Bu dünyadan Rosa Parks geçti

DUVAR - Amerika'da siyahi hareketin sembollerinden Rosa Parks, bundan tam 13 yıl önce 24 Ekim 2005 tarihinde 92 yaşında aramızdan ayrıldı. Rosa Parks, otobüste yerini bir beyaza vermeyi reddederek başlattığı eylemle Amerika'da Martin Luther King'in önderliğindeki Sivil Haklar Hareketi'nin büyümesine neden olmuştu.

Parks, o dönem Amerika'da hakim olan ayrımcı havaya daha fazla tahammül edemeyerek otobüsteki uygulamaya karşı çıkışını şöyle ifade ediyor: “İnsanlar, benim o gün çok yorgun olduğum için koltuğumdan kalkmayı reddettiğimi söyleyip duruyorlar. Doğru, yorgundum ama sebep bu değildi. İş günü olmasının fiziksel yorgunluğu değildi bu. Yaşlı da değildim, 42 yaşındaydım. Çok yorgundum. Sürekli haksızlığa uğramaktan ve bunu kabullenmekten yorgundum.”

381 GÜN SÜREN BOYKOT

1 Aralık 1955 perşembe günü Amerika'nın Alabama eyaletinin Montgomery eyaletinde 42 yaşındaki Rosa Parks iş çıkışı otobüse bindi ve otobüsteki beyaz nüfusa göre oturma hakkının olduğu değişken statülü koltuklardan birine oturdu.

Montgomery'de belediye otobüslerinde ilk dört sıra koltuklar beyazlara aitti. Siyahlara en arka koltuklar ayrılmıştı. Ortadaki değişken statülü koltuklar ise beyazların sıraları dolana kadar siyahların da oturabileceği koltuklardı. Beyazların sıraları dolduğunda siyahlar oturdukları koltukları boşaltıp daha arkaya geçmek zorundaydılar. Eğer arkada da yer yoksa ayakta durmaları eğer ayakta duracakları yerde yoksa otobüsten inmeleri gerekiyordu.

O akşam bazı beyazlar ayakta kalınca şoför arkaya doğru yürüyerek değişken statüdeki koltuklardaki siyahlara kalkın şeklinde bir işaret yapar. Değişken koltuklardaki üç siyah erkek oturdukları yerden kalkar. Rosa Parks ise cam kenarında oturduğu koltuktan otobüs şoförünün uyarısına kayıtsız kalır. Şoför kızgınlıkla neden kalkmadığını sorar Parks'a. Parks ise yerini başka birine vermesi gerektiğine inanmadığını söyler. Şoför polis çağırır. Rosa Parks tutuklanır ve 5 Aralık 1955 yılında çıktığı mahkemede kamu düzenini bozduğu gerekçesiyle 14 dolar para cezasına çarptırılır. Bu olay üzerine Montgomery'de 381 gün boyunca sürecek bir direniş başlar: 381 gün boyunca hiçbir siyah otobüse binmez, işlerine okullarına yürüyerek giderler.

Kadınların Politik Konseyi (WPC), boykotu örgütleyen ilk grup olur. Şehirde siyahların gittiği kiliselerden otobüs boykotu çağrısı yapılır. Kilise, “İnsani muamele görünceye, siyahi şoförler de işe alınıncaya ve ortadaki değişken statülü koltuklara ‘ilk gelen oturur’ statüsü verilinceye kadar” boykota devam kararını destekler.

21 Aralık 1956'da Yüksek Mahkeme otobüslerde siyahların istedikleri yerde oturabileceği yönündeki kararı üzerine siyahlar otobüs boykotuna son verir.

Rosa Parks ise pek çok ölüm tehdidi aldığı ve iş bulamadığı için Montgomery’den taşınmak zorunda kalır. Sivil Haklar Hareketi'nde mücadelesini hep sürdürür. Parks, 1999 yılında ABD Kongresi tarafından altın madalyayla ödüllendirilir. Rosa Park'ın yer vermeyi reddettiği o otobüs şimdi Detroit'de Henry Ford Müzesi'nde sergileniyor. (HABER MERKEZİ)

Barack Obama, Detroit’teki Henry Ford Müzesi'nde sergilenen ünlü otobüste, Rosa Parks’ın zorla kaldırıldığı koltukta otururken, 1 Aralık 2013.