Dev yıldız kumullarının sırrı çözüldü
Dünyanın en büyük ve karmaşık kumullarından biri olarak kabul edilen Fas'taki 'Lala Lallia' isimli yıldız kumulun bundan 13 bin yıl önce oluştuğu tespit edildi.
DUVAR - Dünyanın en büyük ve en karmaşık kumullarından birinin yaşı ilk kez hesaplandı. Yıldız ya da piramit kumullar, isimlerini farklı şekillerinden alıyor ve yükseklikleri yüzlerce metreye ulaşabiliyor. Afrika'da, Asya'da ve Kuzey Amerika'da bulunuyorlar ve Mars'ta da görülebiliyorlar. Ancak uzmanlar şimdiye dek ne zaman oluştuklarını bulamamıştı. Bilim insanları, Fas'taki Lala Lallia adlı bir kumulun 13 bin yıl önce oluştuğunu tespit etti.
Yıldız kumullar, yön değiştiren ve birbirine karşılıklı eser rüzgarlarla oluşuyor. Araştırmayı Birkbeck Üniversitesi'nden Prof. Charles Bristow ile birlikte yapan Aberystwhyth Üniversitesi'nden Prof. Geoff Duller, kumulların yaşlarını tespit etmenin, bilim insanlarının bu rüzgarları ve dönemin iklimini anlamasına yardımcı olacağını söyledi.
Berberi dilinde 'en yüksek kutsal nokta' anlamına gelen Lala Lallia, Fas'ın güneydoğusundaki Erg Çebbi kum denizinde yer alıyor. Yüksekliği 100, dönen kollarının genişliği ise 700 metreyi buluyor. İlk oluşumundan sonra 8 bin yıl boyunca büyümesi durdu ve son birkaç bin yılda ise hızla genişledi. Normalde çöller, Dünya'nın jeolojik tarihi olarak tanımlanabiliyor ancak yıldız kumullar şimdiye dek bu tarihteki yerlerini almamıştı.
BBC Türkçe'nin aktardığına göre, Prof. Duller, bunun çöllerin çok büyük olmasından dolayı uzmanların belli bir kumula baktıklarını fark etmemelerinden kaynaklanabileceğini söyledi. Duller, "Bu bulgular büyük ihtimalle çok kişiyi şaşırtacak çünkü bu dev kumulun nasıl oluştuğunu ve çölde yılda 50 santimetre hızla dolaştığını görebiliyoruz" dedi.