ELN komutanı Uriel: Kolombiya'da silahlı mücadele 'tek' değil, ama hâlâ geçerli bir yol

DUVAR - Kolombiya'da 'FARC' gündemi geçtiğimiz hafta sadece ülkede değil, kıta dışında da en çok konuşulanlar arasındaydı. Kolombiya devleti ile yapılan görüşmeler neticesinde silah bırakan ülkenin en büyük gerilla hareketi FARC'dan bir grup komutanın, varılan anlaşmaya devletin uymadığı gerekçesiyle yeniden silahlanması, halihazırda Kolombiya dağlarında ve ormanlarında silahlı mücadeleye devam edenler için de bir numaralı gündem oldu. FARC'ın 'sağı' ve 'solu' arasında yaşanan bu ayrılık bir tarafa, 'silahlananlar'ın yaptıkları açıklamada farklı bir örgütün ismine rastlıyoruz: ELN, yani 'Ulusal Kurtuluş Ordusu'... Geçmişte dönem dönem FARC'la sert çatışmalar yaşayan bir diğer gerilla hareketi olan ELN'nin üst düzey ve aynı zamanda en medyatik isimlerinden komutan (comandante) Uriel de 'geç olması güç olmasından iyidir' sözleriyle yapılan hamleye destek veriyor.

FARC'ın solu silaha sarıldı

FARC komutanlarının açıklamasında 'ELN ile stratejik ortaklık ve güçbirliği' sinyallerinin verilmesi Kolombiya basınında da geniş yer buldu. Zira özellikle FARC'ın silah bırakmasından sonra örgüt, eskisine oranla çok daha büyük bir etki alanı ve güç elde etmişti.

ELN daha önce hükümetle masaya oturmuş ancak FARC'ın aksine görüşmeler bir sonuca ulaşamadan bitmişti. Ülkedeki hükümet değişimi ve yürütülen müzakerelerle birlikte ELN, FARC'dan daha farklı bir rotada ilerlemişti. Peki bu neden oldu? ELN gerçekten artık FARC'dan daha mı güçlü? 'Hayal ettikleri' Kolombiya neye benziyor ve oraya nasıl ulaşmayı öngörüyorlar? FARC'ın 'sol kanadı' ile güçbirliği açıklamaları ne anlama geliyor? Tüm bunları ELN-Omar Gómez Doğu Savaşı Cephesi Sözcüsü, komutan Uriel'e sorduk...

'GERÇEĞİN EFENDİLERİ OLMADIĞIMIZI BİLİYORUZ'

Kolombiya'daki silahlı örgütler içinde fazla duyduğumuz iki hareket FARC ve ELN. Bize kısaca bu iki hareketin tarihlerini ve farklarını anlatabilir misiniz?

Her iki örgütün de doğuşu 1964 yılına dayanıyor. Başlangıç itibariyle FARC, Sovyet çizgisindeki Komünist Parti'den etkilenen direnişçi köylülerden oluşuyordu. Ulusal Kurtuluş Ordusu (ELN) ise, çoğunlukla 1959 Küba Devrimi'nden etkilenerek, halkın hizmetinde gerilla savaşını kırda başlatan bir grup entelektüelle yola çıktı.

Her iki örgüt de Marksizm-Leninizm'in ilkelerini benimsemiştir. ELN, halkla birlikte inşa ederek ve egemenlik kurmaktan kaçınarak kendini tanımlıyor. Bu şu anlama geliyor: Biz gerçeğin efendileri olmadığımızı biliyoruz. Ya da farklı ve daha iyi bir dünya inşa etmeye çalışan tek odak olmadığımızın da farkındayız. Sloganımız 'daima halkla birlikte'dir; ve dikey yapılı bir siyasi-askeri örgüt olmamıza rağmen, halkla, insanlarla ilişkimiz yataydır.

