'Diploma' kavgasından ağaç kazasına: Pedro Sanchez kimdir?

DUVAR - İspanya'da hükümetteki Partido Popular (Halk Partisi) lideri Mariano Rajoy, partisi hakkında gündeme gelen yolsuzluk skandalları sonrasında parlamentodaki gensoru oylamasının sonucunu beklemeden istifa etti. Ülkenin yeni başbakanı muhalefetteki PSOE (İspanyol Sosyalist İşçi Partisi) Pedro Sanchez'in ise bugünlerde Kral VI Felipe tarafından resmen göreve getirilmesi bekleniyor. Uzaktan bakıldığında gençliğinde yaptıklarıyla dikkat çeken Sachez kimdir? İşte İspanya'da Sanchez hakkında bugüne kadar gündeme gelen bazı konuların satır başları. Ama hemen öncesinde ülkede yaşanan bu önemli gelişmeyi kısaca hatırlayalım.

Bahsi geçen yolsuzluk konulu gensoru, aslında PP dönemindeki ilk skandal değil. Partinin başkent dışındaki kimi bölgelerinde de bazı yöneticileri yolsuzluk suçlamasıyla yargılanıyordu. Ufak bir parantez açmak gerekirse İspanya'da özellikle uzun süredir iktidarda bulunan yerel yönetimler sık sık yolsuzlukla gündeme geliyor. Aynı büyüklükte olmasa da örneğin PSOE'nin kalelerinden Endülüs bölgesindeki yerel yönetimlerde Sanchez'in partisinin adı da çeşitli yolsuzluk iddialarıyla anılmıştı. Aynı şey PP için de geçerli. Ancak PP'nin eski saymanlarından Luis Barcenas'ın rüşvet alma, para aklama ve vergi kaçakçılığı suçlamasından geçtiğimiz hafta 33 yıl ceza alması, muhalefet için 'bardağı taşıran son damla' oldu.

İSPANYA'DA SAĞ ERKEN SEÇİM İSTİYOR

Her ne kadar Rajoy yönetiminin düşmesinde, Sanchez ön plana çıksa da gensorunun sahibi kadar aslında gensoruyu destekleyen partilerin payı büyük. Nitekim PSOE'nin sandalye sayısı rakiplerinden pek de üstün değil. Ulusal Sosyalist Partilerin (Podemos ve Izquierda Unida) yanı sıra Katalan sol ve sağ ulusal partilerin bu süreci desteklemelerine şaşmamalı. Fakat son seçimlerin en çok ses getiren ekibi AB ve neoliberal politikalar yanlısı muhafazakar muhalefet Ciudadanos'un da gensoruyu desteklememesi dikkat çekti. Parti, özellikle Katalan bağımsızlık sürecine sert muhalefeti ve PP yanlısı tutumuyla gündeme gelmişti. İspanyol sağı yaşananların 'sol darbe' olduğu görüşünde ve erken seçim talep ediyor.

DOKTORA TEZİ NEREDE?

Madrid'li Sanchez, hali vakti yerinde bir ailede, 1972 yılında doğdu. Ekonomi üzerine lisans eğitimi aldı. Ülkenin geçmiş başbakanı ve eski PSOE liderlerinden Jose Luis Rodriguez Zapatero'nun aksine Sanchez partinin 'bürokrat kanadı' olarak anıldı. Şimdi biraz hakkında konuşulanlardan giderek tanıyalım İspanya'nın yeni başbakanını.

Sanchez'in Twitter'da kendinden bahsettiği kısıma baktığımızda “Baba. Ekonomi doktoru. PSOE'nin Genel Sekreteri” ifadelerine rastlıyoruz ancak bu 'doktoru' kısmının herkes tarafından kabul edilmiyor. Sanchez'e göre kendisi 2012 yılında ülkenin oldukça pahalı bir özel eğitim kurumu olan Camilo Jose Cela Üniversitesi'nde “Avrupa'nın yeni ekonomik diplomasisi” konulu bir tez hazırladı. Ancak söz konusu tezin bulunamaması, üniversitenin de bunu yayınlamaması tartışmalara neden oldu.

2015 yılında İspanyol basınının 'solundan' bir ses olarak görebileceğimiz, internetten yayın yapan 'Voz Populi'de yer alan bir haberde eski Endüstri Bakanı ve Zapatero'nun kişisel danışmanı Miguel Sebastian'ın bir konuşmasında Sanchez'in tezinin 'şişirilmiş' olduğunu söylediği iddia edildi. Bunun üzerine teze ulaşılamaması Sanchez'in gerçek bir diplomasının olup olmadığının sorgulanmasına sebep oldu. Bugün bu tartışmanın sıkça siyasilerin gündeminde olduğunu söylemek yanlış olur. Fakat sosyal medya kullanıcıları, Sanchez'in başbakan olmasının ardından konuyu tekrar hatırlamışa benziyor.

RAJOY'A DESTEK

PSOE dışı sosyalistler içinde Sanchez'in, Zapatero'ya göre karizmasının pek yüksek olmadığını söylemek yanlış olmaz. Bürokrat geçmişinin dışında Sanchez'in Rajoy yönetimine kritik anlarda verdiği destekler solun sık sık gündemine geldi. Son erken seçimlerin ardından hükümet kurma görüşmelerinde Sanchez'in Rajoy'u desteklemesi hayli ses getirmişti. Kimi çevrelerse bu hareketi, başka bir erken seçim yapıldığı takdirde PSOE'nin daha da güç kaybedeceği, bu nedenle Sanchez'in daha fazla risk almak istemediği için bu desteği verdiği yorumunu yaptı.

