Ömer el Beşir 90 milyon dolar aldığını itiraf etmiş

DUVAR - Sudan'ın devrik lideri Ömer el Beşir'in Suudi Arabistan'dan 90 milyon dolar nakit para aldığını itiraf ettiği açıklandı. Yasa dışı bir şekilde para bulundurmak, hediye kabul etmek ve yolsuzlukla suçlanan Beşir'in davası Sudan'ın başkenti Hartum'da görülmeye başlandı. Mahkemede ifade veren polis yetkilisi Ahmed Ali, Beşir'in gözaltındaki sorgusu sırasında paranın Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman'ın delegeleri tarafından getirildiğini itiraf ettiğini söyledi.

Mahkemeye geleneksel beyaz dişdâşe giyerek ve sarık takarak katılan Beşir, tutulduğu kafes içerisinde söz konusu ifadeyi dinledi, ancak yorumda bulunmadı. Mahkeme önündeki bir AFP muhabiri, Beşir'in büyük bir askeri konvoy eşliğinde mahkeme salonuna getirildiğini aktardı.

Beşir'in yaklaşık 30 yıl süren iktidarı, aylar süren protestoların ardından nisan ayındaki bir darbeyle son bulmuştu. Savcılar, Ömer El Beşir'in evinde 100 milyon doları aşkın nakit para bulunduğunu ve devrik liderin kara para aklama suçlamasından da soruşturulacağını açıklamıştı. Beşir'in devrilmesinin ardından yönetime el koyan üst düzey genaraller ile göstericilerin temsilcilerinin yaptığı anlaşma sonucu cumartesi günü geçici anayasa kabul edilmişti.

Ömer el Beşir görevden alınmasının ardından ilk kez 16 Haziran'da savcılığa ifade vermeye gittiği esnada görüntülenmişti. Mayıs ayında başsavcı Beşir'in rejim karşıtı protestolar sırasındaki ölümlerden de sorumlu tutulduğunu açıklanmıştı. Sudan'ın Darfur bölgesinde savaş suçu işlemekle ve soykırımla suçlanan 75 yaşındaki eski devlet başkanı Beşir'in hakkında Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından tutuklama kararı bulunuyor. Beşir bu suçlamaları reddediyor.

SUDAN'IN DARBEYLE GELİP GİDEN 30 YILLIK BAŞKANI

1989 yılında bir askeri darbeyle iktidara gelen Sudan Devlet Başkanı Ömer el Beşir, 30 yıl sonra sokak gösterilerinin ardından, yine bir askeri müdahaleyle görevinden alınmıştı. El Beşir bugün ilk kez hakim karşısına çıktı.

Ömer el Beşir, Sudan tarihinin en uzun süre görevde kalan devlet başkanıydı. 1940 yılında Hartum'un 180 kilometre kuzeyindeki Havaş Banga adında bir köyde doğan el Beşir, 12 çocuklu bir ailenin ikinci çocuğu olarak dünyaya geldi. El Beşir, 49 yaşındayken katıldığı darbeyle ülkesinde iktidarı ele geçirdi ve bugüne kadar da bırakmadı.

BEŞİR HAKKINDAKİ SUÇLAMALAR

El Beşir'i iktidarı boyunca uluslararası alanda en çok zorlayan gelişme ise 2008 yılında Uluslararası Ceza Mahkemesi Savcısı Luis Moreno-Ocampo tarafından hazırlanan iddianame oldu. Moreno-Ocampo, el Beşir'e Darfur'daki iç savaşta soykırım, savaş suçu ve insanlığa karşı suç işleme suçlamalarını yöneltti. Sudan'ın batısında bulunan Darfur eyaleti, uzun yıllardan bu yana dini, etnik ve ekonomik gerekçelerle farklı isyanlara sahne oldu.

Şubat 2003'te ise hükümet sert şekilde müdahale etti. Darfur'daki çatışmalardan 3 milyon kişinin etkilendiği belirtiliyor. El Beşir hakkında 2009 yılında arama kararı çıkartıldı. El Beşir, hakkındaki arama kararı nedeniyle iktidarının son yıllarında hiçbir Batı ülkesini ziyaret edemedi.

