CHP'li Demir'den yerli dizi ihracatında 'Süper Mario' karşılaştırması
CHP Genel Başkan Yardımcısı Volkan Demir, hizmet sektörü ihracatına ilişkin yaptığı açıklamada düşmekte olan gelirlere dikkat çekti.
DUVAR - CHP Ticaret Bakanlığından sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Volkan Demir, Türkiye'nin hizmet sektörü ihracatına ilişkin yazılı bir açıklama yaptı.
Açıklamasında Türkiye'nin hizmet sektörü ihracatında istenen seviyede olmadığına dikkat çeken Demir, turizm ve taşımacılık gelirleri hariç net 5,9 milyar dolar hizmet ticareti açığı verildiğini, yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinde ve istihdam edilen Türkiyeli işçi sayısında ciddi bir düşüş olduğunu ifade etti.
Demir, açıklamalarında şu ifadeleri kullandı:
"Hizmet ihracatı turizm ile turizme bağlı yolcu taşıma ve dış ticarete bağlı navlun (Türkiye’nin ithalatının yerli firmalarca taşınması ihracat, Türkiye’nin ihracatının diğer ülke firmalarınca taşınması ise ithalat olarak kaydedilmektedir) gelirlerinin ötesine geçememektedir. 2023 yılında Türkiye 99,9 milyar dolar hizmet ihracatı, 47,9 milyar hizmet ithalatı gerçekleştirerek net 52 milyar dolar hizmet ticareti fazlası vermiştir.
Turizm ve taşımacılık hariç hizmet ihracatı sadece 16 milyar dolardır. 2023 yılında turizm gelirleri net 41 milyar dolar, net taşımacılık gelirleri 16,9 milyar dolardır. Bu durumda turizm ve taşımacılık gelirleri hariç net 5,9 milyar dolar hizmet ticareti açığı verilmiştir. Bu açık her yıl düzenli olarak verilmektedir. Dünya hizmet dış ticaretinin 2023 yılında yaklaşık 7,6 trilyon dolar olduğu tahmin edilmektedir. Türkiye’nin payı yaklaşık yüzde 1,3’dür. Ancak turizm hariç bu pay yüzde 0,79’a, turizm ve taşımacılık hariç yüzde 0,26’ya düşmektedir. Türkiye genç, girişimci ve yaratıcı nüfusu ve eşsiz kültürel özellikleri ile bilişimden, oyun sanayine, restoran işletmeciliğinden, mimarı tasarıma, müşavirlik hizmetlerinden eğitime, film sanayinden, finansal hizmetlere kadar birçok alanda inanılmaz bir potansiyele sahiptir. Uluslararası piyasaları anlayamama, yanlış ve eksik teşvik politikaları, liyakatli personel ile çalışmama gibi birçok neden Ticaret Bakanlığı’nın bu alandaki katkısını en düşük seviyede tutmaktadır."
Türkiye'nin yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinden elde ettiği gelirlerdeki düşüşe dikkat çeken Demir, "Türkiye’nin geleneksel hizmet ihracat sektörleri arasında yer alan yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinin, 2006 yılında ödemeler dengesine net katkısı 879 milyon dolar iken bu rakam 2023 yılında sadece 287 milyon dolar olmuştur. Aynı çerçevede, yurt dışında üstlenilen projeler kapsamında istihdam edilen Türk işçi sayısında da ciddi bir düşüş görünmektedir. Örneğin 2023 yılında tüm firmalarımız 27 milyar dolarlık iş üstlenmiş olmakla beraber, sadece Fransız VINCI firmasının 2023 yılında yurt dışında tek başına 44 milyar dolar gelir elde ettiği görülmektedir" diye konuştu.
Son olarak Türkiye'nin dizi sektöründen elde ettiği gelirlerin ölçeğini değerlendiren Demir, sözlerini şu ifadelerle noktaladı:
Dizi sektöründe büyük bir atılım yapıldığı ifade edilmektedir. Ancak bu alandaki gelirlerimiz dünya ticaretinin sadece yüzde 0,1’i kadardır. Ayrıca fikri mülkiyet hakları kullanım ücretleri gelirleri 2023 yılında 471 milyon dolar iken, giderler ise 3,6 milyar dolardır. Açık 3,1 milyar dolardır. Örnek vermek gerekirse, 2023 yılında sadece 'Super Mario' çizgi filminin dünyadaki geliri Türkiye’nin tüm fikri mülkiyet hakları kullanım gelirinin yaklaşık 3 katıdır."