Yoksullaşmış yığınlarla elele, ihtiyaçlarının bu dünyada karşılanması konusunda tartışan ve diğerleri için somut eyleme karşı sevgi gösteren Katolik kilisesinin içinden çıkmış bir ideoloji yani Kurtuluş Teolojisi'nin üzerimizde geniş bir etkisi var. Hatta ilk komutanımız 20 yıldan fazla bir süre boyunca İspanyol asıllı bir katolik rahipti.

Hümanizmi ve proletarya enternasyonalizmini cisimleştiriyoruz.

Tanrı bağırıyordu ‘devrim’ diye: Rahip gerilla Camilo!

'FARC SOSYO-EKONOMİK SORUNLARIN KÖKLERİNE SALDIRMADI'

Bu hafta bazı eski FARC savaşçıları (Marquez, Santrich gibi...) tekrar silahlandıklarını açıkladılar. Kolombiya'da özellikle son yıllarda eski gerillalara, toplumsal önderlere ve sivillere yönelik pek çok suikast yapıldığını biliyoruz. Size göre bu açıklama ülkede barış için ne anlama geliyor?

Bazı FARC komutanları tarafından alınan bu kararın, yaptıkları ve daha sonra hükümet tarafından yerine getirilmeyen anlaşmanın mantıklı bir sonucu olduğunu düşünüyoruz. İki yüz yıldır iktidarı elinde bulunduran küçük bir elit olmaya devam eden Kolombiya'daki egemen sınıf, ayrıcalıklarından vazgeçmek ya da zenginlikleri daha farklı şekilde yeniden dağıtmak istemediğini göstermiştir.

Yapılan bu açıklamada 'güçlerimizi ELN ve bayraklarını katlamamış yoldaşlarımızla koordine edeceğiz' ifadelerine rastlıyoruz. Burada 'güç koordinasyonundan' ne anlamalıyız? Bu bir 'stratejik işbirliği' mi yoksa ortada bir 'birleşme' olasılığı mevcut mu?

Halkın safında yer alanlar arasındaki her güçlenme, bu safta ve genel olarak devrim hattında kim olduğumuz konusunda bizi buluşturuyor. Kuruluşların, kişilerin isimlerinden ve aramızda olabilecek küçük farklılıklardan bağımsız olarak. Kuşkusuz daha önce olduğu gibi, her zaman diğer direnişçilerle ve silahlı olduğu zaman FARC ile olduğu gibi iletişim alanları olacaktır. Şimdilik bir birleşmeye ihtimal vermiyoruz. Aradaki koordinasyon, onlarla kuracağımız iletişimin gidişatına göre değişik seviyelere taşınacak. Bununla birlikte koordinasyonun muhtelif bölgelerde daha farklı olacağını tahmin ediyoruz. Bu, 'her durum özgündür ve çatışmanın, bölgenin dinamiklerine göre büyük değişiklikler gösterir anlamına' geliyor...

"İktidardaki sınıf, ayrıcalıklarından vazgeçmeye asla yanaşmadığı için bu diyaloğun ilerletilmesine de müsaade etmedi."

'İKTİDARDAKİ SINIF AYRICALIKLARINDAN VAZGEÇMEDİ'

ABD'nin Latin Amerika siyasetiyle aynı çizgide yer alan bir New York Times yazarı, geçen ay 'FARC'ın silahsızlanışı sonucunda ELN'nin hiç olmadığı kadar güçlü olduğunu' yazdı. Siz bunun doğru olduğunu söyleyebilir misiniz?

FARC'ın silah bıraktığı gerçeği, çoğu Kolombiyalıyı etkileyen ülkedeki sosyal ve ekonomik sorunun köklerine bir saldırı anlamına gelmedi. Bir gerilla grubu olarak FARC'ın ortadan kaybolmasıyla birlikte, ELN'nin liderlik rolü belirginleşti. Ve ELN, sadece Kolombiya'da değil, tüm Amerika kıtasında, direnişin karargahı konumuna dönüştü.

