Elektrik zammı skandalın yanında hiç önemli değil!

Geçen hafta elektriğe yüzde 5,75 zam geldi. Herkes zıpladı ama bu zam benim için hiç de önemli değildi. Her şeyin yüzde 30-40 arttığı bir dönemde yüzde 5,75 ne kadar kötü olabilir ki? Zam işin önemsiz kısmı idi. Kimse bunu görmedi.

Aslında aynı günlerde Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak “Döviz kuru benim için hiç önemli değil. Hiç işin o tarafına bakmıyorum. Sanayi sağlam, üretim tarafı sağlam. Kur meselesinden en kârlı çıkan biz olacağız, çünkü artık kurun kontrolü bizim elimizde” diyerek ortalığı ayağa kaldıran bir açıklama yaptı. O kadar iyi bir açıklama ki, döviz fiyatları ile halkın fakirleşmesi değil, onu kontrol etmek, yönetmek çok daha önemli idi. Bu, onun açısından o kadar temiz bir açıklama ki. Çünkü artık ekonomi; halkın olmadığı, sınırsız sömürüldüğü bir şey. Kontrol sizde ise bundan mutlu olmak hakkınız.

İşte elektrik de böyle, kontrol ediliyor, oynanabiliyor, halkın olmadığı, sadece sermaye transferinin olduğu bir araç haline getiriliyor. Siz kısmen böyle olduğunu düşünürken ben size fazlası ile böyle olduğunu, zammın hiç de önemli olmadığını anlatacağım.

Önce bir bilgi. Türkiye’nin enerji üretimi yaklaşık 300 milyar kilowatt saat. Tüketimi, aslında fatura edilen tüketim bunun altında. Kayıp kaçaklar vs. derken biz yuvarlayalım ve 250 milyar kWh diyelim. Burada her bir kuruş oynama 2,5 milyar TL’lik fark demek. Bu, aynı zamanda sizden alınan ve birilerinin cebine konan da demek. Yani 1 kuruş zam ile sizden 2,5 milyar TL daha fazla alınıyorken birilerinin de cebine 2,5 milyar TL konulmuş oluyor. Eskisi gibi sizden alınan para ile bir iş yapılmıyor.

Şimdi buradan başlayalım.

1- Son zamla evimizdeki elektriğin üretim bedeline 3 kuruş zam geldi. Yani üreticiler 3 kuruş daha fazla kazanacak.

2- Sadece elektrik bedeline değil, dağıtım şirketlerine de zam yapıldı. Yaklaşık 0,2 kuruş. Yani bizden 0,2 kuruş fazla alıp onların cebine 0,2 kuruş fazladan verilecek.

3- Ama vergilere de yansıdı bu. Bu durumda bizden çıkacak para toplamda 4 kuruşa yakın arttı. Yani 4 kuruş fazla vererek, hiçbir şey yapmadan para kazananları finanse edeceğiz. Bunların kim olduğuna ayrıca geleceğiz.

4- 100 kWh tüketen bir tüketici artık 71 TL fatura yerine 75 TL civarı fatura ödeyecek. Cebinden yaklaşık 4 TL daha fazla para çıkacak. Verimsiz bir eviniz ve iktidara para kazandırma derdiniz varsa bunun en az iki katını yakıyorsunuz demektir. O zaman fark 8 TL’ye çıkacak.

Kaybeden halk, peki kazananlar kim!

5- Elektrik üreticileri! Bu 3 kuruş zam ile en çok yenilenebilir enerji destekleme mekanizmasına çöken HES şirketleri, kapasite mekanizması adı altında piyasanın üstünde imtiyazlı fiyatlarla elektrik satan kömür santralleri kârlı çıkacak.

6- Dağıtım şirketleri! Devlet şirketler bedavadan para kazansın diye Türkiye Elektrik Kurumu'nu (TEK) böldü ve sadece dağıtım altyapısına bakma karşılığı para toplaması için dağıtım şirketleri kurdu. Sonra bunları hazır kredi ile şirketlere devretti. Tek yaptıkları neredeyse para toplamak. Bu zamla dağıtım şirketleri 21,2 kuruş para kazanacak. Yani her 3 liralık faturanın 1 lirası dağıtım şirketlerine gidiyor. Temiz iş.

7- Yetmiyor, devlet dağıtım şirketlerine bedavaya yakın elektrik veriyor. Örneğin 1 Ekim 2019’da 34,9 kuruş olan Elektrik Üretim Anonim Şirketi'nin (EÜAŞ) satış bedeli şimdi 15,4894 kuruş! Yani bir yıl öncesine göre devlet 19 kuruş indirim yapmış! Halka zam, dağıtım şirketlerine indirim!

8- Kârlara yüzde 100 zam! Ama tezgah bu kadarla sınırlı değil. 2019’da elektrik ücreti 36,5 kuruş iken dağımı şirketleri EÜAŞ’tan 34,9 kuruşa elektrik alıyordu. Yani bu farkla beraber dağıtım şirketleri EÜAŞ elektriğinden 22,5 kuruş kazanıyordu. Ama şimdi 39,3 kuruş olan elektrik bedeli karşılığı EÜAŞ bedeli 15,5 kuruş. Dağıtım bedeli ile EÜAŞ’tan alınan elektrikten kazanç 45 kuruşa çıktı. Yani yüzde 5,75 zam varsa dağıtım şirketlerine EÜAŞ elektriği üstünden para transferi yüzde 100 arttı.

9- Boşaltılan EÜAŞ mı? EÜAŞ 2018’de 1,8 milyar TL görev zararı açıkladı. O zaman EÜAŞ bu kadar bedavaya elektrik vermiyordu. 2019 yılında zararın 8 milyar TL civarı olduğu konuşuluyordu. 2019’da muhtemelen bunun üstünde bir zararla kapattı ve 2020 fena. Net olan bir şey var ise o da EÜAŞ’ın içinin dağıtım şirketleri ile boşaltıldığı. Tabii bunu parasını sizin ödediğiniz faturanın KDV’sinden çıktığını anlatmaya gerek yok!

Özetle 100 kWh’lık faturanın 39,27 TL’si elektrik üretim şirketlerine gidecek. 21,24 TL’si dağıtım şirketlerine gidecek. Dağıtım şirketleri EÜAŞ’tan aldıkları elektrik ile bu gelirlerini katlayacak. Geriye kalan 14,33 TL ile de TRT’nin berbat dizilerini, enerji fonunu, KDV ve BTV’yi ödeyeceğiz. Oradan da batan EÜAŞ’ın zararları finanse edilecek.

Ortada bir zam yok, bir ekonomik model var. Yüzde 5,75 zam benim için hiç önemli değil. O zam sadece büyük bir ekonomik tezgahı saklıyor. Ortada 1 kuruşluk zammın halkın cebinden 2,5 milyar TL götürdüğü, o paranın fazlası ile şirketlere aktarıldığı bir düzen var. Ortada soyulan cüzdanlar, boşaltılan EÜAŞ ile ikinci kez soyulan halk var. Ama karşılarında HES’lerle Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması'nın (YEKDEM) içini boşaltan, kapasite mekanizması ile kıyak elektrik satışı yapan kömür santralleri, EÜAŞ’tan 19 kuruş indirimle elektrik satan dağıtım şirketleri ve hiçbir şey yapmadan dünyanın parasını alan şirketler var.

Hakikaten elektrik zammı benim için hiç önemli değil! Sonra kamulaştıralım deyince de kızıyorsunuz ama.