5 soruda: Brexit'te bundan sonra ne olacak?

DUVAR - İngiltere'de Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılma süreci (Brexit), Başbakan May'in Brüksel'le yaptığı anlaşmanın İngiliz parlamentosunda ezici çoğunlukla reddedilmesi sonrası belirsiz bir yola girdi. May'in Muhafazakâr Parti hükümetinin devrilmesi, İngiltere'de erken seçime gidilmesi, Brexit'in AB ile bir anlaşma dışı gerçekleşerek büyük bir karmaşanın ortaya çıkması gibi ihtimaller söz konusu.

Peki dün İngiliz parlamentosunda ne oylandı, bundan sonra ne olacak?

1- OYLAMA NE İLE İLGİLİYDİ?

İngiliz vekiller dün, May'in iki yıldan uzun süren bir müzakere süreci sonucunda AB'yle vardığı anlaşmayı oyladı. May tarihi bir hezimete uğradı, anlaşma 202’ye karşı 432 oyla reddedildi. Anlaşmayı reddeden vekillerin 118'i, May'in kendi partisindendi. İngiliz basını, bu oylamanın İngiltere tarihinde iktidardaki bir hükümetin aldığı en büyük yenilgi olduğunu yazıyor.

2- ANLAŞMA NEYİ İÇERİYORDU?

Theresa May

May'in AB ile yaptığı anlaşma,

• Ticaret ve güvenlik gibi alanlardaki ilişkilerin nasıl devam edeceğini belirliyor;
• İngiltere’nin AB’ye 39 milyar sterlinlik bir ‘boşanma ücreti’ ödemesini öngörüyor;
• İngiltere’deki AB vatandaşları ve AB’deki İngiliz vatandaşlarının bulundukları ülkede çalışma veya eğitim haklarının hangi koşullarda devam edeceğini belirliyor;
• Kuzey İrlanda’nın sınırlarının sonuç olarak açık kalmasına yol açabileceği belirtilen çekincelerini sıralıyordu.

May'in kendi partisinden vekiller de ilk açıklandığında İngiltere'nin yeterince lehine olan koşullar içermediği gerekçesiyle anlaşmayı eleştirmişti.

Brexit kaosu: Kendi partisi May'e savaş açtı

3- ŞİMDİ NE OLACAK?

Brexit açısından bakıldığında, 29 Mart yakın bir tarihte başlaması beklenen kritik bir süreç belirsizliğe gömülmüş durumda. Londra için kabus senaryosu, AB'den anlaşma yapmadan bir gecede çekilmek zorunda kalmak.

May ve hükümeti açısından da durum daha az karmaşık değil... İngiliz basını, böylesine ağır bir yenilgi sonrası May'in ülkenin siyasi geleneklerini gözetmesi ve istifa etmiş olması gerektiğini yazıyor. Ancak İngiltere Başbakanı Brexit sürecinde sorumluluğu bırakmayacağını ama bir sonraki seçimde de partisine liderlik etmeyeceğini açıklamıştı. Bu noktada beklenen hamle, muhalefetteki İşçi Partisi'nden geldi. İşçi Partisi lideri Jeremy Corbyn, parlamentoda bir güvenoylaması yapılmasını resmen talep etti.

Jeremy Corbyn

Söz konusu oylama bu akşam, TSİ 21.00'da yapılacak. Eğer May çoğunluktan destek alamazsa seçenekler şunlar: Yerine yeni bir başbakan atanabilir; yeni kurulacak hükümetin de 14 gün içinde güvenoylamasını kazanması gerekir; bu gerçekleşmezse erken seçime gidilir.

4- YORUMCULAR NE DİYOR?

İngiliz basını, May'in anlaşmasının reddedilmesinin güvenoylamasını da otomatikman kaybedeceği anlamıne gelmediği yorumunu yapıyor. Bu görüşe göre, May'in kendi partisindeki milletvekilleri, anlaşmayı değiştirilmesini istedikleri için reddetti. Ancak bu vekillerin güvenoylamasında kendi partilerinin arkasında durarak May'e destek vermesi bekleniyor.

Böyle bir sonuçta, Theresa May'in yeni bir anlaşma yapması bekleniyor. Ancak Avrupa Birliği de, söz konusu anlaşmada İngiltere'ye yeterince taviz verdiğini savunarak "Nihai metin bu" açıklaması yapmıştı. Yani, sürecin sonu kilitlenmeye doğru gidiyor...

5- ANLAŞMASIZ ÇEKİLME NE DEMEK?

Theresa May'in (veya yeni bir başbakanın) İngiliz parlamentosunu ikna edip onay alamadığı, Brüksel'e de yeni bir anlaşmayı kabul ettiremediği senaryoda, İngiltere'nin AB'den anlaşmasız çekilmesi gündeme gelecek. Bu, Londra'nın 29 Mart günü AB ile ilişkilerini resmi bir anlaşma ve geçiş süreci olmaksızın, bir gecede kesmesi demek.

Aşamalı çekilmeyi safdışı bırakan böyle bir senaryonun İngiltere için zararlı olacağı yorumu yapılıyor. Anlaşmasız çekilmede İngiltere'de ticaret hayatının AB değil Dünya Ticaret Örgütü kurallarını izlemesi gerekeceği, çok fazla iş kolunda yeni ihracat ve ithalat vergilerinin geleceği, üretim ve iş maliyetinin artacağı ve İngiltere'de hayatın bir anda pahalanacağı belirtiliyor.

Bu senaryoda İngiltere AB üyesi ülkelerle ticaret anlaşmalarını da kaybediyor; sınırlar arasındaki ticarette de yeni anlaşmalar yapılana dek sorun yaşanması bekleniyor. (Dış Haberler)