Emily’s List’ten ilham aldılar: 14 Mayıs’a Kamala Harris yöntemi

ANKARA - 14 Mayıs seçimleri yaklaşırken siyasi partiler ve milletvekili adayları seçim sürecinin en hareketli, en heyecanlı günlerinden geçiyor. Siyasetle ilgilenen pek çok insan için ‘Hangi ilden, hangi partiden kimler aday olacak’ sorusunun cevabı merak konusu. Kadınların, özellikle de kadın çalışmaları yürüten sivil toplum kuruluşlarının merak ettiği bir başka konuysa kaç kadın milletvekilinin Meclis’e gireceği.

Siyasette kadın temsilini artırmak için çalışan kuruluşlardan biri de Ben Seçerim. Ben Seçerim, seçilmiş ve atanmış tüm konumlarda, kadınların sayısını arttırmak ve kalıcılıklarını sağlamak için 2021 yılından bu yana faaliyet gösteriyor. Kadınları siyasette görünür kılmak için farkındalık çalışmalarının ötesine geçen Ben Seçerim’in hedefi, 14 Mayıs seçimlerinde kendi kadın adaylarını Meclis’e taşımak. Bu hedef doğrultusunda 10 ilde saha çalışması yapan Ben Seçerim, 17 kadın aday tespit etti. Sırada adayları siyasi partilerin listelerine sokmak var ve bunun için de Ankara’da genel başkanlarla görüşmeler sürüyor.

TOPLUM KADIN SİYASETÇİ İSTİYOR

Ben Seçerim’in bu projeyi yapma sebeplerinden biri KONDA ile yürüttükleri “Türkiye'de Kadın Siyasetçilerin Durumu ve Beklentiler Araştırması”. Araştırmaya göre; toplumun yüzde 62’si, kadın siyasetçi artınca Türkiye’nin gelişeceğini ve daha iyi bir toplum haline geleceğini düşünüyor. Yüzde 61’i partilerde mecburi kadın kotası uygulanması gerektiğini düşünüyor.

Araştırmanın sonuçlarından güç alarak ilerleyen Ben Seçerim, proje kapsamında bir kısmı daha önce hiç kadın milletvekili çıkarmamış olan 10 ilde, siyasette var olmak isteyen ama çeşitli engellerle karşılaşan kadınlarla bir araya geldi. Bu kadınları, kimi zaman illerin parti örgütleri, sivil toplum kuruluşları ve kanaat önderleriyle görüşerek tespit etti, kimi zaman da kadınlar onları buldu.

17 KADIN YARIŞA HAZIR, GENEL BAŞKANLARA SUNULDU

Ben Seçerim, uzun süren bir saha çalışmasının sonunda niteliklerine, isteğine, kadın bakış açısına güvendiği 17 kadın tespit etti. Şu günlerde siyasi parti genel başkan ve genel başkan yardımcılarıyla görüşmelerini sürdüren Ben Seçerim ekibi iddialı. 17 Ben Seçerim adayının fark yaratacak isimler olduğunu ve genel başkanlar tarafından da kabul görmelerini umduklarını söylüyorlar. Kadınların aday gösterilmesi halinde tüm seçim kampanyaları da Ben Seçerim tarafından yürütülecek. Kadınlar lobicilikten Meclis İçtüzüğüne uzanan bir de eğitim alacak.

EMILY’S LIST’TEN İLHAMLA

Kendisi de bir dönem Maraş’tan milletvekili adayı olan ve bu süreçte kadınların siyasette var olmak için verdikleri büyük mücadeleye tanık olduğunu anlatan Ben Seçerim Genel Direktörü Nilden Beyazıt, “Bu süreçten sonra kadınların siyasete katılımıyla ilgili dünyadaki çalışmalarını incelemeye başladık. Amerika’daki Emily’s List (Emily’nin Listesi) grubu çok etkileyiciydi. 25 – 30 sene önce ‘Neden Demokratlarda bu kadar az kadın var’ diye yola çıkmışlar. Onlara bütün ön seçim sürecinde destek oluyorlar. İlk olarak da Teksas Valisi'ni seçtiriyorlar kadın olarak. Bu çalışmayı yaparken sadece kadın siyasetçi sayısını artırmak değil hedefleri, nitelikli kadınlar siyasete katılsın istiyorlar. Biz de böyle düşünüyoruz” diye konuştu.

