Trump'ın kabinesinde kim kimdir?

DUVAR - "Fethullah Gülen'i iade etmeliyiz" diyen katı bir İslam karşıtı, işkenceyi savunan bir CIA başkanı, 'Kuduz köpek' lakaplı ve orduda saygı gören bir savunma bakanı... ABD'nin yeni başkanı Donald Trump'ın kabinesinde kim kimdir? Türkiye'yi yakından ilgilendiren bakanlar kim, dünyayı nasıl bir Amerikan yönetimi bekliyor?

PENTAGON’UN BAŞINA ‘KUDUZ KÖPEK’

Trump’ın savunma bakanı adayı, emekli Orgeneral James Mattis kabinenin en şahin isimlerinden olacak. 44 yılı aşkın askeri deneyiminin yanı sıra sertlik yanlısı tavrı ve açıklamalarıyla ‘kuduz köpek’ diye anılıyor. Mattis, Irak ve Afganistan savaşlarının kilit isimlerinden biriydi. Amerikan ordusunun Irak’ta en sert direnişle karşılaştığı ve kimyasal silah kullanmakla suçlandığı Felluce’de de görev yaptı. Mattis,  Amerikan ordusunda saygı duyulan bir isim.

Ancak Emekli orgeneral, 2005’te askerlere seslendiği San Diego’da “Bazı insanları öldürmek eğlenceli. Sizi desteklerim” sözleriyle büyük tartışma yarattı. Buna rağmen, 2010-2013 arasında ABD’nin Ortadoğu, Orta Asya ve Kuzey Afrika’daki operasyonlarından sorumlu Merkez Kuvvetler Komutanlığı’nın (CENTCOM) en tepe noktasında oturuyordu.

Barack Obama yönetimin Ortadoğu politikalarını ve İran’la nükleer anlaşmayı kamuoyu önünde sert bir dille eleştiren Mattis, Senato Silahlı Hizmetler Komitesi’nde verdiği ifadede İran’la anlaşmayı desteklediğini söyledi. Mattis, NATO konusunda Trump’tan daha ılımlı, Rusya hakkındaysa daha sert ifadeler kullandı. Emekli orgeneralin bakanlığının onaylanmasıyla, Pentagon’un başında 65 yıl sonra ilk kez hiç sivil görevde bulunmamış, doğrudan asker kökenli bir isim gelecek.

DIŞİŞLERİ’NE ‘RUS DOSTU’ İSİM

Trump’ın dışişleri bakanı tercihi Rex Tillerson, Moskova’yla yakın ilişkileriyle anılıyor. Kendisi, petrol devi Exxon’un eski CEO’su. 64 yaşındaki Tillerson, üniversiteden mezun olur olmaz işe girdiği Exxon’da 41 yıl çalıştı. Bu dönemde Rusya’yla yakın ilişkiler kurdu; hatta bizzat Vladimir Putin’den Dostluk Madalyası aldı. Tillerson Senato oturumunda Rusya’yı ‘tehdit’ ilan etse de, seçimlere müdahale iddialarının da gölgesinde, Moskova’yla ilişkileri nedeniyle mercek altında kalacak gibi görünüyor.

ABD’nin yeni dışişleri bakanı, Senato ifadesinde “Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan'la yeniden temas kurmalıyız” ve “Kürtler ABD’nin Suriye’deki en iyi müttefiki” sözleriyle dikkat çekti. Tillerson, küresel ısınmaya karşı olmasıyla da tanınıyor.

Peki Trump, hiçbir siyasi geçmişi olmayan Tillerson’ı neden seçti? ABD’nin yeni başkanı, Tillerson’a ‘büyük anlaşmalar yapan büyük bir işadamı’ olarak övgüler düzdü. Trump, “Rex Tillerson hakkında en sevdiğim şey, her tür yabancı hükümetle başarılı biçimde muhatap olmak konusunda çok kapsamlı bir deneyimi olması” dedi. Ancak Tillerson, Trump’ın kabinesi için en tartışmalı tercihlerden biri olmayı sürdürüyor.

ADALET BAKANLIĞI’NDA GÖÇMEN KARŞITI İSİM

Yönetiminde göçmenlere karşı ayrımcı bir tavır almasına kesin görünen Trump’ın adalet bakanı tercihi de, göçmen karşıtlığıyla tanınan Jeff Sessions’dan yana oldu. Cumhuriyetçi Parti’den 20 yıldır Alabama senatörü olan Sessions, yasadışı dışı göçün yanı sıra göçmen reformuna ve yasal göçmenlik süresinin uzatılmasına da karşı.

