13 yıl sonra bir ilk: Türkiye yeniden Avrupa'nın denetim sürecinde

DUVAR - Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM), Türkiye’yi 2004 öncesindeki gibi yeniden 'siyasi ve hukuksal denetim'e aldı. Gerekçe, insan hakları.

Karar, 45'e karşı 113 oyla alındı. 12 üye oylamada çekimser kaldı. Avrupa Konseyi'nin kurucu üyelerinden olan Türkiye de AKPM'de temsil ediliyor. Oylamada 11 AK Parti’li, dört CHP’li, iki HDP’li ve bir MHP’li üye bulunuyordu. HDP’li parlamenterler Türkiye’nin denetime alınması yönünde oy kullandı.

AVRUPA İÇİN BİR İLK

Söz konusu karar, Türkiye'nin 2004'te, üyelik müzakerelerinin başlamasından önce çıkarıldığı hukuki ve siyasi denetim sürecinin yeniden başlatılması anlamına geliyor. Bu, Avrupa tarihinde de bir ilk. Zira bu süreçten çıkarılan bir üye adayı ülke, ilk kez yeniden siyasi ve hukuki denetime tabi tutulacak.

NE ANLAMA GELİYOR?

Süreçte, Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin temel değerlerini uygulaması izlenecek. Karar, Türkiye'nin Avrupa Konseyi'nin üyeliğinin insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğü açısından kriterlerini yerine getiremediği, bu durumun denetime tutulması anlamına geliyor.

NE OYLANDI?

Strasbourg'daki AKPM toplantısında, 'Türkiye’de Demokratik Kurumların İşleyişi' başlıklı rapor ve ilgili karar tasarısı onaylandı. Raporda, darbe girişimi sonrası ilan edilen OHAL kapsamında alınan önlemler nedeniyle Türkiye'de demokratik kurumların 'ciddi biçimde' bozulduğu savunuluyordu. Bu nedenle de, Ankara'nın üyelik müzakerelerinin başlatılması öncesindeki gibi yeniden denetime tabi tutulması çağrısı yapılıyordu.

NEDEN ÖNEMLİ?

Bu oylamayı Brüksel de yakından izliyordu. Avrupa Konseyi'nin insan hakları alanındaki en önemli kuruluşu olan AKPM'nin Avrupa Birliği üzerinde bağlayıcı bir yetkisi yok.

Ancak kurum önemli bir onay merci; Avrupa Konseyi'nin kurucu üyelerinden biri olan Türkiye'yi yeniden denetim sürecine alması, AB'yle üyelik müzakerelerinin askıya alınmasını isteyen üye devletlerin elini güçlendirebilir. (Dış Haberler)

Avrupa'da Türkiye'yi savunan tek grup!

CHP'li vekiller: Üzücü

CHP Genel Başkan Yardımcısı Öztürk Yılmaz, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’nin (AKPM) Türkiye'nin siyasi denetim sürecine alınmasına tepki gösterdi. Türkiye'nin 1996'da girdiği denetim sürecinden 2004'te çıktığına işaret eden Yılmaz, "Türkiye tekrar onca reformdan sonra ve özellikle darbe girişimi, akabinde yaşanan OHAL ve daha sonra gelen referandum, demokratik tartışmalar, AGİT raporu, Venedik Komisyonu raporu hep birlikte Türkiye'yi maalesef bugün kötü bir kararla yüzleştirdi" diye konuştu. Yılmaz, sözlerini şöyle sürdürdü: "Denetim süreci, Türkiye'nin demokratik karakterini kaybettiği yönünde bir algının sonucu olarak geliyor. Demokrasinin ve demokratik kurumların sağlıklı bir şekilde işleyişinin maalesef zedelendiği düşüncesinden dolayı böyle bir karar gündeme geldi. Umuyoruz Türkiye bu süreci en kısa sürede atlatır. OHAL bir an önce kaldırılır, Türkiye'de tekrar demokrasiye dönüş başlar. Biz Avrupa kurumlarını, bizim kurucusu olduğumuz uluslararası örgütlerin almış olduğu kararları ve eğilimleri tanımamak, onlara meydan okumak esasen bir yol değil. Türkiye uluslararası alanda iyice manevra alanını daraltmış durumda. Bizim ciddi uyarılarımız vardı, bunların dikkate alınmadığını görüyoruz."

CHP Antalya milletvekili ve eski genel başkanı Deniz Baykal da AKPM’nin Türkiye kararı için, “Türkiye’yi Avrupa’ya taşıma iddiası iş başına gelen iktidar 14 yılın sonunda Türkiye’yi bu konuda ciddi bir umutsuzlukla karşı karşıya bırakmıştır çok üzüntü verici bir olay” dedi.

HDP'li vekiller: Acilen barış sürecine dönülmeli

AKPM toplantısına katılan HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı Hişyar Özsoy, Grup Başkan Vekili Filiz Kerestecioğlu ve İzmir Milletvekili Ertuğrul Kürkçü kararın ardından yazılı bir açıklama yaptı.

"AKP Hükümeti, demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü alanındaki gerilemeler karşısında demokratik ve toplumsal muhalefetin eleştirilerine, Avrupa Konseyi ve Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nin sayısız rapor ve uyarılarına rağmen hiçbir olumlu adım atmadığı için" bu kararın alındığı belirtilen açıklamada, "AKPM’deki HDP heyeti özellikle son iki dönem boyunca AKPM gündemini TBMM’ye taşıyarak uyarı ve eleştirilerini hükümet ve parlamentoyla paylaşmak ve gerekli önlemlerin alınmasına yardımcı olmak konusunda elinden geleni yapmıştır. Hükümet bu uyarılara kulak tıkamanın bedelini ödemektedir" denildi. Açıklamada ayrıca, hükümetin bu karar nedeniyle Türkiye’yi "Avrupa’nın demokratik kurum ve zeminlerinden uzaklaştırmaya yönelmesinin" alınabilecek en yanlış karar olacağı belirtilerek, "Türkiye halkları ne bu sonucu, ne de bu hükümet politikalarını hak etmektedir. Hükümet Olağanüstü Hal politikalarını bırakıp, acilen barış sürecini yeniden canlandırmalı ve rapordaki öneriler doğrultusunda demokratik reformları gerçekleştirmelidir" denildi.