Bask Komünist Partisi Genel Sekreteri Hernandez: Bağımsızlık hakkı meşrudur ancak burjuvaziye yarar

DUVAR - İspanya'nın Katalonya'dan sonra bağımsızlık talebinin en yükseK olduğu yer, özerk Bask Bögesi. Katalonya'nın aksine Bask Bölgesi'nde bağımsızlık daha çok 'sol kanat' tarafından gündeme gelmekte. Daha önce ETA'yla bağı olduğu gerekçesiyle kapatılan Batasuna'nın farklı bir bakışla ardılı olarak görülebilecek Sortu partisi, sosyalist bağımsızlıkçı EH Bildu oluşumunun bileşenlerinden biri.

Ancak Bask Bölgesi'nin tek sol kanadı EH Bildu değil. İspanya'nın pek çok bölgesinde faaliyet gösteren ve bağımsızlıktan yana olmayıp,bunun halka sunulmasına karşı da olmayan Sol Birlik (Izquierda Unida), Bask sosyalistlerinin bir diğer partisi. Bu parti de İspanya Komünist Partisi (PCE) gibi kimi sosyalist parti ve organizasyonları çatısı altında bulunduruyor. PCE, diğer bazı İspanya partileri gibi özerk bölgelerde farklı isimlerle karşımıza çıkıyor. Bask parlamentosu milletvekili ve Bask Komünist Partisi (EPK) Genel Sekreteri Jon Hernandez ile Bask solunun bağımsızcı hareketle ilişkisini, tarihini ve Katalan krizinin kendilerine etkilerini konuştuk.

Katalan vekil Botran: İspanya solu devrimci görevi üstlenemedi

Öncelike partinizin Bask bağımsızlıkçılığı hakkındaki tavrı nedir?

Ezker Anitza-IU ve Bask Komünist Partisi (EPK) olarak öncelikle halkların kendi kaderlerini tayin hakkını savunuyoruz. Bu nedenle Bask halkının bunu deneyimlemeyi arzulamasını bir hak olarak görüyoruz.

Bu hakkın deneyimlenmesine gelirsek, Ezker Anitza-IU ve PCE-EPK, yirmincinci yüz yılın 30'lu yıllarındaki doğuşundan itibaren İspanya'daki halkların gönüllü birliğini savunmakta. İşçi, emekçi sınıfların hizmetinde, halkların kendi kaderini tayin hakkına saygılı, federal, sosyal cumhuriyetin inşasını önermekte.

Bu anlamda Ezker Anitza-IU için bağımsızlık önerisi meşru bir öneridir. Ama biz İspanyol ve Bask burjuvazisinin çıkarlarına karşı tüm İspanya halklarının ve işçi sınıfı çıkarları için en iyi seçeneğin birlik olduğundan yanayız.

Bask’ta silahın düşüşü; sokağın yükselişi

Bask bağımsızlık hareketi sık sık Katalanlarla beraber anılmakta. Bu iki hareket arasındaki farklar nelerdir? İki özerk bölgenin farklı vergi sistemi var yanılmıyorsam?

Resmi Bask Özerk Bölgesi ve Navarra'nın (bu ikisi Bask Bölgesi'ni [Euskal Herria] oluşturmakta) mevcut İspanya yasalarınca tanınan kendilerine özel vergi sistemi bulunmakta. İspanya'daki diğer bölgelerin vergilendirilmesi merkezi olarak yürütülüyor.

Katalonya tarafından Baskların sahip olduğu bu hakkın benzerinin talep edilmesi ve ana partilerin (PP [Muhafazakar sağ parti] ve PSOE [Sosyal demokratlar]) bunu kabul etmemesi son yıllarda Katalan bağımsızlıkçılığına olan desteği arttırdı.

İki bağımsızlıkçılık arasındaki fark, aralarındaki benzerliklere göre şekilleniyor aslında: Her iki tarafta da iki grup var: Burjuvazi tarafından yürütülen bağımsızlıkçılık ve sağ; emekçi sınıflar tarafından yürütülen bağımsızlıkçılık ve sol.

