Elon Musk gibi bir sorunu nasıl çözersiniz?

Jacob Silverman

DUVAR - Gezegenimizdeki en varlıklı insanın aynı zamanda en toy kişi olması bir çeşit ilahi ceza gibi görünüyor. Birkaç büyük şirketi ve -belki de en rahatsız edici olanı- yedi çocuğunun hayatını denetlemekten sorumlu bir oligark olan Elon Musk, ilk telefon şakasını yapmaya çalışan sekiz yaşındaki bir çocuğun duygusal kapasitesine sahip. Twitter hesabında şakalar yapan Musk, şaşırtıcı biçimde hatalı bir yapay zekâ tarafından üretilmiş gibi görünen şakalarıyla aynı düzeyde eğlenceden yoksun. Son günlerdeki en komik esprilerinden birinde, “Enflasyon nedeniyle 69, 420’ye yükseldi” dedi.

Sahip olduğu mal varlığına ya da sarf ettiği sözlere akıl yoksunu övgüler düzen Tesla ve SpaceX fanatiklerinin sınırsız sayısına güvenerek, internette dilediğince saçmalamayı göze alabilir. Kendisi aynı düzeyde umursamaz bir insan: Geçtiğimiz on gün içinde Demokrat Partili senatörler Ron Wyden ve Bernie Sanders ile kavgaya tutuştu ve her ikisine de “pedo”* diye nitelendirdiği Taylandlı mağara kurtarıcısıyla aynı saygı düzeyini (!) gösterdi.

VERGİ KOMİTESİNDEKİ SENATÖRLE DALGA GEÇMESİ BİLE BEĞENİ ALDI

Bunların tamamı, Musk’ı yüce popülist teknoloji kralı olarak gören zalim ve sadık hayranlarının gözünde, kimsenin onun gücüne sahip olmaması gerektiğini düşünen Demokrat politikacılara ve diğer eleştirmenlere gösterilen bir orta parmak gibi görünüyor. Bu, son gülenin neredeyse kesinlikle Musk olacağı, lanetlenmiş çağımızın da bir kanıtı niteliğinde.

Bu defa yaptığı şaklabanlıkların konusu vergiler ve kendisi gibi milyarderlerin ne kadar vergi ödemesi gerektiğiyle ilgili; neredeyse 280 milyar dolara ulaşan göz alıcı mal varlığı, dünyadaki en değerli otomobil imalatçısı olan Tesla’daki yüzde 17’lik hissesinden kaynaklanıyor. Musk, geçtiğimiz günlerde, sayıları 63 milyonu bulan Twitter takipçileri arasında bir anket gerçekleştirdi. “Son dönemde, vergiden kaçınmanın bir yolu olan gerçekleşmemiş kazançlarla ilgili çok şey yapıldı; bu nedenle Tesla’daki hisselerimin yüzde 10’unu satmayı öneriyorum. Bunu destekler misiniz?” dediği bir mesaj yayınladı.

Ankete katılanların büyük kısmı ‘evet’ dese bile, yüzlerce milyarlık bir serveti –ya da milyarder olmanın sağladığı gücü- terbiye etmenin sosyal medya üzerinde gelişigüzel biçimde kararlaştırılacağı fikrinden rahatsız olmak zor değildi. Bu anketten rahatsız olanlardan biri, Kongre’nin Vergilendirme Ortak Komitesi’nde yer alan, ayrıca mahremiyet, teknoloji ve ulusal güvenlik konularında nüfuz sahibi bir kişi olan Wyden’dı. Wyden, Musk’a bir tweet attı ve “Dünyadaki en zengin adamın herhangi bir vergi ödeyip ödememesi meselesi, bir Twitter anketinin sonuçlarına bağlı olamaz. Şimdi Milyarderlerin Gelir Vergisi ödeme zamanı” dedi. Karşısında tuzağına düşen kayda değer birini bulan Musk, “Neden [profil resmin] buraya yeni gelmişsin gibi görünüyor?” diye yanıtladı onu. Musk ve milyonlarca ikinci sınıf takipçisi açısından bu takdire şayan bir çıkıştı. Mesajı 17 bin kez paylaşıldı, 98 bin beğeni aldı ve (bunun gibi makaleler dahil) pek çok habere konu oldu: Ölçümler yalan söylemez.

‘MESİHLİK' ANLAYIŞI, DİLEDİĞİNİ YAPMAK

Servet eşitsizliğine ilişkin fikirleri iyi bilinen Sanders’ın da, milyarderlerin daha fazla vergi ödemesi gerektiğini söylediği ziyadesiyle sıkıcı çağrılar yayınlamasıyla, bu hafta eğlenceye doydu. Musk, Sanders’a “Senin hâlâ hayatta olduğunu sürekli unutuyorum” diyerek yanıt verdi.

