DUVAR - Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) borç içinde yüzen haliyle iktidar baskısını taşıyamadığı bir noktaya geldiğinin Sayıştay raporlarına yansıyan verilerle açığa çıktığını söyledi. Gürer, TMO’nun finansman ihtiyacını karşılayamadığı için üreticilere ödenmesi gereken ürün alım bedellerini geciktirdiğini, bu durumun Sayıştay raporlarına yansıdığına dikkat çekti.

TMO’nun mali borçlarının 2020 yılında 1 milyar 901 milyon 442 bin 77 TL, 2021 yılında 5 milyar 534 milyon 570 bin 769 TL iken, bu rakam 2022 yılında 39 milyar 690 milyon 70 bin 522 TL seviyesine ulaştığının ortaya çıktığını ifade eden Ömer Fethi Gürer, TMO’nun son 3 yıldaki mali borç artışının 20 katına ulaşarak, borçlarında büyük artışlara ulaştığının belirlendiğine dikkat çekti.

Gürer, TMO'nun üreticilere yapılan ürün alım bedeli ödemelerinde, finansman ihtiyacı nedeniyle gecikme yaşanmasının nedenlerinin altında, kurumun mali borçlarındaki artışın olduğunun verilerdeki  bilgiler ile ortaya çıktığını söyledi.

TMO’nun mali tablosundaki büyük sorunun, Sayıştay’ın 2022 yılına ait denetim raporlarına da yansıdığını belirten CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, TMO tarafından üreticilerden alınan çeşitli tarım ürünlerine ilişkin alım bedeli ödemelerinde finansman ihtiyacından kaynaklı olarak alım fiyat ve politikalarında belirlenen süreleri aşan gecikmelerin olduğunun tespit edildiğine dikkat çekti.

'ÖDEMELER GECİKİYOR'

Ürünün TMO işyerlerine teslim edildiği tarihten itibaren buğday, arpa, çavdar, yulaf, haşhaş ve kırmızı mercimek alımlarında 10 gün; çeltik, kabuklu fındık ve çekirdeksiz üzüm alımlarında ise 21 gün içerisinde ödeme yapılması gerektiğine ifade eden CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, ancak uygulamada kurumun finansman ihtiyacı nedeniyle ödemelerde ciddi anlamda gecikmelerin olduğunun tespit edildiğine işaret etti.

'TMO’NUN MALİ BORCU 40 MİLYAR LİRAYA DAYANDI'

Söz konusu ürün alım bedellerinde gecikme yaşanmasının en önemli nedeninin teşekkülün artan finansman ihtiyacı olduğunun Sayıştay tarafından tespit edildiğine vurgu yapan CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Kurumun mali borçları 2020 yılında 1 milyar 901 milyon 442 bin 77 TL, 2021 yılında 5 milyar 534 milyon 570 bin 769 TL iken, bu rakam 2022 yılında 39 milyar 690 milyon 70 bin 522 TL seviyesine ulaşmıştır. Diğer bir ifade ile son 3 yılda mali borçlar yaklaşık 20 katına çıkarak bu alanda ciddi bir artış yaşanmıştır” değerlendirmesinde bulundu.

'FİNANSAL GİDERLERİ 3 YILDA 43 KAT ARTTI'

Kurumun katlandığı finansman giderlerinin da arttığını anlatan CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, kurumun finansman giderlerinin 2020 yılında 76 milyar 753 milyon 398 TL, 2021 yılında 453 milyar 577 milyon 616 TL, 2022 yılında ise 3 milyar 328 milyon 349 bin 679 TL olarak gerçekleşerek son 3 yıl içerisinde yaklaşık 43 kat arttığının ortaya çıkarıldığını kaydetti.

Sayıştay raporuna yansıyan bir başka soruna göre, Kurumun son yıllardan itibaren ürün alım faaliyetlerindeki artışa paralel olarak, öz kaynakların yetersiz kalmaya başlaması ve sermaye artışının geç olması nedeniyle, gereken finansman ihtiyacının banka kredileri yoluyla karşılandığının anlaşıldığını da ifade eden  Gürer, “Rapora göre, Teşekkülün önceki yıldan devreden, vadesi uzatılan, rotatif ve yeni çekilen olmak üzere 383 adet güncel kredi ödemesi bulunmakta, bu kredilerin faiz oranları yüzde 12,78 ile yüzde 28,75 arasında, vadeleri ise 7 ile 186 gün arasında değişmekte olup, çoğunlukla kısa vadeli kredilerden oluşmaktadır” değerlendirmesinde bulundu.

'TMO 5 YILDA 4 MİLYAR 66 MİLYON LİRA FAİZ ÖDEDİ'

Sayıştay tarafından mali tabloyla ilgili belirlenen bir başka soruna da dikkat çeken CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Rapora göre 2022 yılında 10 milyar TL sermaye artırımı sağlanması ve ürün alım miktarındaki artış doğrultusunda yüksek miktarda görevlendirme bedeli aktarılmasına rağmen, ürün alım bedeli ve ithalat ödemelerine yönelik finansman ihtiyacının öncelikle kredi kullanımıyla karşılanması, sonrasında görevlendirme bedelinin talep edilmesi nedeniyle önemli oranda bir faiz yükü ortaya çıkmıştır. Banka kredisi kullanılan son beş yıl boyunca kuruluşun ödediği faiz gideri 4 milyar 66 milyon 410 bin 410 TL’dir” diye konuştu.

Bir zamanlar çiftçilerin kara gün dostu olarak bilinen TMO’nun yanlış yönetim sonucu, borç içinde bir kurum haline geldiğine dikkat çeken CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Kurumda yaşanan sorunlar bir an önce çözülmeli, üreticilere alım ödemeleri belirlenen süre içerisinde mutlaka yapılmalıdır. TMO sorunları üreticiyi tüccar eline bırakır. O nedenle TMO kurumsal yapısı ithalatçı olmaktan çıkarılıp yerli üretici yanında duracak noktaya erdirilmelidir Üretici kurumu verdiği ürünün bedeli en kısa sürede alabilmelidir“ dedi.