Gıda ve tarımı yeniden daha iyi bir şekilde inşa etmek

Qu Dongyu*

Covid-19 dünyada insan sağlığı ve refahına darbe vururken, her birimiz için gıda üretme ve sağlıklı gıdaya erişimi temin etme zorunluluğu gözardı edilmemelidir. Gezegendeki tüm insanlara günlük besin sağlamak zorunda olan gıda sistemleri, salgın tehdidi altındadır. Modern tarihin en kötü gıda krizinden kaçınmak istiyorsak, uygun ölçekte ve güçlü stratejik bir uluslararası işbirliğine ihtiyacımız var.

Küresel gıda sistemleri ve gıda güvenliği, salgından önce bile tarım zararlıları, yoksulluk, çatışmalar ve iklim değişikliğinin etkileri gibi birçok faktör tarafından zorlanıyordu. FAO'nun Dünyada Gıda Güvenliği ve Beslenme Durumu adlı son raporuna göre, 2019'da yaklaşık 690 milyon kişi -neredeyse dünyadaki her on kişiden biri- açtı. Covid-19 pandemisi 2020'nin sonu itibariyle dünya genelinde 130 milyon kişiyi daha kronik açlığa sürükleyebilir. Dahası, 2019'da üç milyar insan sağlıklı beslenmeye erişimden yoksundu ve diğer kötü beslenme biçimlerinden muzdaripti.

Pandemi ve pandemiyle ilgili sınırlama tedbirleri nedeniyle, küresel gıda tedarik zincirlerinde kesintiler, işgücü kıtlığı ve hasat kayıpları yaşadık. Şimdi ise ekim sezonunun geciktiğini görüyoruz. Çalışma ve geçim kaynakları için gıda sistemlerine bağlı olan yaklaşık 4,5 milyar insan, tüketiciler için gıda üretmek, toplamak, depolamak, işlemek, taşımak ve dağıtmanı yapmanın yanı sıra kendileri ve ailelerini beslemek için çalışıyor. Gıda sistemi istihdamının yüzde 35'ini riske altına sokan pandemi, kadınları daha da yüksek oranda etkiliyor.

Bu gerçekliğin hem anlık hem de geniş kapsamlı etkileri var. Birlikte, Covid-19’un gıda güvenliği ve beslenme üzerindeki zararlı etkilerini sınırlayabiliriz ve sınırlamak zorundayız. Aynı zamanda, daha dayanıklı ve adil bir gelecek için gıda sistemlerimizi dönüştürmemiz gerekiyor. Daha iyisini inşa etmek için.

Pandeminin en başından beri, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), herkese besleyici gıda sağlamaya yardımcı olmak için ölçeklenebilir ve sürdürülebilir çözümler üzerinde çalışmaları için ülkeleri ve çiftçileri aktif olarak destekledi. Bu, eylemler için yedi öncelikli alan belirleyen FAO’nun kapsamlı Covid-19 Yanıt ve İyileşme Programı’nın temelini oluşturur. Ancak, bu çözümleri kolaylaştırmak ve üzerine koymak için, mevcut geleneksel yaklaşım yeterli olmayacaktır. Aşağıdaki üç stratejik değişim, ortak yanıtımıza rehberlik etmelidir.

İlk olarak; karar verebilmek için daha iyi verilere ihtiyacımız var.

Covid-19'un etkisine zamanında ve etkili yanıt verebilmek, bu konuda desteğin tam olarak nerede ve ne zaman gerekli olduğunu ve bu desteğin en iyi nasıl uygulanabileceğini bilmeye bağlıdır. Bunun için de en aşağıdan en yukarıya kadar, daha geniş ölçekli veri, bilgi ve analizler üzerine çalışılması gerekiyor.

Fiziksel mesafe gibi pandemiyi kontrol etmeye yönelik tedbirler nedeniyle veri toplama süreçleri kesintiye uğrarken, FAO, ülkesel, bölgesel ve küresel düzeylerde veri toplama yöntemlerini hızla uyarlamakta ve geliştirmektedir. Örneğin, FAO yakın zamanda gıda fiyatları ve hassaslık analizi konusunda gerçek zamanlı veriler için FAO Veri Laboratuvarı'nı yayınladı. Ayrıca, ülkeler içindeki müdahaleleri önceliklendirmeye yardımcı olmak için 1 milyondan fazla coğrafi veriyi içeren ‘El-Ele Coğrafi Jeo-Uzamsal Platformu’nu geliştirdik. Bu uygulama ile elde edilecek görsel veriler, olumsuz hava koşullarından etkilenebilecek olası sıcak noktaların zaman içinde gelişimleri hakkında erken uyarılar yapılabilmesine olanak sağlayacak.

