CHP'li Bakan: Almanya'nın Türkiye'deki çöplerini Vietnam'a kim gönderdi?

Armağan Kabaklı

DUVAR - Teşvik zengini şirketin ithal ettiği 400 konteyner plastik çöp Düzce Limanı’nda çürürken, bir kısmı Vietnam’a doğru yola çıktığı iddiaları Almanya basınında yer aldı. Türkiye konuyla ilgili Almanya’yı, Almanya ise Türkiye’yi suçlarken Vietnam’ın kabul etmemesi durumunda yasa dışı atıkların iadesinden artık Türkiye’nin sorumlu olacağı belirtiliyor.  

CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan, Almanya basınında yer alan iddiaları doğrularken, Almanya’nın iade almama gerekçesinin açıklanmasını istedi ve çöpleri Vietnam’a kimin nasıl gönderdiği sorusunu yöneltti.

ÇÖPLER BİR YILI AŞKINDIR GEMLİK LİMANI’NDA BEKLİYOR

Almanya’dan Türkiye’ye gönderilen 400 konteyner plastik çöp, ithalatçı firmanın yasal iznini kaybetmesinin ardından limanda çürümeye terk edildi. Almanya’nın geri iadesi konusunda ayak diremesi ve iadenin gerçekleşmemesi üzerine konteynerlerden bazılarının gemiye yüklenerek Vietnam’da bir limana doğru yola çıktığı anlaşıldı. Berlin’de bir ayrıştırma tesisinde balyalar haline getirilerek Türkiye’ye geri dönüştürülmek üzere 2B Plast isimli şirkete gönderilen 400 konteyner plastik atık, şirketin Türkiye’de lisansını kaybetmesinin ardından Gemlik Limanı’nda beklemeye başlamıştı. Türkiye Çevre Bakanlığı atıkların yaşa dışı olarak ithal edildiğini duyurdu ve Almanya’ya geri göndermek istedi. Ancak Almanya’nın iadede ayak diremesi ve iadenin başarısız olması sonucu konteynerler içindeki plastik çöpler, bir yılı aşkın süre Gemlik Limanı’nda çürümeye devam etti.

PLASTİK ÇÖPLERİN MEÇHULE YOLCULUĞU

400 konteynerden oluşan plastik atıkların meçhule yolculuk hikayesini Wirtschafts Woche‘den Jacqueline Goebel derledi ve Mehmetcan Akpınar Türkçe’ye çevirdi. Goebel’İn aktardığı bilgiye göre; aralarında CSNU 696542 numaralı konteynerin de olduğu yasa dışı plastik atıkla dolu 30’dan fazla konteyner, Almanya’ya iadesi başarısız olunca Vietnam’ın Hai Pong Limanı’na varmak üzere yeniden bir gemiye yüklendi ve burada meçhule yolculuğu başladı. Plastik çöplerin varış noktası olan Hai Pong Limanı’na ise 2021 yılı Aralık ayının sonunda ulaşması bekleniyor. 

DÜZCE’DEKİ 2B PLAST İTHAL ETMİŞTİ 

Düzce Limanı’na Kasım 2020 ile Şubat 2021 arasında Almanya'dan gelen yaklaşık 400 konteyner çöp, 2B Plast şirketi tarafından bir tesiste geri dönüştürülme iddiasıyla ithal edilmişti. Ancak CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan’ın da Türkiye’den yüklü miktarda ve birçok kalemde aldığı teşviklerle gündeme getirdiği 2B Plast, lisansını ve yasal izinlerini kaybetti. Aleyhindeki iddialara ilişkin mahkeme süreci devam devam ederken, Düzce Limanı’ndaki plastik çöpler de çürümeye devam ediyor.  Makalede yer verilen bilgilere göre, Türkiye Çevre Bakanlığı, konteynerlerin Almanya'ya iade edilmesi için mayıs ayı sonunda Alman makamlarıyla temasa geçti ancak bu iade gerçekleşmedi. Türkiye Çevre Bakanlığı suçu Alman makamlarında görüp ve Almanya’nın geri alma konusunu zorlaştırdığını iddia etti. Türkiye, iade sürecinin işlememesine karşı ise “ihraç amaçlı tasfiye” veya "iade işlemlerinin tamamlanamaması durumunda üçüncü bir ülkeye transit işlemi” kozunu oynuyor. 

