Medya baskısı skandala yol açtı: Mursi'nin ölüm haberi 'Samsung cihazımdan gönderildi'

DUVAR - Otokratik yönetimlerin medya kuruluşlarına hangi haberi nasıl yayınlayacaklarını sözcük sözcük dayatma alışkanlığı Mısır'da bir skandala yol açtı. Bir televizyon kanalının editörleri, eski cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin ölüm haberini bir yetkilinin telefonundan gönderildiği şekliyle promptera verdi; spiker haberin sonunda "Samsung cihazımdan gönderildi" cümlesini de okumak zorunda kaldı.

Mısır'ın ilk seçilmiş cumhurbaşkanı olan ama bir başkanlık kararnamesi ile yönetimi tek elde toplayınca kitlesel protestolarla karşılaşan, sonrasında ise kanlı bir darbe ile devrilen Muhammed Mursi, pazartesi günü casusluk davasından yargılandığı sırada mahkeme salonunda öldü. Ancak her ülkede manşetlerden verilen bu haber, Mursi'yi deviren eski general Abdülfettah Sisi'nin cumhurbaşkanı olduğu Mısır'da pek 'önemsenmedi'.

HABER BİRİNCİ SAYFALARA ALINMADI

Mısır gazeteleri Mursi'nin ölümünü, daha çok kriminal haberlerin verildiği iç sayfalara gizledi; birinci sayfalarda ise ülkenin 2019 Afrika Kupası'na ev sahipliği gibi meseleler büyütüldü. Devlet televizyonu ve hükümete yakın televizyon kanallarında da benzer yöntemler izlendi.

'CUMHURBAŞKANI' GEÇMEYEN 42 SÖZCÜK

Dahası, basılı medya, radyo ve televizyon haberlerinin hepsinde Mursi'den 'eski cumhurbaşkanı' diye söz etmeyen ve sadece 42 sözcükten ibaret olan aynı metin vardı:

"Muhammed Mursi dün bir casusluk davasından yargılandığı sırada öldü. Merhum, yargıçtan söz hakkı istemiş ve mahkeme ona izin vermişti. Duruşmaya ara verildiği sırada bayıldı ve öldü. Bedeni hastaneye götürüldü ve gerekli işlemler yapılıyor."

SAMSUNG HATASI SPİKERİ UTANDIRDI

İşte bu dayatma, Mısır istihbaratına yakın olduğu iddia edilen Extra News TV'de skandala dönüştü. Spiker Noha Darwish prompterdan önüne gelen cümleleri 'otomatik' olarak okurken, habere "Samsung cihazımdan gönderildi" sözleriyle son vermek zorunda kaldı. Darwish'in ne yaptığını fark ettikten sonraki şaşkınlığı da ekrana yansıdı.

'GAZETELERE BİRİNCİ SAYFAYA ALMAMALARI İÇİN TALİMAT GİTTİ'

Muhalefete yakın internet sitesi Mada Masr ise bu haber metninin ülke çapındaki editörlere WhatsApp üzerinden ve bir hükümet yetkilisi tarafından gönderildiğini savundu. Siteye göre, medya kuruluşlarına Mursi'nin ölümüne birinci sayfalarda yer verilmemesi ve sadece iç sayfalarda kısaca değinilmesi talimatı gitti.

'BİLGİYİ SINIRLANDIRIP KENDİ İSTEDİKLERİ GİBİ YAYMAK İSTEDİLER'

Uluslararası Af Örgütü'nün Mısır temsilcilerinden Hussein Baoumi de, darbenin ardından düzenlenen seçimlerde demokratik yollardan seçilmiş görünse de özellikle medya üzerinde otokratik bir baskı kuran Sisi'yi eleştirdi. Baoumi, güvenlik kurumlarının Mısır'da medya kuruluşlarına bazı haberlerin nasıl verileceği konusunda mesaj ya da e-posta gönderdiğinin altını çizdi.

Baoumi, "Muhammed Mursi konusunda, hakkındaki bilgileri sınırlamayı ve kendi versiyonlarını -yani ölümünden kendilerinin sorumlu olmadığını- sunmayı istediler" dedi.

MUHAMMED MURSİ KİMDİR?

Muhammed Mursi, 2013 yılında, Mısır’ı 30 yıldır demir yumrukla yöneten Hüsnü Mübarek'in kitlesel protestolar sonucunda istifa etmesinin ardından Müslüman Kardeşler (İhvan) teşkilatının adayı olarak seçimle iktidara gelmişti. Katılım oranının yüzde 52'de kaldığı oylamadan, ülkenin ilk seçilmiş cumhurbaşkanı olarak çıktı.