Ogün Akkaya

DUVAR - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilen Temmuz 2018’den bu yana fiyatı en çok artan ürünlerin başında yüzde bin 280’lik artışla enstrüman aletleri yer alıyor. 

Yurt içinde üretimin yeterli seviyede yapılmamasından dolayı ürünlerin neredeyse tamamını yurtdışından getiren enstrüman satıcıları, Türk Lirasının Dolar ve Euro karşısında yaşadığı değer kaybına karşı ayakta kalmaya çalışıyor.

‘MÜZİKLE BEDEN VE RUH SAĞLIĞIMIZ İÇİN İLGİLENMEMİZ LAZIM AMA PARAMIZ DEĞER KAYBEDİNCE PEK MÜMKÜN OLMUYOR’

Müzik aletlerinde yaşanan fiyat artışının tamamen Dolar ve Euro kurundan kaynaklandığını belirten enstrüman satıcısı Tarkan Günay, Özel Tüketim Vergisi’ne tabi olan elektronik ürünlerin fiyat artışı ile daha çok karşı karşıya kaldığını belirtiyor. “Sattığımız ürünler ekmekten sudan daha önemli değil ama kriz olduğu zaman ilk önce bize yansıyor” ifadelerini kullanan Günay, devalüasyon krizlerinde yara alan ilk sektörlerden biri olduklarını belirterek sektörde yaşanan ekonomik gelişmelere ilişkin şunları söyledi:

“Günümüz koşullarında satış yapabilmek için fiyat kırmak zorundasınız, başka çareniz yok. İki hafta öncesine kadar çok hızlı satışlar yapıyorduk. Dolar kurunda yaşanan artışlar yüzünden satışlarımız otomatik olarak yavaşladı. Şöyle de bir örnek vereyim; Casio AP-470 model bir dijital piyanoyu 2019 yılında yüzde 10 indirim yaparak 4 bin 500 liradan satmışız. Şimdi ise bu ürünün fiyatı 9 bin 500 lira. Vergi dilimleri ve kur satışlarımızı çok etkiliyor. Sattığımız ürün elektronik olunca yüzde 60’a kadar ek vergiler alınıyor. Müzikle beden ve ruh sağlığımız için ilgilenmemiz lazım ama paramız değer kaybedince pek mümkün olmuyor. Sürekli kuru takip ediyoruz. Sattığımız ürünlerin yüzde 99’u yurtdışından geliyor.”

‘GİTARIN YANINDA ÜCRETSİZ PENA VERİRDİK, ŞİMDİ TANESİ 15- 60 LİRA’

Bir başka enstrüman satıcısı Çetin Yeşildağ da artan kur farkı nedeniyle yaptıkları satışların ciddi bir şekilde etkilendiğini, günlük olarak kur artışını takip ettiklerini belirtiyor. “Vergileri de hesaba kattığımızda fiyatlar mükemmel derecede arttı” diyen Yeşildağ, yaşanan kur değişiminden etkilenmelerine ilişkin şunları kaydediyor: 

“Bir hafta önce sattığım ürünle, bugünkü sattığım ürün arasında ciddi fiyat farkı var. Söz verdiğim müşterilerime karşı yalan söylemiş gibi oluyorum. Dolar, Euro her gün artıyor. Tamamen yurtdışına bağlıyız, ülkemizde üretilen hiçbir şey yok. Ürünlerimizin hepsini dışarıdan getiriyoruz. Bağlamanın bile ham maddesini yurtdışından alıyoruz. Şu an ekonomik bir kriz içerisindeyiz. En basitinden telli çalgı çalmaya yardımcı pena dediğimiz plastiğin bile fiyatı arttı. Eskiden sattığımız gitarın yanında 10 - 15 tane pena verirdik, çünkü değeri yoktu. Şimdi ise bir penanın fiyatı 15- 60 lira, bir telin fiyatı 85 lira olduysa diyeceğim bir şey yok. Üç yıl önce bir gitarı 120 - 150 lira arasında satarken, şimdi aynı gitarı 480 liradan satıyoruz. İnsanlar sanatla uğraşsın ama şu anki ekonomide pek mümkün değil. Kâr elde edemediğimiz bir dönemde işin içinden nasıl çıkacağız bilemiyorum.”

‘FİYATLAR DAHA DA ARTACAK'

Enstrüman satıcısı Ulaş Morkoç’a göre ise fiyat artışının ana sebebi, Türkiye’de enstrüman üretiminin yapılmaması ve bu yüzden kaynaklanan dış alımlardaki döviz kurunun etkisi. Yerli üretimin sık olmasa da yapıldığını ama fiyatların öğrenci düzeyinde bile çok yüksek olduğunu söyleyen Morkoç şunları söyledi:

“Şu anda satış yaptığımız bağlama teli bile Almanya’dan geliyor. Üç yıl önce 450 liraya sattığımız bir gitarı, şimdi bin liraya satıyoruz. Çok düşük kârlarla iş yapıyoruz. Üstüne bir de kapıdan giren müşteriye indirim yapıyoruz. Diğer türlü hayatta kalmamız çok zor. Pandemide çevrimiçi satışlar yaptık ama mağaza satışı gerçekleştiremedik. Çok büyük kâr elde etmedik ama mağazayı ayakta tuttuk. Hükümetin sanata bakış açısı, politikası çok korkunç. İleriye dönük bir öngörüde bulunamıyoruz. Fiyatlar daha da artacak."