Greenpeace Almanya yöneticisi Manfred Santen’in ise atıkları daha uzak ülkelere göndermenin kesinlikle mantıklı olmadığını belirterek, “Gitmeleri gereken doğru istikamet Almanya" görüşünü savunuyor. Türkiye limanlarında ‘mahsur kalan’ Almanya’ya ait plastik çöplerin bulunduğu konteynerlerin iadesindeki ayak sürtmelerin ise Almanya’ya yakışmadığını ifade ediyor.  

TÜRKİYE ALMANYA’YI SUÇLUYOR 

Makalede, Almanya’nın daha önce Polonya ve diğer ülkelerden aldığı iadelere ilişkin verilere de yer verilirken, Türkiye’de mahsur kalan atıkların miktarının durumu zorlaştırdığı bilgisi aktarıldı. Alman makamların, Türkiye Çevre Bakanlığı'nın aslında Almanya’daki birden çok makama başvuruda bulunması gerekirken bunun yerine sadece Alman Federal Bakanlığı’na başvurduğunu ve 400 konteynerin 140'ını içeren bir liste sunduğu belirtildi. Aşağı Saksonya'ya göre, Türk makamları konteyner taşımacılığı ve iade işlemleri hakkında herhangi bir bilgi vermemiş. Berlin Çevre Senatosu’ndan bir sözcünün ise iade edilecek konteynerlerinin tam olarak nerede bulunduklarının bile bildirilmediği şeklinde bir açıklamada bulunduğu hatırlatıldı. 

‘VİETNAM İADE EDERSE TÜRKİYE SORUMLU OLUR’

Türkiye’deki konteynerlerin bir kısmını kendi tesislerinden gönderen atık bertaraf şirketi Alba da çöpleri geri almaya çalışmış. Alba, hala yetkililer ve lojistik şirketleri ile görüşme halinde olduklarını söylüyor. Ancak resmi olarak çöpler artık Alba'ya ait değil. Ayrıştırma tesisinden gelen malzeme önce bir aracı şirkete ve sonra da Türkiye'deki 2B Plast'a satıldı. Bu nedenle konteynerleri geri alamadıklarını belirtiyorlar. Çöplerin Vietnam'da bertaraf mı edileceği yoksa geri dönüşüme mi gönderileceği de henüz bilinmiyor. Alman Federal Çevre Bakanlığı'na göre, Almanya bundan artık yasal olarak sorumlu değil. Alman Federal Çevre Bakanlığı, "Bu tür tekrar taşınan çöpler ilgili olarak Vietnam'dan bir iade talebi gelirse, bundan yalnızca Türk makamları sorumlu olacaktır" diye açıklıyor. 

CHP’Lİ BAKAN: İTHAL EDEN KİŞİYE NE İŞLEM YAPILDI? 

CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan, gelişmeyi doğrularken Basel Sözleşmesi gereği söz konusu atıkları geri alması gereken Almanya’nın durumu zora soktuğunu söyledi. Bakan ayrıca Türkiye’de mahsur kalan çöplerin Vietnam’a kim tarafından ve nasıl gönderildiğini sorusunu yöneltti. “Görüyoruz ki Almanya çöpleri iade almıyor. Peki Basel Sözleşmesi gereği iade alması gereken Almanya bunu nasıl açıklıyor?” diyen CHP’li Bakan, “2B Plast’ın sahibi nerede? Dünyanın çöpünü ülkemize getirip sahip çıkmayan bu şahıs hakkında ne yapıldı” diye konuştu. 

‘VİETNAM’A KİM, NASIL GÖNDERDİ?’

Çöplerin bir kısmının Vietnam’a gönderildiğini kaydeden Bakan, “Bu nasıl oldu? Bu çöpleri Vietnam’a kim nasıl gönderdi? Kalan çöpler ne olacak? Atıkların şehir atığı olduğu, uzun bekleme süreci sebebiyle geri kazanımının mümkün olamayacağı ve çevreye verdiği zarar da göz önünde bulundurulduğunda bu çöplerle ilgili ne zaman ve nasıl bir yol izlenecek?” ifadelerini kullandı. Almanya’nın çöpleri geri almama gerekçesinin açıklanması gerektiğini kaydeden Bakan, “Söz konusu atıkların şehir atığı olduğu, uzun bekleme süreci sebebiyle geri kazanımının mümkün olamayacağı ve çevreye verdiği zarar; yanı sıra muhatap firmaya ulaşılamadığı ve Almanya’nın çöpleri almamak için direndiği bilgileri dikkate alındığında Türkiye, limanlarında bekleyen 141 konteyner çöpten nasıl kurtulacaktır?” sorusunu yöneltti.