İlk grubun temsilcileri Bask Bölgesi'nde PNV ve Katalonya'da PDcat (eski adıyla CIU) olarak karşımıza çıkıyor. Bu partiler Franco diktatörlüğünün sonundan beridir neredeyse hep bölgelerini yönetiyor. İkinci gruptaysa Bask Bölgesi'nde EH Bildu (Sortu da dahil), Katalonya'daysa ERC ya da CUP'u görüyoruz.

Son yıllardaki en büyük farksa Bask Bölgesi'nin burjuva partisinin (PNV), İspanya'nın hegemonik sağı PP ile önemli anlaşmalar yapmaya devam etmesi.  Bu yüzden Bask Bölgesi için tek taraflı bağımsızlık gündemi yok. Katalan meselesine gelirsek, bölgenin burjuva partisi, battıkları yolsuzlukları örtme ve dikkatleri başka yöne çekmek için bağımsızlık sürecine katılmaya karar verdi.

Katalan sol parti CUP: Bu saldırıları Franco'culardan biliyoruz

Türkiye'de konu Katalan ve Baskların bağımsızlık gündeminden açıldı mı, bu halkların zenginliğini İspanya'nın geri kalanıyla paylaşmamak için bağımsızlık istediği yorumları yapılmakta. Bu yorum İspanya'daki bağımsızlıkçı hareketler için elbette sığ, ancak sizin bu konu hakkındaki görüşleriniz neler? 

Böyle bir değerlendirme gerçeğin yanlış bir görünümü olurdu. Çünkü İspanya'da genel ekonomik durum olarak daha kötü durumda olan özerk bölgeler de mevcut. İşçi sınıfında sert bir şekilde oluşan bir kriz, milliyetçilerin (Orta yolcu İspanya ve Katalan, Bask milliyetçilerinin) başka coğrafyalardaki nüfusların, diğer halktaki 'kötüleri' suçlamasına neden oluyor.

Katalan krizinden sonra Bask Bölgesi'nde ne gibi değişimlerin yaşanması mümkün? Kamuoyuna yansıması nedir? 

Bask halkı tek bir parçadan oluşmadığı kamuyounda tek bir yansımadan söz etmek mümkün değil. Bence Katalonya krizinden sonra, İspanya'daki ulusların sorunlarının ve kendi kaderini tayin hakkının ancak bir rejim değişikliği ile çözülebileceğine olan inancımız güçlendi. Halkların kendi kaderini tayin hakkını güvence altına alan ve halk arasında eşitliği garanti eden yeni bir cumhuriyet anayasası.

Katalanların yaşadığı süreç iki yönde Bask halkını etkileyebilir: Ya Katalan süreciyle empati yapılma suretiyle tek taraflı olarak İspanya'dan kopma yönündeki eğilimin güçlenmesi ya da bunun aksine İspanya devletinin yeniden yapılandırılmasıyla ilgili diğer yolların gözden geçirilmesi. Bence ikinci senaryo Katalanların amaçlarına ulaşamaması durumunda daha muhtemel görülüyor.

EH Bildu ve onun bileşeni Sortu, kendini sosyalist olarak gören partiler. Bu partilerin sosyalizm anlayışıyla sizin aranızdaki fark ne ve aranızdaki ilişki nasıl?

Aramızdaki esas fark EH Bildu ve onun içindeki Sortu'nun kendi başına bir Bask Devleti'nin inşasını ve tamamen İspanya'dan bağımsızlığını önüne koyması. Aksine Ezker Anitza-IU (ve bileşeni PCE-EPK) gönüllü bir birliktelikle federal cumhuriyeti ön görüyor.

EH Bildu ve Sortu'yla olan ilişkilerimiz genellikle iyi. Genelde örneğin Bask parlamentosu ya da belediyelerde yürütülen çeşitli seferberliklerdete çakışıyoruz. Farklılıklarımız tahayyül ettiğimiz devlet modelinden ve her ikimizin kamuoyunda, işçi sınıfında nasıl daha etkili olunabileceği yönündeki strateji farklılıklarından kaynaklanmakta.

ETA silahsız: Bask 'başka türlü' direnecek!