığını biliyoruz. Bu geminin eş gemisini İngiltere kapalı havuz sistemi ile söktü. Dünyanın hiçbir ülkesi kabul etmedi, o dönem bizim ülkemizde de kabul edilmedi. Aliağa'nın yeterince çevre kirliliği zaten var. Gemi sökümünde çalışan işçilerin sağlık açısından uygun koşullarda çalıştığını da düşünmüyoruz. Yönetmelik hükümlerine uyarak söküm yaptıklarına da inanmıyoruz."

'NAE SAO PAULO, OLMASI GEREKENDEN ÇOK DÜŞÜK BİR FİYATA SATIN ALINMIŞ'

Geminin ihale süreci ile bilgiler de veren Küçükakyüz, şöyle devam etti: "Bu gemi envanteri çıkarılmadan ihaleye çıkmış. Ne kadar atık madde varsa Brezilya onu bildirmeden ihaleye çıkarmış. Öte yandan bizim duyumlarımıza göre hurda geminin fiyatı ton başına 450-500 dolar olması gerekirken, bu gemiyi alan SÖK Denizcilik 75-80 dolara almış...

Bu gemi zehir yüklü bir gemidir. Platform olarak yürüttüğümüz mücadelede kamuoyunun yanımızda olmasını bekliyoruz. Aliağa'da belediye başkanından tutun da herkes asbesti küçümsüyor. ALÇEP'in yanında olun. Bu gemileri hangi ülkelerde yaptılarsa o ülkelerde söksünler, pislikleri de kendileri kullansınlar. Aliağa çöplük değil."

Çevre örgütlerinden asbestli gemi sökümüne tepki: Aliağa dünyanın çöplüğü değildirGÜNDEM

Yıkımlar kontrolsüz sürüyor: 'İzmirliler asbest, zehir ve silika soluyor'GÜNDEM