Diyarbakır’da devletin ulaşmadığı köy: Örenkuyu
Diyarbakır Çermik'e bağlı Örenkuyu köyünde yol ve kanalizasyon sorunları yaşanıyor. Köylülerin kendi çabalarıyla açtıkları foseptik çukurları taşarken, mıcırlı yolda sık sık kaza meydana geliyor.
DİYARBAKIR- Diyarbakır Çermik ilçesine bağlı Örenkuyu köyü, 130 haneye sahip. Diyarbakır il merkezine 129 km, Çermik ilçesine 36 km uzaklıkta bulunan köy, yaklaşık 35 köyün bağlantı noktasında bulunuyor. Tarım ürünleri, küçük ve büyükbaş hayvan yüklü kamyonlar köyün mıcırlı yolunu kullanıyor. Sık sık kazaların meydana geldiği köyde, tek sorun bu da değil. Pis ve atık suların toplanıp atılmasını sağlayan kanalizasyon sisteminin bulunmadığı köyde, köylüler tarafından yer altına inşa edilmiş foseptik çukurları bulunuyor. Ancak bu çukurlar zamanla dolarak taşıyor. Foseptik çukurlarının taşması nedeniyle meydana gelen kokudan dolayı köylüler durumdan şikâyetçi olurken, özellikle çocuklarda sağlık sorunları da baş göstermiş durumda.
‘YILLARDIR MÜCADELE EDİYORUZ AMA BAŞARAMADIK’
Uzun zamandır kanalizasyon ve yol sorunu yaşadıklarını belirten Örenkuyulu Faruk Yılmaz, “Buraya devlet kesinlikle ulaşmıyor. Hangi köye gidersen git bin ah işitirsin. Yıllardır mücadele ediyoruz ama başaramadık. 2014’te asfalt döküldü ama o tarihten beri bir çivi dahi çıkılmadı. Yol bozuldu, harap oldu, ihalesi yapıldı ama yol yapılmadı. Geçen sene geldiler yolu kazıp mıcır döküp gittiler. Bu yolun akıbetini takip edecek olan kurumlar bu işin peşine düşmüyor. Bir gün silindir çalışması yapıldı, ama sonra o da gitti. Yetkililerle görüşerek neden çekildiklerini sorduğumuzda, ‘su bulamamışlar’ yanıtını aldık. Su bulmak sizin işiniz, bulacaksınız. Bunu da biz mi temin edelim?” dedi.
Sadece kendi köylerinde son 2 ayda en az 5 kazanın meydana geldiğini belirten Yılmaz, “Can kaybı yok ama maddi zarar çok. İnsanlar artık perişan olmuş durumda, rezalet içerisinde. ‘Verdiğiniz vergiler size yol, su, elektrik olarak geri dönecek’ diye bir laf vardı. Bizim köye hiçbir dönüş yok. Bu konuda çok mağduruz, ne yapacağımızı bilmiyoruz" ifadelerini kullandı.
‘BİRAZ DA OLSUN YAŞAMAK İSTİYORUZ’
Kanalizasyon sisteminin bulunmamasından ötürü foseptik çukurları kazarak pis ve atık suları topladıklarını belirten Yılmaz, çukurların artık taşarak insan sağlığına zarar vermeye başladığını söyledi. Yılmaz, “Çocuğumu her ay yüksek ateş ve enfeksiyondan ötürü hastaneye götürüyorum. 21. Yüzyıl'da kanalizasyon gibi, yol gibi, su gibi sorunların olmaması gerekiyor. Ne diyeceğimizi artık bilmiyoruz. Mağdur olmak değil biraz da olsun yaşamak istiyoruz” diye konuştu.
Yılmaz, sorunların çözümü için vali, kaymakam ve belediye başkanı ile görüştüklerini ancak adres olarak Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi’nin (DİSKİ) gösterildiğini belirtti. “Gelip DİSKİ’de tıkanıyoruz” diyen Yılmaz, DİSKİ Genel Müdürü Fırat Tutşi’yi işaret ederek, "Bu adam yıllardır orada, herkes şikayetçi ama hala koltuğunda oturuyor. Kim koruyor, koltukta hala kim tutuyor bilemiyoruz. Kayyımlar geliyor gidiyor ama bu adam yüzlerce şikayete rağmen yıllardır burada" dedi.
‘SU SORUNU DA VARDI KENDİ ÇABAMIZLA GİDERDİK’
1994 yılında kendi çabalarıyla köye su getirdiklerini ancak nüfus arttıkça suyun yetmemeye başladığını dile getiren Yılmaz, DİSKİ’nin bu noktada da adım atmadığını söyledi. Öyle ki 2018 yılında köylüler, susuzluktan ötürü 40 bine yakın hayvan ile birlikte, çareyi Erzurum yaylalarına göç etmekte bulmuş. Köyün su sorunu, önceki dönem Halkların Demokratik Partisi (HDP) Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan tarafından Meclis’e dahi taşınmıştı.
Paylan’ın soru önergesinde, şu ifadelere yer verilmişti: “Diyarbakır’ın Çermik ilçesinde bulunan 130 haneli Örenkuyu köyünde ciddi bir su sorunu yaşanmaktadır. Köy sakinleri yaz aylarında evlerinde bir damla su bulunmadığından yakınmaktadır. Köyde şebeke suyu bulunmadığı için, 1994 yılında henüz 50 haneli iken Örenkuyu köyü sakinleri kendi imkânlarıyla köye bir su deposu yaptırmıştır. Ancak yıllar içinde köydeki hane sayısının 130’u bulmasıyla, kendi imkânlarıyla yaptırdıkları su deposu ihtiyacı karşılamaya yetmez olmuştur. Suya erişim, temel bir insan hakkıdır. Çermik ilçesinde bulunan Örenkuyu köyünde yazın, aylarca süren su temin sorunu köy sakinlerinin gündelik yaşamlarını son derece zorlaştırdığı gibi halk sağlığı bakımından da riskli durumlara sebep olmaktadır. Örenkuyu köyü sakinleri yıllardır çözülmeyen su sorunlarının ivedilikle çözülmesini, köylerine su kulesi yapılmasını talep etmektedir.”
‘HEM DEVLETİN GÖREVİNİ YAPIYORUZ HEM DEVLETE PARA ÖDÜYORUZ’
Su sorununun Meclis’e taşınmasına rağmen sorunun çözülmediğini gören köylüler, hane başı 4 bin TL toplayarak sondaj vurmuş ve su sorununu şimdilik gidermiş. Ancak Yılmaz, hem devletin görevini yaptıklarını hem de devlete para ödemelerinden ötürü şikayetçi: “İşin ilginç tarafı da bu. 94’te kendi çabamızla getirdiğimiz sudan sonra bütün evlere sayaç taktılar ve bizden para almaya başladılar. Hiçbirimiz karşı çıkmadık, faturaları ödedik, ‘en azından su getirirler’ dedik. Onu da yapmadılar. Hem devletin görevini yapıyoruz hem de devlete para ödüyoruz.”
Örenkuyu köylüleri yollarının asfaltlanmasını, köye kanalizasyon sisteminin çekilmesini ve su sorunlarının kesin bir şekilde çözülmesini talep ediyor.