Son olarak yine sol açısından bir diğer eleştiri Katalonya gündeminde yaşandı. İspanya'nın özerk bölgesi Katalonya'da yapılan olaylı bağımsızlık referandumu sürecinde PSOE ve Sanchez, her ne kadar polis saldırısına karşı çıksa da genel itibariyle referandumun yapılmasına karşı bir tavır takındı. Elbette polisin sert müdahalesine tavrı parlamentonun diğer sol partileri kadar kınayıcı olmadı. Podemos ve Izquierda Unida referandumun bir hak olduğu ancak kendilerinin 'hayır' kampanyasını desteklediklerini açıklamışlardı. Katalan gündeminin ardından ülkede artan milliyetçi dalgayla birlikte Podemos ve IU'daki oy düşüşü dikkat çekmişti.

BİR PSOE VE İKİ AYRI VENEZUELA MI?

Her ne kadar ayrı coğrafyalar olsa da tarihsel ve güncel bağlar nedeniyle Venezuela gündemi sık sık İspanya siyasetini 'karıştırabiliyor'. Öyle ki Venezuela'da sağcı muhalefetin Nicolas Maduro yönetimine karşı eylemlerinde Zapatero'nun arabulucu olması, özellikle sağ içinden yadırganmıştı. İspanyol sağının katı bir Maduro karşıtı siyasi çizgilerinin olduğu bir gerçek. Hatta Podemos'da yer olan bazı isimlerin geçmişte Chavez yönetimiyle ilişkilerinin olması, uzun süre bu partiye yönelik yapılan anti propagandanın başında yer aldı. İspanya'da bir klişe haline gelmiş 'Beğenmeyen Venezuela'ya gitsin' sözü ülke sağından hayli sık duyuluyor.

Ancak Sanchez'in bu konuda soldan daha 'sağda' yer aldığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Aşağıdaki fotoğrafta Sanchez'in görüştüğü isim Lilian Tintori, Venezuela sağının sembol isimlerinden. Cezaevindeki muhalefet liderlerinden Leopoldo Lopez’in eşi Tintori'nin adı geçtiğimiz yıl büyük bir skandalla gündeme gelmişti. Arabasında merkez bankasına ait iki sandık içerisinde yaklaşık 50 bin Avro değerinde para bulunmasının ardından Tintori bu olay hakkında ‘Hasta olan Büyükanneciğime götürüyordum’ sözlerini Twitter hesabından paylaşmış, ancak gerekçe alay konusu olmuştu. Sanchez'in görüşme ardından Maduro yönetimini sertçe kınaması, başbakanlığa gelmesinin ardından yeninden sosyal medyada özellikle onu yeterince 'sol' bulmayan kullanıcılar tarafından 'bu görüntüleri unutmayın' denilerek sıkça paylaşıldı.

DÜZ YOLDA AĞACA ÇARPMA KAZASI

Çoğu siyasetçi gibi Sanchez'in de daha önce yaşadığı kimi 'kazaları', ülke mizahının gündemine girdi. Bunlar arasından en çok paylaşılan, sosyal medyaya çektiği videoda yoldaki bir ağaç dalına kafasını çarpması. Seçimlerden önce yaptığı açıklamaların ortasında, yürüyerek konuşurken dala çarpan Sanchez, olayın ardından durumun komikliğini fark edip kendisi de gülüyor.

Başbakanlık görevinin ardından Fincancial Times, AFP ve BBC gibi yayınların İngilizce yayınlarında çıkan ve Sanchez'i tanıtan haberlerde “Pedro Sanchez -lakabı Bay Yakışıklı” ifadesinin kullanılması da yeni başbakan hakkındaki ilk alay konusu oldu. Kimi kullanıcılar Twitter'da kullanıcı adına “-Lakabı Bay Yakışıklı” olarak eklerken, çoğu kullanıcı İspanya'da kimsenin Sanchez'e bu lakabı takmadığı görüşünde.

Bir kullanıcı yakışıklılığı ile bilinen çizgi film karakteri Johnny Bravo'nun “Merhaba 911 acil, evimde yakışıklı bir adam var. Bir saniye, iptal et bu sadece benim” sözlerini paylaşarak “Pedro -Bay Yakışıklı- Sanchez'in Moncloa Sarayı'ndaki ilk günü” eklemesiyle paylaşmış.

KIRILGAN MECLİS DAĞILIMI

Şu an için kapsamlı bir yorum yapmak zor olsa da önümüzdeki dönem İspanya için hayli hareketli geçecek gibi duruyor. Sanchez'in 'başbakanlık' konuşmasında vurguladığı 'solun sorumluluğu' ifadesi ne denli başarılı olacağı bilinmez ancak PSOE'nin meclisteki zayıf temsili, Sanchez'i özellikle gensoruda kendisini destekleyen Podemos gibi partilerle daha yakın temas halinde hareket etmesini zorunlu kılacak.

Öte yandan bu dönem içinde sağın 'erken seçim' ısrarı da sürecek fakat yolsuzluk skandalı sonrası ipler kesin bir biçimde Sanchez'in elinde.