İkinci olarak; kolektif eylemlerimizin sinerjisini ciddi ölçüde artırmalıyız.

Covid-19 krizi bizlere sadece bir araya gelmemiz değil, aynı zamanda daha önce hiç olmadığı bir şekilde uyum içinde hareket etmemiz gerektiğini de gösteriyor. Üretilen tüm verileri ve kaynakları ortak bir havuzda toplamak salgınla mücadelede bütünsel bir yanıt ve iyileşme açısından oldukça kritik önemdedir. Bu aynı zamanda ekonomik katılım, tarımsal ticaret, sürdürülebilir ve dayanıklı gıda sistemleri, gelecekte olası, hayvandan insana bulaşabilecek salgınların önlenmesi ve koordineli insani yardım eyleminin sağlanması konularında güçlü bir iş birliği de sağlayacaktır.

Pandemi halihazırda küresel ve bölgesel ticaret üzerinde benzeri görülmemiş bir etki yaratıyor. 2020'de dünya mal ticaretinin yüzde 32'ye kadar daralması bekleniyor. Modern zamanlardaki diğer gıda veya sağlık krizlerinden farklı olarak, Covid-19'un etkileri ulusal, bölgesel ve küresel düzeyde arz ve talep şoklarına neden oluyor ve bu da gıda üretimi ve erişilebilirliği için ani ve uzun vadeli risklere yol açıyor. Ticaret gerekliliklerinin uygunluğunu sağlamalı ve ürünlerin sınırların ötesine taşınmasında verimliliği artırmalıyız. FAO, bölge içi ticarete odaklanarak uluslararası tarım ve gıda ticaretini kolaylaştırmayı ve artırmayı hedeflemektedir.

Ek olarak, gelecekte hayvandan insana geçen salgınlarının önlenmesi, ilgili tüm sektörlerden paydaşlar arasında koordinasyonu gerektirir. Bu, yüksek riskli alanlardaki potansiyel salgınları ele almak için sağlık sektörünün yanı sıra ulusal ve yerel doğal kaynak yönetimi ile kırsal kalkınmayı da içerir. Bu ihtiyaçlara cevap vermek için FAO ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) yakın zamanda FAO/WHO Ortak Merkezi'ni güçlendirdi. Bu merkez, Codex Alimentarius Komisyonu'na ev sahipliği yapmakta ve zoonotik tehditleri tahmin etmek, önlemek ve kontrol etmek için ulusal kapasiteler oluşturmak üzere FAO, WHO ve diğer küresel ortaklar ve koordinasyon mekanizmalarının zoonotik hastalıklar konusundaki uzmanlığı birleştirmektedir.

Pandemiye karşı gıda ve tarımda etkili bir müdahale, özellikle kırılgan küçük toprak sahiplerinin ve aile çiftçilerinin geçim koşullarını iyileştirmek için ortak insani eylemi gerektirir. Birleşmiş Milletler kuruluşları, özel sektör, sivil toplum ve kilit yerel aktörler arasında ve arasındaki iş birliğini ve ortaklıkları dikkatlice ve yeterli bir şekilde artırmalıyız. Ancak, daha fazla tutarlılık ve verimlilik için el ele çalışırsak, sahada başarıya ulaşabiliriz.

Üçüncü olarak, yenilikleri hızlandırmalıyız.

Yeni yatırım stratejileri, dijital teknoloji ve altyapı yenilikleri, daha iyi veri elde etmek, gıda üretiminde verimliliği artırmak ve pazara erişim sağlamak için gereklidir. Bu bağlamda, özel sektörün yenilik ve sonuç odaklı yaklaşımına dayalı olarak yöntemlerinde ince ayar yapabilen hükümetler ve uluslararası kuruluşlar için, özel sektörün sunabileceği birçok yararlı çözüm vardır.

Gıda krizlerinin önlenmesi sağlık krizi bitene kadar bekleyemez ve salgından önce tanık olunan kabul edilemez açlık ve gıda güvensizliği düzeylerine geri dönmeyi de hedefleyemeyiz. FAO, toplayıcı gücünü, gerçek zamanlı verilerini, erken uyarı sistemlerini ve teknik uzmanlığını dünyanın hizmetine sunuyor. Birlikte en savunmasızlara yardım edebilir, daha fazla krizi önleyebilir, şoklara karşı dayanıklılığı artırabilir ve gıda sistemlerimizin yeniden yapılandırılmasını hızlandırabiliriz.

Birlikte herkesin iyi beslendiği bir gelecek sağlayabiliriz. Sizi, bize katılmaya ve çözümün bir parçası olmaya davet ediyorum.

*Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü Genel Direktörü