Dünya Çocuk Hakları Günü: Çocuklar sanayide, akılları yurt dışında
Bugün, Dünya Çocuk Hakları Günü. Türkiye'de çocuk işçilerin yoğun olduğu Antep'te sanayide ve inşaatta çalışan iki çocuğun da hayali, para biriktirip yurt dışına gitmek.
ANTEP - "Sabah yediden akşam yediye kadar çalışmanın bedeli haftalık 2 bin lira." Bu sözler Antep’te yaşayan 16 yaşındaki Mustafa’ya ait. Mustafa, Antep’te sanayide çalışıyor. Türkiye’nin diğer şehirlerinde de durum pek farklı değil.
Bugün 20 Kasım, Dünya Çocuk Hakları Günü. TÜİK’in 2023 verilerine göre, Türkiye’nin çocuk nüfusu 22 milyonun üzerinde. Çocuk işçi oranı, 2023 itibarıyla yüzde 21,1’e ulaşmış durumda. Bu, her beş çocuktan birinin iş hayatında olduğu anlamına geliyor.
HAFTALIK 2 BİN LİRA
Sanayisiyle öne çıkan Antep, çocuk işçiliği oranlarında Türkiye ortalamasının üzerinde yer alıyor. Antep’te sanayinin yoğunlaştığı Ünaldı semtinde binlerce çocuk küçük yaşlardan itibaren çalışmak zorunda kalıyor. O çocuklardan birisi de 16 yaşındaki Mustafa. Antep’te Küsget Sanayi Sitesi’nde turbo ustasının yanında çalışan Mustafa, çocukluk hayallerini geride bırakıp küçük yaşlardan itibaren çalışma hayatına atılmış. Dört çocuklu bir ailenin en büyüğü olan Mustafa, okulu bırakıp ailesine destek olmak için 7-8 yaşlarından itibaren çalışmaya başladığını anlatıyor. Bir terzi ustasının yanında iş hayatına başladığını söyleyen Mustafa, “Önce terzide, sonra berberde çalıştım. Bir süre ayakkabı boyacılığı yaptım. Şimdi ise sanayide, turbo ustasının yanında çalışıyorum” diyor.
Her gün sabah saat yedide işe başlayan Mustafa, 12 saat mesai yapıyor. Yemek ve yol masrafı karşılanan Mustafa, haftalık 2 bin lira kazanıyor.
Mustafa, son bir yıldır yoğun bir tempoda çalıştığını ve meslek öğrenmek için çaba sarf ettiğini belirtiyor. Yaklaşık iki yıl önce ailesiyle kaçak yollarla yurt dışına giden Mustafa, Almanya’da 7-8 ay kadar kaldıktan sonra Türkiye’ye geri dönmek zorunda kalmış. Ancak yurt dışı onun hayali haline gelmiş. Mustafa, “Mesleği iyice öğrenip 18 yaşımı doldurduğumda tekrar yurt dışına gitmek istiyorum” diye konuşuyor.
'ŞARTLAR FARKLI OLSAYDI OKUMAK İSTERDİM'
Antep’te inşaatta çalışan 17 yaşındaki Mehmet’in hikayesi de Mustafa’nınkinden farklı değil. Mehmet de çalışma hayatına henüz 8 yaşındayken başlamış. Beş kardeşten ikincisi olan Mehmet, önce terzide, ardından farklı işlerde çalışmış. Şimdilerde ise inşaat sektöründe kalıpçı olarak çalışıyor. Haftada altı gün çalışan Mehmet, "Sabah yedide iş başı yapıyorum, akşam dörtte bırakıyorum. Günlük 800 lira kazanıyorum" diyor. Liseyi 10. sınıfta bırakmak zorunda kalan Mehmet, açık öğretimden eğitimine devam etmeye çalışıyor. Ancak koşullar elverseydi, okumak istediğini ifade ediyor: "Eğitim masrafları çok fazla. Bu yüzden çalışmak zorundayım. Şartlar farklı olsaydı okumayı isterdim."
Mehmet’in geleceğe dair hayalleri de yurt dışı... "Türkiye’de kalmamın tek sebebi ailem" diyen Mehmet, "Avrupa’ya gitmek, orada bir oto yıkama dükkanı açmak istiyorum. Ama bunun için de para gerekiyor" diyor.
'ÇOCUK İŞÇİ ÇALIŞTIRMAK MESEM İLE YASAL HALE GELDİ'
Çocuk işçiliğinin Türkiye'nin en önemli sorunlarından biri olduğunu vurgulayan BİRTEK-SEN Genel Başkanı Mehmet Türkmen, çocuk işçiliğinin artışında ekonomik yoksulluğun ve devlet destekli uygulamaların büyük bir payı olduğunu belirtiyor. Çocuk işçiliğin temelinde yoksulluk olduğuna dikkat çeken Türkmen, Mesleki Eğitim Merkezi (MESEM) programımım çocuk işçiliğini yasal hale getirdiğini ve çocukları ucuz iş gücü olarak kullandırdığını ifade ediyor.
Türkmen, "Eskiden çocuk işçi çalıştırmak kağıt üzerinde yasaktı. Ancak MESEM ile bu durum yasal hale geldi. Bugün sadece MESEM kapsamında çalıştırılan çocuk işçi sayısı 500 bini bulmuş durumda. Bu çocuklar haftanın altı günü, eğitimden uzak bir şekilde ucuz iş gücü olarak kullanılıyor" diyor.
Türkmen, yakın zamanda yapılan düzenlemelerle MESEM’in kapsamının genişletildiğini ve artık ortaokul çağındaki çocukların da bu sistemde çalıştırılmasının önünün açıldığını belirterek, "Bu durum, çocuk işçi sayısını daha da artıracak" diye konuşuyor.
CHP'li Bankoğlu: Çocuk iş cinayeti kavramını ilk kez sizin döneminizde konuşur oldukAKTÜEL HABER
13 yaşındaki çocuk, çalıştığı fırında elini hamur makinesine kaptırdıGÜNDEM
Eylülde en az 152 işçi yaşamını yitirdi: 3'ü çocuktuGÜNDEM