Estonya'da e vatandaşlık alan Türkler şirket kuruyor

DUVAR - Estonya üç yıl önce uygulamaya soktuğu e-oturum programı ile tüm dünya girişimcilerine sanal ortamda vatandaşlık sunuyor. Şimdiye kadar bin 100 Türk’ün e-vatandaş olduğu programda, 180 Türk şirketi kuruldu. Programda bu yıl  Türkiye'den 250'yi aşkın startup ve profesyonelin kapsanması hedefleniyor.

Estonya'nın dünyada ilk kez uygulamaya geçirdiği e-Residency (e-Oturum) programı ile girişimciler, Türkiye'de çalışırken global bir AB şirketi kurabilmelerini sağlayan resmi dijital kimlik elde etme hakkını kazanıyor. Dünya gazetesinden Handan Sema Ceylan'ın haberine göre, finansal tablolar, şirket sırları, fotoğraflar ve belgeler gibi verilerin online olarak ‘bulut'ta depolanmasının ardından sıra ‘bulutta vatandaş' olmaya geldi.

Ülkenin 2014'te başlattığı e-Oturum Programına başvurup Estonya'nın ‘bulut vatandaşı' olan tam 1.100 Türk var. Bu kişiler şimdiye kadar kendilerine sağlanan dijital kimlikleri ile 180 şirket kurdu. Ayrıca bugüne kadar 155 ülkeden 40 binden fazla kişiye e-oturum izni verildi. Bu süre içerisinde program aracılığı ile Estonya'da kayıtlı 6 bin şirket kuruldu. Program ile dünyanın girişimcilik potansiyelini açığa çıkarması hedefleniyor.

ŞİRKET, DÜNYANIN HERHANGİ BİR NOKTASINDAN YÖNETİLİYOR

e-Oturum, sahiplerine vatandaşlık, vergi mükellefiyeti, oturma izni, Estonya'ya veya Avrupa Birliği'ne giriş izni vermiyor. e-Oturumcuya verilen akıllı kimlik kartı, fiziksel bir kimlik belgesi niteliği taşımıyor. e-Oturum bir vize türü olmadığı için vizesiz seyahat hakkı da tanımıyor.

Ancak e-oturum alan kişi Estonya'da bir AB şirketi kurmuş oluyor. Belgeleri ve sözleşmeleri dijital olarak imzalayabiliyor. Şirketlerini dünyanın herhangi bir yerinden yönetebiliyor. Elektronik bankacılık ve uzaktan para transferi yapabiliyor. Çevrimiçi ödeme hizmeti sağlayıcılarına ulaşabiliyor. Ticari hizmet sağlayıcıları, global girişimciler gibi unsurlardan oluşan bir iletişim ağının içinde yer alarak şirketlerini büyütmek için gereken kaynaklara erişebiliyor.

e-Oturum, Estonya'da çalışma ve oturma izni konusunda da bir kapı aralıyor. Estonya İçişleri Bakanlığı ve Startup Şirket Topluluğu tarafından yürütülen Startup Vizesi Programı, AB vatandaşı olmayan kişilerin Estonya'daki startup şirketlerde çalışmasını, mevcut şirketlerini Estonya'ya taşımasını veya Estonya'da avantajlı koşullarda yeni şirketler kurmasını destekliyor.

‘4 UNİCORN'UMUZ VAR, TÜRKİYE'DEN İLGİ YOĞUN'

Startup Vizesi Proje Müdürü Merilin Lukk, Estonya'nın 1 milyon 300 bin nüfuslu küçük bir ülke olmasına rağmen önemli meziyetleri olduğunu söyleyip şu bilgileri veriyor: "Belki bizi pazar olarak görmüyorlar. Ama çok hızlı startuplarımız var ve dünyayı etkiliyoruz. 1 dolar sermaye ile başlayıp 1 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşan startuplara ‘unicorn' deniyor. Bizim 4 unicorn'umuz var. Bunlar Skype, Daimler'in yatırım yaptığı taksi uygulaması Taxify, Playtech ve Transferwise. Beşinci unicorn'umuz da yolda. Startuplar konusunda Türkiye, Rusya ve Ukrayna'yı başarılı görüyoruz. Hindistan da ilgi bakımından iyi."

E-OTURUM ALMAK İÇİN 4 ADIM

Lukk, ayrıca Ocak 2017'de başlayan Startup Vizesi programına şimdiye kadar Türkiye'den 450 startup şirketin başvurduğunun da bilgisini veriyor. Estonya'dan E Oturum dört adımda alınabiliyor:

1- Başvurular e-resident.gov.ee adresinden yapılıyor. Çevrimiçi başvuru formunu dolduruyor ve başvuru formu ile kimlik belgesinin fotoğrafı yükleniyor. Başvuru sebebi belirtiliyor. 100 euro işlem ücreti ödeniyor.

