Kuzey Kore'nin şaşırtıcı diplomatik ilişkiler ağı
Kuzey Kore genellikle dünyanın geri kalanından tecrit edilmiş bir ülke olarak tasvir edilir. Ancak Pyongyang yönetiminin 50'den fazla ülkeyle diplomatik ilişkisi var. Peki bu ülkeler hangileri ve Kuzey Kore ile ne düzeyde?
DUVAR - Kuzey Kore'nin "dışlanmış ülke statüsü" gün geçtikte güçleniyor gibi görünüyor. Ancak bu tecritin altında garip bir anormallik, şaşırtıcı derecede geniş diplomatik bir ilişki ağı var.
Lowy Enstitüsü'nden Alex Oliver ve Euan Graham'ın aktardığına göre, 1948'de kurulmasından bu yana 160'tan fazla ülkeyle diplomatik ilişki kuran Kuzey Kore'nin 48 ülkede 55 büyükelçiliği ve konsolosluğu bulunuyor.
25 ülkenin ise Kuzey Kore'de diplomatik misyonları var. İngiltere, Almanya ve İsveç dahil...
Dönemin komünist komşuları Çin ve Rusya, resmi adı "Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti" olan Kuzey Kore ile diplomatik ilişki kuran ilk ülkeler arasındaydı.
ABD ise şu anda dünyanın geri kalanına Pyongyang ile diplomatik ilişkilerine kesmeleri için baskı yapıyor. ABD'nin BM Büyükelçisi Nikki Halley "tüm uluslara Kuzey Kore'yle tüm ilişkilerini kesme" çağrısı yaptı.
Bu yönde adım atan ülkeler arasında İspanya, Kuveyt, Peru, Meksika, İtalya ve Myanmar var. Bu ülkeler son birkaç ayda Kuzey Koreli diplomatik temsilcileri sınırdışı etti.
Portekiz, Uganda, Singapur, Birleşik Arap Emirlikleri ve Filipinler de ya Pyongyang ile diplomatik ilişkilerini ya askıya aldı ya da kesti.
SORUNLU DİPLOMATİK İLİŞKİLER
Bazı ülkeler ise ilişkilerini geliştiriyor gibi görünüyor. Kuzey Kore bir dizi Afrika ülkesiyle inşaat projelerinde işbirliği yapıyor, bazılarıyla da enerji ve tarım alanlarında görüşmeler yürütüyor.
Genel olarak ise Kuzey Kore'nin diplomatik ilişkileri oldukça sorunlu. Ekonomiş İşbirliği ve Kalkınma Örgütü OECD'ye üye 35 ülkenin sadece altısının Pyongyang'ta diplomatik temsilciliği var.
ABD, Kuzey Kore ile hiç diplomatik ilişki kurmadı. Japonya, Güney Kore ve Fransa da. Bu da, ABD ve Asya'daki bazı en yakın müttefiklerinin, Pyongyang'tan gelen kıt bilgiyi edinmek için diğer ülkelere bağımlı olduğu anlamına geliyor.
Bu bilgiler de Almanya, İngiltere ve İsveç gibi Pyongyang'ta aynı diplomatik yerleşkeyi paylaşan ve şu ana kadar büyükelçiliklerini geri çekmeyen ve başkentlerindeki Kuzey Kore'ye ait diplomatik misyonları kapatmayan ülkelerden geliyor.
Kuzey Kore'nin Asya, Avrupa, Ortadoğu ve Afrika'daki diplomatik misyon ağı, hem yasal hem de yasadışı gelir sağlamakta hem de sürekli büyüyen BM'nin ve çeşitli ülkelerin uyguladığı ambargoların etrafından dolanmak için hayati önemde.
Kuzey Kore Büyükelçilikleri masraflarını büyük ölçüde kendi imkanlarıyla karşılıyor ve yasadışı faaliyetlere olanak sağladıkları iddia ediliyor.
AVRUPALI EV SAHİPLERİ ŞİKÂYETÇİ
Kuzey Kore diplomatik misyonlarının Avrupalı ev sahipleri, büyükelçilik binalarının yasadışı bir şekilde yerel işletmelere kiraladığından şikâyetçi.
Geçmişten bu yana Pyongyang ile görece yakın ilişkilere sahip Pakistan'daki Kuzey Koreli bir diplomatın evine yapılan soygun, diplomatın büyük bir korsan alkol satışı faaliyetine karıştığı şüphelerine yol açmıştı.
Bu arada her iki taraf da birbirlerinin diplomatik temsilcilerine büyük şüpheyle yaklaşıyor. Diplomatlar yakından izleniyor ve sıkı seyahat kısıtlamaları altında yaşıyorlar.
Kuzey Kore ayrıca, taraf değiştirebileceklerinden korktuğu için diplomatlarını yoğun bir karşı istihbarat incelemesinden geçiriyor.
Kuzey Kore, füze denemelerini hatıra pullar basarak kutladı.
BAZI ÜLKELER İÇİN İDEOLOJİK DESTEK GÖSTERGESİ
Tüm bu sorunlar göz önüne alındığında cevaplanması gereken soru, diplomasının ne kadar başarılı olabileceği?
Venezuela, Küba ve Laos gibi bazı sosyalist ve komünist ülkeler için, Kuzey Kore'yle ilişki kurmak ideolojik destek göstergesi.
Ancak bugünlerde ideolojik kardeşliğe dayalı diplomatik ilişkilerin devamını sağlayan ideolojiden çok Amerikan karşıtı duruş olabilir. Suriye ve İran için de mesele bu çerçevede.
Pyongyang'ın diplomatları nereye gönderilirse gönderilsinler, hükümete desteği arttırmak ve "düşmanca" duyguları çürütmekle görevli.
Bu bazen, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un'ın saç kesimini eleştiren Londralı berberleri fırçalamak gibi şaşırtıcı boyutlara ulaşabiliyor.
Almanya gibi Batılı ülkeler, Pyongyang'da bir diplomatik temsilciliğe sahip olmanın ve Kuzey Kore temsilciliğine ev sahipliği yapmanın, diplomatik kanalları açık tutmak açısından değerli olduunu düşünüyor.
Ayrıca, çok kıymetli bazı hizmetlerde de bulunuyorlar. Pyongyang'da 2016'da tutuklanan ve ABD'ye döndükten kısa bir süre sonra hayatını kaybeden Amerikalı öğrenci Otto Warmbier'e erişimlerine izin verilen İsveçli diplomatlardı.
Pyongyang'ta görev yapan eski bir İngiliz Büyükelçi, bir büyükelçiliğe sahip olmanın gerekli olduğunu çünkü hem çok az masrafa mal olduğunu hem de "çalkantılı bir durumda uluslararası toplumun gözü ve kulağı olabildiğini" söyledi.
ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson da ülkesinin "masaya geri dönmeyi hak ettiği takdirde" Kuzey Kore ile görüşebileceğini belirtti.
TÜRKİYE, İLİŞKİLERİNİ GELİŞTİREN ÜLKELERDEN
Mali krize karşın, OECD ve G20 üyesi 43 ülkeden sadece sekizi, son iki yılda Kuzey Kore ile diplomatik ilişkilerini azalttı. 20 ülke ise ilişkilerini geliştirdi. Türkiye, Macaristan ve Avustralya bu ülkeler arasında.
Büyükelçiliklerin diplomasinin vitrini rolü kendini duruma adapte ediyor gibi. Bu, dünyanın en çok tecrit edilmiş ülkelerinden biri için bile aynı. (BBC Türkçe)