Amerika’da Emily’s List’in adayı olmanın çok prestijli olduğunu, ABD Başkanı Joe Biden’ın yardımcısı Kamala Harris’in de Emily’s List adayı olduğunu ve bunu gururla anlattığını söyleyen Beyazıt, kendilerinin de bunu hedeflediğini söyledi.

KIRKLARELİ HİÇ KADIN MİLLETVEKİLİ ÇIKARMAMIŞ

2021 yılında 2023 seçimleri için çalışmaya başlayan Ben Seçerim, 15’e yakın ilde kadın çalışmaları yürüten sivil toplum kuruluşlarıyla, siyasetçilerle, partilerin il örgütleriyle görüştü. Kadınların siyaset yolculuğunda neler yaşadıklarını onlardan dinlediklerini anlatan Beyazıt, “Temas kurduğumuz illerde son derece başarılı, özgüvenli ve istekli olan ama hiçbir siyasi parti tarafından aday gösterilmeyen pek çok kadınla tanıştık. Örneğin Kırklareli bizim için dikkat çekici bir örnekti. CHP’nin güçlü olduğu, kadınların nispeten daha ‘özgür’ olduğu bir il. Cumhuriyet tarihinde hiç kadın milletvekili çıkarmamış. Ama Kırklareli’nde siyasi partilerin il, ilçe örgütlerinde muhteşem kadın siyasetçiler ve siyasetçi adayları var, erkek adaylar tercih ediliyor. Türkiye’nin genelinde durum böyle” diye konuştu.

‘KADIN ADAY BULAMADIK’ YA DA ‘SEÇMEN KADIN İSTEMİYOR’ GEREKÇELERİ DOĞRU DEĞİL

Kadın adaylar yerine erkek adayların tercih edilmesinin gerekçesi olarak siyasi parti genel başkan ve yöneticilerinin "Kadın aday bulamadık" ya da "Seçmen kadın istemiyor" gibi gerekçeler sunduğunu söyleyen Beyazıt, “Bunun doğru olmadığını KONDA ile yaptığımız araştırma açıkça gösterdi. Örneğin araştırmayı yapan Bekir Ağırdır, araştırmanın sonuçlarına ilişkin toplumun kadın siyasetçilere çok hazır olduğunu, ancak siyasi kurumların buna hazır olmadığını söyledi” ifadelerini kullandı.

‘TÜM ENGELLERİ AŞABİLEN KADIN SİYASETE DÖNÜŞTÜRMEK İÇİN GİRİYOR’

Kadınların siyasette var olamamasının sebeplerinden birinin de finansman ve kadınlara dayatılan koşullar olduğuna dikkat çeken Beyazıt, “Bir kadın siyasete atılıyorsa bir kere para sorununu halletmiş olması lazım. Çocuk bakımı, ev içi iş yükü kadınların üzerinde. Siyasetin getirdiği yoğunluğu kaldıracak bir düzeni ve eşi olması gerekiyor. Bunları aşarsa kendi örgütünün içinde, iş hayatında, en son da parti genel merkezlerinde engellerle karşılaşıyor. O kadar çok denklem bir arada ki. Bu denklemlerin tümünü bir araya getirmek kadınlar için çok zor. Tüm bunları tamamlayan kadın da zaten para için değil değiştirmek ve dönüştürmek için siyasete giriyor” dedi.