Üçüncü Dünya: Kolombiya'da ELN her zamankinden daha güçlü

Kısa bir süre öncesine kadar ELN'nin de yürüttüğü bir barış görüşmesi vardı. Tabii FARC'ın görüşmelerine benzer bir şekilde sonuçlanmadı. Bu noktada iki farklı masa görüyoruz. Sizce bu ayrılığın ve anlaşmazlığın temel nedeni neydi?

Ulusal hükümetle ilerlettiğimiz görüşmelerde, kesişen eksen Kolombiya toplumunun katılımıydı. Yani gerillalar ve hükümet arasındaki konuşmaya ya da gerillalar 'için' bir anlaşmaya varmaktan fazlasına inanıyoruz, sonuçta bizim mücadelemiz Kolombiya'nın çoğunluğu için toplumsal dönüşüm arayışından doğdu.

İnsanların bu toplumsal katılımına 'Büyük Ulusal Diyalog' diyoruz. İktidardaki sınıf, ayrıcalıklarından vazgeçmeye asla yanaşmadığı için bu diyaloğun ilerletilmesine de müsaade etmedi. Dahası, hükümet değişimiyle birlikte, Ivan Duque'nin açıkça sağ kanat hükümetinin kurulmasıyla yaşandı. Duque, Ağustos 2018'den beri diyaloglara asla geri dönmedi. Ve o zamandan beri masa kapanmış vaziyette duruyor. Duque daha sonra resmi olarak da görüşmelere son verdi.

'KAPİTALİZMİN DEFTERİNİ DÜRMEK İÇİN KOLEKTİF ÖNCÜ OLMA İDDİASINDAYIZ'

Kolombiya'da hangi koşullarda barış mümkün olabilir? Devrimci hareketler paramiliterler güçlerle nasıl mücadele edebilir, bunun zemini var mı? Tüm bunlarla birlikte ELN'nin Kolombiya'da gördüğü gelecek nasıl şekilleniyor? Buna ulaşmak için hangi yolu izleyecek?

Köklerinden itibaren ELN, barış görevini içinde bulunduruyordu. Bu nedenle bayrağımızdaki 'ELN' harfleri beyazdır. Bize göre barış için, kitlelerin onurlu bir yaşama ulaşması, toplumsal katılımın ve siyasi/sosyal hakların garantisi şarttır.

Kolombiya'da, diğer pek çok ülkeden farklı olarak, toplumsal dönüşümler yaşayabilmek için yasal yolların kapalı olduğu görülüyor; bundan dolayı biz, bu dönüşümleri gerçekleştirebilmek adına silahlı mücadelenin hâlâ geçerli bir yol olduğunu düşünüyoruz. Tek mücadele biçimi olmadığını anlıyoruz. Çoğunluk için dönüşümlere giden yolda her bir öznenin ya da örgütün sahip olduğu en iyi şekilde katkıda bulunduğu, böylece kapitalizmin defterini başarıyla dürebileceğimiz ve insanların yaşadığı onur kırıcı durumların üstesinden gelebileceğimiz, kolektif bir öncü olma iddiasındayız.

Paramilitarizme gelecek olursak, bunun bir devlet politikası olduğu konusunda oldukça netiz. Halka karşı savaşmak için yapılan tasarımın bir parçası olduğu gayet açıktır. Zaman zaman şiddeti azaltılmış olsa da devlet ihtiyaç duyduğu takdirde tekrar en keskin biçimleri uygulamaya koyacaktır. Örneğin bugün 1990'lı yıllarda olduğu gibi, Ulusal Ordu çetelerinin 'iki bilezikli' olduğuna yeniden tanık olduk. Diğer bir deyişle onları orduya uygun hale getirmek istediklerinde öyle oluyorlar ama aynı zamanda paramilitere uydurmak istediklerinde, yine öyle oluyorlar.