ABD, İran’la anlaşmayı devam ettirmeli

Başyazı *

ABD Başkanı Donald Trump’ın, ülkesinin İran’a uyguladığı ekonomik yaptırımları yenilemeye ya da bundan feragat etmeye karar vereceği gün olan 12 Mayıs’a doğru geri sayım başladı.

İran’la yapılan nükleer anlaşma imzalanmasının ardından üç sene sonra en ağır sınavını bu tarihte verecek.

Trump uzun süredir bu çok taraflı anlaşmayı olumsuz bir şey olarak gördüğünü açıkça ifade ediyor. Ayrıca birçok kez anlaşmayı yürürlükten kaldırmakla tehdit etti.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un ABD ziyaretinde Trump’ı anlaşmaya bağlı kalmaya ikna etme çabalarına karşın, Trump yine de (anlaşmayı) “delice” diye nitelendirerek, memnuniyetsizliğini beyan etti. O ve söz konusu anlaşmaya karşı olanlar, İran’ın nükleer bir güç haline gelmesini geciktirdiğini ama Tahran’ın Ortadoğu’da artan nüfuzuna veya balistik füze programına değinmediğini öne sürüyorlar.

ANLAŞMA ORTADOĞU'DA SİLAHLANMA YARIŞINI DURDURABİLECEK TEK YOLU

Yine de, İran’ın Ortadoğu’daki muhaliflerinden sadece birkaçı anlaşmanın iptal edilmesi gerektiğine ilişkin benzer bir görüşe sahip. Uluslar arası toplumun büyük çoğunluğu, anlaşmayı Ortadoğu’daki nükleer silahlanma yarışını durdurmanın en makbul yolu olarak görüyor ve iyi bir anlaşma olduğunu düşünüyor. Ayrıca, İran ile dünyanın altı büyük gücünün (Çin, Fransa, Rusya, İngiltere, ABD ve Almanya) yanı sıra Avrupa Birliği arasında varılan bu anlaşma uluslararası siyasetin bir kazanımıdır ve ABD tarafından tek taraflı olarak bozulmamalıdır.

İmzacıların hiçbiri çok mutlu olmasa bile, tarafların vermeye razı olduğu ödünlere dayalı zorlu bir anlaşmadır. AB dış politika sorumlusu Federica Mogherini, geçen çarşamba yaptığı açıklamada, “Ortada bir anlaşma var ve işliyor. Bunun korunması lazım,” dedi. Çin ve Rusya, anlaşmaya olan desteklerini teyit ederek, kapsamlı ve etkili biçimde uygulanması çağrısında bulundu. ABD’ye Suriye’de düzenlediği gayrımeşru askeri saldırılarında eşlik eden Fransa ve İngiltere, pozisyonunu korumalı ve Trump’ın anlaşmayı pervasız biçimde sabote etmesine olanak vermemeli.

Kore Devlet Başkanı Kim Jong-un ve Trump arasında planlanan ve Pyongyang’ın nükleer silahlardan vazgeçmesine olanak sağlayacağı umulan görüşmeler öncesinde feragatnamenin yenilenmemesi, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti’ne yanlış bir işaret gönderecek.

Trump, Kore Yarımadası’nı nükleer silahlardan arındırma çabalarında, mevcut olumlu niyetlerin üzerine gölge düşürecek herhangi bir adım atmaktan kaçınmalı ve İran’ın nükleer araştırmalarını zararsız hale getiren uluslar arası çabalara zarar vermemeli.

* Yazının aslı China Daily sitesinde yayınlanmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)