Bisiklet kazasından sonra İngilizce konuşmayı unuttu

DUVAR - Hannah Jenkins evinin yakınlarındaki bir parktan bisikletle geçerken başka bir bisikletliyle çarpıştı. Kazayı hatırlamadığını söyleyen Jenkins, ambulans görevlilerinin anlattığına göre, çarptığı bisikletli yerde hareketsiz ve kanlar içinde yatıyordu.

Hannah hastanede kendine geldiğinde nerede olduğunu, neler yaşadığını, kim olduğunu bile bilmiyordu. Etrafında konuşulanlardan da herhangi bir şey anlamıyordu. Doktorlar da kendisiyle anlamadığı bir dilde konuştu. Nihayet "ad" ve "doğum tarihi" kelimelerini seçmeye başladı ve karşılaştığı herkese bunları söyledi. Doktorların kafası da en az Hannah kadar karışıktı, çünkü bütün belgeleri İngiltere'de yaşadığını ve çalıştığını gösteriyordu. Adının Hannah Jenkins olduğunu biliyorlardı ama İngilizce anlamıyordu. Hannah'ın anadili Almancaydı ancak hep İngilizce konuşuyordu.

Kayıtlardaki en yakın akrabasına, kız kardeşi Margeret'e ulaştılar. O da Hannah'la konuşmak istedi. Hannah hastanedeki yatağında oturup telefonda konuşurken, sonunda biriyle iletişim kurabildiği için rahatlamıştı. Bu durum doktorları daha da şaşırttı, çünkü daha önce sadece nadiren anlaşılamayan kelimeler söylemişti. Hannah'ın Margaret'a soracak çok sorusu vardı. Birisi de doktorların onunla neden onunla İngilizce konuşmadığıydı. Margaret, "İngilizce konuşuyorlar, Hannah"dedi. Kaza, Hannah'ın İngilizce bilgisini aklından silmiş gibi görünüyordu. Geriye sadece ana dili Almanca kalmıştı. Kız kardeşiyle de Almanca konuşmuştu.

Hannah, "Doktorlar Almanca konuşabildiğimi bilmiyordu. Kızkardeşimle konuşuna dek fark edemediler" diyor. Kız karkardeşiyle birlikte İngiltere'de, çok dil konuşan anne ve babaları tarafından büyütülmüşlerdi. Avusturyalı anneleri dört dil konuşuyordu ve Gallerli dil öğretmeni babaları yedi dil biliyordu. Hannah "Sözlü öğrendiğim ilk dil Almancaydı. Evde bir kuralımız vardı. Dili unutmamak için ailemizle hep Almanca konuşuyorduk. Hastanedekilerin İngilizce konuştuğunu çözemedim. Beynim İngilizce anlama yeteneğini tamamen kaybetmişti" diyor.

Beyin cerrahı Colin Shieff'e göre Hannah "ikincil dil kaybı" denilen bir şey yaşıyor. Shieff, "Beynimiz çok duyarlı ve onu etkileyen her şey ağzımızdan çıkan kelimeleri etkileme kapasitesine de sahip. Belirli bir belin yaralanması kesinlikle Almanca isimleri ya da İngilizce grameri unutturur diye bir formül yok. Ama bunlar yaşanıyor" diyor. Shieff, böyle bir durumda büyük olasılıkla çocuklukta öğrenilen dilin - "Evet" ya da "Hayır" diyebilme kabiliyetinin, hatta çocuklukta öğrenilen şarkıların geriye kalacağını, sonradan öğrenilen kabiliyetlerin ise kaybedilecek ilk şeyler olacağını söylüyor.

İNGİLİZCE KONUŞMA YETENEĞİNİ KAYBETTİ

Bu bölgeleri etkileyen yaralanmalar konuşma yetisini kelimeleri hatırlamaktan, akıcı konuşma yetisine dek bir şekilde etkiler. Bazı insanlar iletişim yeteneğini tamamen yitirir.

Bazen, yaralanmadan önce iki dili akıcı bir şekilde konuşan insanlar bir dili tamamen kaybedip, diğerini tamamen koruyabilir. Kazanın fiziksel etkisi çok azdı. Sadece morarmış bir diz ve ağrıyan bir omuz. Dolayısıyla Hannah birkaç gün sonra taburcu edildi. Ancak tercüman rolünü üstlenen kızkardeşi sayesinde, beynindeki yaralanmanın önemli olduğunu ve düzelmesinin aylar değil, yıllar süreceğini öğrendi.

Hannah Jenkins 8 yıllık erkek arkadaşı Andrew'un dediklerini anlayamıyordu. Erkek arkaşının okul yıllarından kalma Almancası da yeterli olmuyordu. İşaretlerle konuşmaya başladılar ve kendi işaret dillerini geliştirdiler. Zaman geçtikçe, Hannah'ın yazılı İngilizcesi, konuşmasından daha hızlı ilerledi. Andrew, Hannah'a destek olmak için işinden 18 aylık ücretsiz izin aldı. Yavaş yavaş İngilizce bilgisinin büyük kısmını geri kazandı. Ancak aradan 3 yıl geçmesine karşın eskisi gibi olmadı.

Çift, dil dışında Hannah'ın kişiliğinin de kaza sonucu değişmesi gerçeğiyle başa çıkmak zorunda kaldı. Hannah'a "kazadan sonra, kazadan önceki insan olmayabileceğini" söylemişlerdi. Hannah kişiliğinde "hemen göze çarpmayan" değişiklikler fark etti. Eskisi kadar sabırlı değildi. Bu yüzden kurduğu işi kapatmak zorunda kaldı.

Hannah üniversitede eğitimini aldığı fotoğrafçılık ve sanata ilgi duymaya başladı. Ayrıca odaklanma yetisini geliştirebilmek için atıcılık sporuna girişti. Ekim 2015'te yaşadığı kaza Hannah'ın yaşamını, dil yetisini ve kişiliğini değiştirdi. Ama bunlara adapte olmayı öğrendi. (BBC Türkçe)