2- Başvuru alındıktan sonra, Estonya Emniyeti ve Sınır Koruma Müdürlüğü tarafından sabıka kaydınız inceleniyor. Bu işlem 2 ila 4 hafta arasında sürüyor.

3- Başvurunuz onaylandıktan sonra Ankara'daki başkonsolosluğa giderek, kimlik ibraz etmeniz, parmak izi vermeniz ve e-Residency programı içindeki e-kimliğinizi almanız gerekiyor.

4- e-Kimliğinizin yazılımını yükleyip, servisleri kullanmaya başlıyorsunuz.

‘ŞİRKETİNİZDEN KÂR PAYI DAĞITMADIĞINIZ SÜRECE ESTONYA'YA VERGİ ÖDEMİYORSUNUZ'

Yapay zeka tabanlı pazarlama otomasyonu hizmeti verdiği Reachpeople şirketinin ortakları Aybars Kızılsencer, Sinan Elver ve Emre Savaş e- Oturum ile Estonya'da iş kuran ilk Türkler arasında yer alıyor. Reachpeople, 2016 yılında e-oturum almalarının ardından Estonya'da kuruldu.

Emre Savaş faaliyetleri hakkında şu bilgileri veriyor: "Aynı alanda 2013'ten beri Türkiye'de de faaliyet gösteriyoruz. AB ülkeleriyle daha çok iş yapmak için önce İngiltere'yi araştırdık. Ama orada masraflarımız yüksekti. e-Oturumla Estonya'da kurduk şirketi. Ödeme kanallarına erişim daha kolay oldu. Şirketinizden kâr payı dağıtmadığınız sürece Estonya'ya vergi ödemiyorsunuz. Türkiye'deki şirketimizden de fatura kesiyoruz. Gözlemlediğim önemli bir gelişme var. İstanbul ve Tallinn arasında dijital bir köprü kuruluyor. Çok sayıda Türk bu programla ilgileniyor."

Estonya Cumhuriyeti e-Oturum Programının Halkla İlişkiler Yöneticisi Arnaud Castaignet de, Türk e-oturumcuların ülkeye ilgisinin yüksek olduğunu söylüyor. Castaignet, "Türkiye'nin startup ortamı dünyanın en etkili topluluklarından biri" diyor.

ESTONYA'NIN DA ÜYESİ OLDUĞU D7 ÜLKELERİ GELECEĞİMİZDE SÖZ SAHİBİ OLMAYA HAZIR

Belki henüz dünyanın geleceğini belirleyen G20 ülkeleri kadar iddialı değiller. Ancak Estonya'nın da üyesi olduğu D7'nin yani Dijital 7'nin çizdiği vizyon şimdiden dijital ekonomi ve sanal dünyamızın kurallarını belirlemiş durumda. Londra'da Aralık 2014'te bir araya gelen 5 ülke, D5'i kurmaya karar verdi. Bu ülkeler İngiltere, Estonya, İsrail, Yeni Zelanda ve Güney Kore'ydi. Bu yıl Yeni Zelanda'da gerçekleştirilen buluşmada bu beşliye iki ülke daha eklendi: Kanada ve Uruguay. Böylece D7 oldular. Bir araya gelme sebepleri ilk etapta birbirlerinin deneyimlerinden faydalanmak. D7'ye girmek için kapıyı çalan iki ülke daha var: Portekiz ve Meksika.

Estonya Hükümeti Global İşler Direktörü Sandra Sarav da, bakanlıkta yaptığı sunumda D7'ye dair şu bilgileri verdi: "Bizim dijital ID kart bilgimiz var. Şimdi İngiltere bunun mobil uygulamasını araştırıyor. Yeni Zelanda açık data konusunda iyi. Kanada 1 milyar dolarını yapay zeka için yatırmış durumda. İsrail dijitalleşmeye en çok yatırım yapan ülke. Birlikte hareket etmek önemli"

ESTONYA'DA EVLİLİK, BOŞANMA VE MÜLK SATMA İŞLEMLERİ DIŞINDA HER ŞEY ONLİNE

Estonya, vatandaşlık hizmetlerinin 7 gün 24 saat online olarak alınabildiği dünyadaki ilk ülke. e-Devlet üzerinden eğitimden oy kullanmaya, sosyal güvenlik hizmetinden şirket kurulumu ve vergi işlemlerine kadar 2 bin 500 vatandaşlık hizmeti online olarak yapılabiliyor. Henüz sadece evlilik ve boşanma, bir de mülk satma işlemleri online olarak gerçekleştirilemiyor.