Senato’ya seçilmesinden önce federal bir savcı ve Alabama eyaletinin adalet bakanı olarak görev yaptı. Ancak 1980’lerde federal yargıç olmak için gerekli Senato onayını alamadı. Bunun sebebi, siyah bir gence ‘zenci (negro)’ demesi, Ku Klux Klan’ı ‘marijuana içtiklerini öğrenene dek desteklediğine’ dair ‘espri’ yapması ve Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği hakkındaki “Sivil hakları insanların boğazına sokarak dayatıyorlar” sözleriydi. Senato’nun 30 yıl sonra, aynı ırkçı açıklamaları nedeniyle Sessions’a şüpheyle bakması bekleniyor.

Sessions, Trump’ın adaylığına ilk destek veren Cumhuriyetçi senatör olarak da dikkat çekti. Şubat 2016’daki destek açıklamasından bu yana da seçilmiş başkanın yakın bir danışmanıydı.

‘GÜLEN’İ İADE EDELİM’ DİYEN İSLAM KARŞITI

Trump’ın ulusal güvenlik danışmanı olarak tercih ettiği Michael Flynn, Türkiye’de “Fethullah Gülen’i iade etmeliyiz” temalı makalesiyle tanınıyor. Ancak Flynn’in Amerikan basınında öne çıkarılan özellikleri İslam ve göçmenlere karşı ayrımcı açıklamaları; yanı sıra komplo teorilerine yatkınlığı.

Flynn şeriat hukukunun ABD’de yayıldığı ve ülkenin radikal İslamcılarla dünya savaşında olduğuna dair açıklamalarıyla tepki toplamıştı. Flynn, “Müslümanlar’dan korkmak rasyonel” ifadesini kullandığı Twitter paylaşımıyla da tepki çekti.

Emekli bir general olan Flynn, 2012-2014 arasında Savunma İstihbaratı Kurumu’nun başkanlığını yaptı. Ulusal İstihbarat başkan yardımcısı olarak Irak ve Afganistan’da görevlerde bulundu.

‘İŞKENCE’ YANLISI CIA BAŞKANI

Yeni ABD yönetiminde, CIA’in başına da ‘katı’ bir isim geliyor. Kansaslı Temsilciler Meclisi üyesi Mike Pompeo, işkence yanlısı ve İslam karşıtı bir isim. Pompeo, 2013’te Boston Maratonu’na düzenlenen bombalı saldırıların ardından ülkedeki Müslüman kurumların ve İslami liderlerin terörü yeterince kınamadığını, bunun da terörle suç ortağı olmak anlamına geldiğini öne sürmüştü.

Pompeo, işkence yapan CIA çalışanları için de ‘liberal bir oyunun maşaları değil, kahramanlar’ ifadesini kullanmıştı. Guantanamo’daki esir kampının kapatılmasına da karşı çıkan muhafazakâr siyasetçi, İran’la nükleer anlaşmayı eleştiriyor; Ulusal Güvenlik Ajansı’nın (NSA) yasadışı yolları da kapsayan bilgi toplama yöntemlerini savunuyor. Öyle ki, NSA’nın dünya çapında tepki çeken dinlemelerini sızdırmakla suçlanan Edwad Snowden’ın idam edilmesini istiyor.

CIA'in yeni başkanı, 15 Temmuz darbe girişimi sırasında Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'dan 'İslami totaliter bir diktatör' olarak söz ettiği Twitter paylaşımıyla dikkat çekmişti.

İSRAİL YANLISI DAMAT DANIŞMAN

Trump, kızı Ivanka Trump’ın eşi ve üç torununun babası Jared Kushner’ı üst düzey danışmanlarından biri olarak atadı. Kayınpederi gibi ‘emlak işi’nde olmanın yanı sıra New York Observer gazetesinin de sahibi olan Kushner’ın atanması tepki çekti. ‘Damat danışman’ söz konusu işlerinden ayrıldığını açıklasa da, bu atamanın ABD’de ‘akrabaların kayırılmasını’ engellemeyi amaçlayan yasayı ihlal ettiği belirtiliyor. Kampanya sürecinde Trump’a çok yakın danışmanlık yapan Kushner’ın İsrail yanlısı tavrı da Ortadoğu’da endişe yaratmış durumda.

‘AŞIRI SAĞCI’ MEDYACI DANIŞMAN

ABD’nin yeni başkanının ikinci üst düzey danışman tercihi de en az damadı kadar tartışmalı. Stephen Bannon, ülkede aşırı sağcı hareketin temsilcilerinden olan ve komplo teorilerini yaymaktan sorumlu tutulan yabancı karşıtı Breitbart News’ün eski yöneticisi.