Çinli 12 otomobil markası Türkiye pazarında: İlave vergiler bindirildi
‘Milli otomobil’ TOGG’un satışlarını, Çin menşeli elektrikli araçların baltalayacağı anlaşılınca, Türkiye, Çin’den ithal edilen binek araçlara ilave vergi bindirme kararı aldı.
ABD VERİLERİ PİYASALARI ŞOK ETTİ
ABD’den gelen son veriler, piyasalarda büyük bir şaşkınlığa neden oldu ve borsalar ve altın verilerin açıklandığı andan itibaren ciddi düşüşlerle tepki verdi. Piyasa beklentilerinin oldukça üzerinde gerçekleşen tarım dışı istihdam verisine yönelik tepkiler alışılanın ötesinde bir sertlikteydi. BIST 100 endeksi, en düşük 10,112 ve en yüksek 10,610 puanı gördükten sonra geçen haftayı, bir önceki hafta kapanışına göre yüzde 2.51 değer kaybederek 10,138 puandan tamamladı. Kapalıçarşı'da işlem gören 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı geçen hafta yüzde 1.19 azalışla 2,401 TL’ye, Cumhuriyet altınının satış fiyatı da yüzde 1.79 düşüşle 15,900 TL’ye geriledi. Bir önceki hafta sonu 3,975 TL olan çeyrek altının satış fiyatı 3,930 TL’ye düştü. Geçen hafta dolar yüzde 0.15 değer kazanarak 32.26 TL’ye çıkarken, Euro yüzde 0.36 azalışla 34.9 TL’ye geriledi. Yatırım fonları geçen hafta yüzde 0.27 ve bireysel emeklilik fonları yüzde 0.36 değer kazandı. Kategorilerine göre bakıldığında ise yatırım fonları içinde en çok kazandıran yüzde 0.97 ile ‘Para Piyasası’ fonları oldu. Pazartesi itibarıyla, ons altın fiyatlarında toparlanma beklenmeli... Gram altın da buna paralel 2,400 TL’nin üzerinde işlem görecektir.
ZİRVE YÜZDE 75.45 Mİ, YOKSA YÜZDE 120.56 MI?..
Beklentilere paralel olarak, enflasyon mayıs ayında zirveyi gördü. Türkiye tüketici enflasyonu yıllık bazda, Kasım 2022’den bu yana en yüksek seviyeye çıkarak ekonomi yönetimi ve ekonomistlerin beklediği zirvesine ulaşmış oldu. Mayıs ayında tüketici fiyatları bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 75.45 artış kaydetti. TÜİK verilerine göre, mayısta aylık enflasyon ise yüzde 3.37 olarak gerçekleşti. Çekirdek göstergede ise ılımlı bir gerileme söz konusu. Nisan ayında yüzde 75.81 olan yıllık çekirdek enflasyon mayıs ayında yüzde 74.98 oldu. Böylelikle, çekirdek enflasyon 14 ay sonra ilk kez manşet TÜFE’nin altında gerçekleşti. Bu TÜİK rakamları... Ancak, her zamanki meselemiz, yani veri karmaşası sürüyor. Şimdi Enflasyon Araştırma Grubu’nun (ENAG) rakamlarına bakalım bir de... ENAG’a göre, mayıs ayında TÜFE yüzde 5.66 artış kaydetti, on iki aylık enflasyon ise yüzde 120.56 seviyesinde gerçekleşti. Aradaki fark 45 puan!.. Verilerin bu kadar farklı olabildiği bir başka ülke var mı bilemiyorum açıkçası. Ve biz dezenflasyonist süreçte büyük olasılıkla makyajlanmış veriler üzerinden bugünü değerlendiriyor ve yarına yönelik projeksiyonlar yapıyoruz. Bu enflasyona karşı mücadelenin en büyük handikapı, zira ekonomi yönetimi TÜİK verileri üzerinden hesaplamalarını yapıyor. Ve evdeki hesaplar çarşıya uymuyor. En basitinden TCMB’nin yıllık yüzde 38’lik enflasyon beklentisini tutturabilmenin mümkün olmadığını herkes biliyor, ama dile getirmeyi tercih etmiyor!
EN YÜKSEK FİYAT ARTIŞLARI ZORUNLU HARCAMA GRUPLARINDA
TÜFE’nin bileşimindeki ana harcama gruplarındaki fiyat artışları, Türkiye’de hangi gelir gruplarının enflasyonun etkilerinden ne denli etkilendiğini ortaya koyması açısından önem taşıyor. Göreceğiniz üzere, zorunlu harcamaları kapsayan ve dar ve orta gelir grubunu iyiden iyiye zora sokan harcama grupları bunlar... Mayıs ayında aylık olarak en çok fiyat artışı yaşanan ana harcama grubu giyim ve ayakkabı oldu. Bu harcama grubunda mayısta fiyatlar bir önceki aya göre yüzde 9.6 arttı. Giyim-ayakkabı grubunu doğalgaz faturalarındaki desteğin sona ermesinin etkisiyle enerji faturası takip etti. Ardından yüzde 5.63 artışla eğitim geldi. Burada belirtmek gerekir ki, eğitimdeki artışta bir ölçüde greedflasyon etkisini de gözlemlemek mümkün. Yıllık olarak bakıldığında, mayısta en yüksek artış yüzde 104.8 ile eğitimde oldu. Eğitimi yüzde 93.21 ile konut; yüzde 92.94 ile lokanta ve oteller izledi. Endekste kapsanan 143 temel başlıktan 23 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken, altı temel başlığın endeksinde değişim olmadı. 114 temel başlığın endeksinde ise artış gerçekleşti.
ÜFE, ONBİR AYDIR TÜFE’NİN ALTINDA SEYREDİYOR
Dezenflasyon süreci açısından bazı olumlu veriler de var tabii... Söz gelimi irrasyonel politikaların, yani Türkiye Ekonomi Modeli’nin ısrarla uygulandığı dönemde, üretici fiyatları tüketici fiyatlarının çok üzerinde bir artış sergiliyordu. ÜFE-TÜFE makası, cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerinin ardından görevi devralan yeni ekonomi yönetiminin rasyonel politikalara dönüşüyle birlikte, TÜFE’nin lehine değişti. Üretici fiyatları tarafında aylık bazda gerileme, yıllık bazda ise artış görüldü. Mayıs ayında üretici fiyatları aylık yüzde 1.96 arttı. Yıllık ÜFE enflasyonu ise yüzde 55.66’dan yüzde 57.68 seviyesine çıktı. Yıllık ÜFE’de artış görülse de mayıs ayında da TÜFE’nin ardında bir seyir izlendi. Mayıs ayıyla birlikte onbir aydır ÜFE, TÜFE'nin altında seyrediyor. Ama yine hatırlatmakta fayda var, bu TÜİK’in verileri... Gerçek enflasyonu yansıtmıyor. Her ne olursa olsun, yine de enflasyonun yapısı açısından ÜFE-TÜFE makası daha sağlıklı bir eğilim içine girmiş bulunuyor.