El Beşir ise hakkındaki iddiaları reddediyor ve Darfur'da siyah Afrikalılara yönelik katliam, tecavüz ve işkence gibi suçlar işlediği öne sürülen Arap Cancavit milislerini desteklemediğini söylüyor.

TÜRKİYE İLE İLİŞKİLERİ

Ömer el Beşir döneminde Sudan'la en yakın ilişki kuran ülkelerden birisi de Türkiye oldu. El Beşir hakkında 2009 yılında arama kararı çıkartılmasının ardından uluslararası bir toplantı için Türkiye'ye davet edilmiş olması büyük tartışma çıkardı. El Beşir, hakkındaki suçlamalar ve arama kararına rağmen, son 10 yıl içinde Türkiye'yi birkaç kez ziyaret etti ve hatta iki ülke arasında bir dizi ticaret ve yatırım anlaşması imzalandı.

Aralık 2017'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Sudan'a yaptığı ziyaret, iki ülke arasındaki ilişkilerin derinleşmesinin bir işareti olarak tanımlandı. Erdoğan ziyareti sırasında 22 anlaşma imzalandı ve 2022 yılına kadar kadar 10 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşma hedefi konuldu. Sudan'da ayrıca Türkiye'nin yaptığı hastane ve diğer bazı altyapı tesisleri de bulunuyor.

Erdoğan, yine aynı ziyaret sırasında Kızıldeniz'de bulunan Sevakin Adası'nın Türkiye'ye verilmesini istedi. El Beşir'in de bu talebe olumlu yanıt verdiği açıklandı ancak adaların statüsüne ya da iki liderin anlaşmasına ilişkin resmi bir açıklama yapılmadı.

Sevakin Adası'yla ilgili gelişmeler o dönem başta Suudi Arabistan olmak üzere bazı bölge ülkelerinin tepkisini çekmişti.

PETROL GELİRLERİ AZALINCA EKONOMİK SORUNLAR BAŞLADI

Özel hayatı konusunda çok fazla bir şey bilinmeyen, yalnızca çocuğu olmadığı ve iki kez evlendiği bilinen el Beşir, iktidarı boyunca muhaliflere karşı sert bir tutum benimsedi. Nisan 1990'daki darbe girişiminin hemen ardından katılan 28 subayı hızlı bir şekilde idam ettirdi. Zaman zaman ülkede başlayan protestolarda gözaltına alınanları "hayalet evler" olarak bilinen kayıtdışı hapishanelerde tuttu. Buralarda tutulan protestoculara işkence yapıldığı öne sürüldü. Ancak el Beşir'in bu sert tutumu bu yıl iktidarını korumasına yetmedi. Zira ordu tarafından görevden alınmasına giden süreçte geçen yılın sonlarında başlayan protesto eylemleri önemli rol oynadı.

Aralık ayında yakıt ve ekmek fiyatlarını artmasını protesto etmek amacıyla binlerce Sudanlı sokaklara döküldü. Ülkenin yaşadığı ekonomik sıkıntıların temelinde petrol rezervlerinin önemli bir kısmının bulunduğu Güney Sudan'ın bağımsızlığının ardından gelirlerin ciddi şekilde azalması ve buna karşı önlem alınamaması yatıyor. Güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu onlarca kişi yaşamını yitirirken, el Beşir de Şubat 2019'da olağanüstü hal ilan etti, kabinede değişikliğe gitti ve eyalet valilerinin tamamını askerlerle değiştirdi.

Ancak bu önlemler yeterli olmadı. İktidarının başından bu yana desteğini aldığı Sudan ordusu tutum değiştirdi ve bugün el Beşir'in görevden alınıp tutuklandığı açıklandı. Ordu, iki yıllık bir geçiş döneminin ardından seçimlere gidileceğini ve yeni bir anayasanın hazırlanacağını açıkladı.