‘ANCAK SİYASET YAPMIŞ KADINLARIN ANLAYABİLECEĞİ BİR YALNIZLAŞTIRMA VAR’

Siyaset yapmak isteyen kadınların yalnızlaştırıldığını söyleyen Beyazıt, bu yalnızlaştırmayı şöyle ifade etti:

“Ancak ve ancak siyaset yapmış kadınların anlayabileceği bir yalnızlaştırma var. Görüştüğümüz adaylarda da bunu hissediyorum. Onun için adaylığının, desteklenmesi, motivasyon, deneyim aktarımı çok önemli. Mesela geliyor Ankara’ya, adaylık başvurusu yapacak, lobi yapacak. Tek başına otelde ya da yakınında kalıyor, kime gideceğini bilemiyor. Keşke biri ona dese ki, ‘O genel başkan yardımcısının kapısında bekleme, doğru isim şu, şunlarla görüş, şöyle bir dosya hazırla.’ İşte biz biraz bunun için yola çıktık.”

ADAYLAR BELİRLENDİ, GENEL BAŞKANLARA SUNULACAK

Ben Seçerim olarak Ankara’da bulunma sebeplerinin de 10 ilde 2 yıldır yürüttükleri çalışmalar sonucunda belirledikleri kadın adayların neden milletvekili olmaları gerektiğini genel başkanlara anlatmak olduğunu belirten Beyazıt, “Proje başlamadan önce ve devam ederken de amacımızı aktarmak amacıyla genel başkanlarla görüştük. Sadece İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’den randevu alamadık, İYİ Parti’den aday olmak isteyen çok fazla kadın olmasına rağmen. Görüşebildiğimiz tüm genel başkanlarsa projeye olumlu yaklaştı. Şimdi adaylarımızı tanıtma sırası geldi. 5 siyasi partinin genel başkanlarıyla görüşeceğiz. Bu kadınların neden aday olmaları gerektiğini, neler yaptıklarını anlatacağız, onları tanımalarını sağlayacağız. Bu bile çok önemli bir destek” dedi.

Aday olarak işaret ettikleri isimleri öncesinden hiç tanımadıklarını, bu kişilerle ilgili araştırma yaptıklarını ve aday olmaları halinde partinin oyunu artıracak güce, yeteneğe, birikime sahip olduklarını söyleyen Beyazıt, “Genel başkanların bu kadınları tanıma olasılığı çok az. Biz samimiyetle o kadınları bulup onların önüne getiriyoruz” dedi.

‘KADIN SİYASETÇİ ADAYLARINA KİMSE YOL GÖSTERMEZ’

Ben Seçerim’in kurucularından 24. Dönem Milletvekili Sena Kaleli, kendisi dahil kadın siyasetçilere hiç kimsenin yol göstermediğini anlatarak, “Kadınların adaylık başvurusundan başlayarak nasıl savrulduğunu, yıllarca uğraşıp didinip hiçbir yere gelemediğini, çok fazla engelle karşılaştığını gördük. Bu yüzden deneyimlerimizi aktarmak ve çaba göstermek istedik” dedi.

‘ERKEKLER KADINLARIN YAPABİLECEĞİNE İNANMIYOR’

Kadınların siyasette var olmasının önündeki en büyük engelin, erkeklerin kadınlara negatif bakışı olduğunu belirten Kaleli, “Erkekler kadınların yapamayacağına, beceremeyeceğine, kendileri kadar pratik olamayacağına inanıyor. Ayrıca kadınlar yasal mevzuata uygun, olması gerektiği gibi, görev sınırları içinde kalırlar genelde ve bu, erkekler tarafından kabul görmez. Kadınların konuşmasını, muhalefet etmesini de kabul etmiyor erkekler ve pek çok konuda daha rahat davranıyorlar. Ama bir kadın yanlış bir şey yaptığı, söylediği zaman yıpratılıyor, kolayca linç ediliyor. Bir takım toplumsal cinsiyet rolleri nedeniyle, mesela doğurganlık nedeniyle de yapamayacağımıza dair bir inanç var. Ama bunları aşan, aşabilecek çok başarılı kadınlar var” diye konuştu.