Musk’ın alelacele yaptığı trolleme hakkında hatırlanması gereken en mühim mesele, bunların tamamının bir yan gösteriden ibaret olması. Neredeyse hiçbir zaman servet veya vergiler ya da bir insanın topluma nasıl katkıda bulunduğuyla ilgili söyleyecek düşünceli ve hatta dürüst bir sözü olmayacak. Musk’ın mesihlik anlayışında, şahsi görevi, dilediği her şeyi yapmak; bu ise, şu anda kişisel olarak bir ulus-devlet düzeyine ulaşan kaynaklarını “İnsanlığı Mars’a ulaştırmak ve bilincin aydınlığını korumak amacıyla” kullanmak manasına geliyor.

Bu arada, burada, yani yeryüzünde, Musk denetleyicileri kışkırtmakta, insan işgücünü ölesiye çalıştırmakta, dokuz haneli para cezaları ödemekte, Tesla müşterilerini otomatik pilot ve kendi kendini süren araç yazılımları için birer denek hayvanı gibi kullanmakta ve Twitter’da tam bir pislik gibi davranmakta özgür. Geçmişte sosyal medya kullanımı hususunda Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu ile yaşadığı çatışmalar -örneğin şirketinin hisselerini hisse başına 420 dolar vererek özel bir fiyatla almayı teklif ettiği zaman- göründüğü kadarıyla dikkatli bir şekilde davranması noktasında pek de yeterli olmadı. (Neticede, kendisi, komutla gaz çıkarma sesleri çıkarabilen bir araba üretmiş bir adam.) JPMorgan Chase, bu hafta Tesla’ya, Musk’ın ‘420’ içerikli tweet’leri sebebiyle dava açtı; banka, otomobil üreticisinin hisse senedi fiyatıyla bağlantılı ve Musk’ın kişisel servetinin binde birinden bile daha az olan 162 milyon dolarlık bir anlaşmayı ihlal ettiğini duyurdu.

'SADIK' TAKİPÇİLERİYLE OYUN OYNUYOR

Hisse satışlarını halka açık bir oylamaya konu etmesine gelince, bu da bir diğer dikkat dağıtıcı unsur. Eylül ayında hazırlanan bir plan uyarınca, Musk, daha önce kendisine ödül olarak verilen hisse senedi opsiyonlarını kapsayan vergileri ödemek amacıyla değeri milyarlarca dolara ulaşan Tesla hissesini satma yolunda ilerliyordu. Kısmen, eyalette gelir vergisi uygulanmadığı için Teksas’a taşınan Musk, Ağustos 2022’de daha fazla hisse senedi opsiyonunun süresi sona ereceği için, daha fazla hisse satmak zorunda kalabilir. En nihayetinde hisse senedi satışları nedeniyle birkaç milyar dolar vergi ödese ve hatta aşması mümkün görünmeyen ve milyarderlere uygulanan bazı vergiler sebebiyle onlarca milyar dolar daha ödese bile, yine de şaşkınlık veren bir düzeyde zengin kalacak ve her hareketine tezahürat eden bir dijital dalkavuk ordusuyla çevrili olacak.

Musk’ın uyduruk Twitter çatışmaları bir açıdan aydınlatıcı da. Çevrimiçi tartışmaların ne kadar az şeyi çözebileceğini ve teknoloji imparatorunun, devasa zenginliğini nasıl yönettiği hususunda denetim sahibi olduklarını ima ederek, sadık takipçileriyle nasıl oynayabileceğini açığa çıkarıyorlar. Musk’ın elinde topladığı kaynaklar ve güçle bağlantılı sorunlar, aptalca şakalar, öfke saçan söylemler ya da Ghislaine Maxwell ile birlikte çektirdiği pespaye fotoğrafını yayınlayarak üste çıkmaya çalışmakla çözülmeyecek. Musk’a internet ortamında 'sahip olmanın' veya utanmasını sağlamanın, hatta internet tanınırlığının demir kanunu hesaba katıldığında, ona istediği şeyden bir miktar vermeden kendisi hakkında konuşmanın bile bir yolu yok. Musk’a kalırsa, kendisi, Mars’a yapılacak göçe liderlik edecek kadar zenginleşerek gezegeni kurtarmak için burada. Bu plan, Mars’ta var olan koşullar veya Dünya’daki çözülmesi daha kolay meseleleri iyileştirilmenin aciliyeti hakkında herhangi bir bilgisi olan herkes için saçmalık. Fakat Musk, toplumumuzu görünürde yöneten siyasi güçler onu durdurmak doğrultusunda dişe dokunur bir şey yapana dek canının istediğini yapmayı sürdürecek. Onlar da şimdilik tweet atıyorlar. 

*Elon Musk, ‘pedo’ kelimesiyle, ‘pedofil’, yani ‘çocuk tacizcisi’ terimine atıfta bulunuyor. [ç.n.]

Makalenin orijinali New York Magazine'de yayımlanmıştır.