‘EN ÇOK HELALLEŞİLMESİ GEREKENLER KADINLAR’

Son dönemde çokça dillendirilen ‘helalleşme’ kavramına vurgu yapan Kaleli, “Şimdi helalleşme dönemindeyiz. En çok helalleşilmesi gereken de kadınlar. Evet, zor bir dönem ama esas bugün daha çok kadın aday göstermenin zamanı” dedi.

‘TEK YOL MÜCADELE’

Ben Seçerim’in kurucularından 24. Dönem Milletvekili Binnaz Toprak da kadınların siyasette yaşadığı mevcut durumun tersine dönmesinin tek yolunun mücadele olduğunu vurgulayarak, “Türkiye’de yıllar önce ‘kadın erkek eşitliği’ dendi, sonra herkes yan gelip yattı. Bu mücadele uzun yıllara yayılan bir mücadele. Amerika’da siyahilerin mücadelesini düşünün. Batıdaki ülkelerdeki kadın mücadelelerini düşünün. Bizim Ben Seçerim’de yaptığımız bu mücadelenin sadece bir parçası. Bunun çok ciddi bir şekilde ele alınması ve toplumsal olarak mücadele edilmesi gerekiyor. Bunun sadece sokağa çıkıp mücadele eden kadınların sorunu gibi algılanmaması gerekir” diye konuştu.

‘SANKİ BÜTÜN ERKEKLER HAK EDİP, ÇALIŞIP GELİYOR MECLİS’E’

Siyasette kadının var olabilmesi için kota uygulamasının şart olduğuna da dikkat çeken Toprak, “Partiler, ‘En çok kadın aday bizde var’ diye övünüyor. Ama kadınları 20’nci, 21’inci sıraya koyuyorlar. Bu ve benzer engellerle mücadele etmek için her şeyden önce kota konması gerekiyor. Durum eşitlenene kadar kota şart. Yoksa ‘kadınlar hak etsinler, çalışsınlar’ demekle olmaz. Sanki bütün o erkekler hak edip, çalışıp geliyor Meclis’e” dedi.

5 SİYASİ PARTİ İLE GÖRÜŞMELER SÜRÜYOR

Hatay, Balıkesir, Tunceli, Kocaeli, İstanbul, Bursa, Aydın, Kars, Urfa’da 17 kadın aday adayı belirleyen Ben Seçerim, şu günlerde siyasi parti genel merkezlerindeki temaslarını sürdürüyor. CHP, İYİ Parti, DEVA Partisi ve Gelecek Partisi genel başkan ve genel başkan yardımcılarıyla görüşerek adaylarını tanıtan ve listelere alınmasını öneren Ben Seçerim ekibi, en az 6 adayını Meclis’e sokacağını düşünüyor. TİP’le de görüşme planlayan Ben Seçerim, daha önce temas kurduğu HDP’yi ise, partinin kota ve fermuar sistemi uygulaması sebebiyle ihtiyaç olmadığını düşünerek çalışmanın dışında bıraktı.

BEN SEÇERİM ADAYLARINA EĞİTİM VE KAMPANYA DESTEĞİ

Mart sonunda adaylarına lobicilik, Meclis iç tüzüğü gibi konularda eğitim verecek olan Ben Seçerim, kesinleşen adaylarını Nisan başında tanıtacak. Adayların kampanyalarına destek olacak, sosyal medya kampanyasını bir reklam ajansının desteğiyle yürütmesini sağlayacak olan Ben Seçerim’in adaylardan talebi ise kendi bölgelerinden bir kadını bir sonraki dönem için işaret etmesi ve Ben Seçerim ile birlikte desteklemesi.

2024 yerel seçimleri için de çalışmalarına başlayan Ben Seçerim ekibi, şimdiden iki iddialı belediye başkanı adayları olduğunu söyledi.