‘Estetik’, estetik mi?

Evren Özdemir*

‘Estetik sevmiyorum’ diyen insanlar elbette güzellikten, estetik görüntüden hoşlanmadıklarını söylemiyorlar. Etrafta gördüklerinin de birikimiyle, yapılan bir değişikliğin doğal görünemeyeceğine, ahengi bozacağına inanıyorlar. Gerçek şu ki, başarılı işlerin sonucunda biz bir işlem yapılıp yapılmadığını anlayamıyoruz. Öyleyse estetik kavramını yeniden ele almak gerek.

Göz, sandığımızdan fazlasını görür. 'Beğenilmeyen estetik’, yani estetik dışı öğeler, karşımızdaki insanla göz teması kurarak konuşabilmemize engel olur. Bu öğeler fazla botoksla ifadesizleşme de olabilir, ‘modaya uygun’ olarak yapılan ya da detaylı çalışılmamış dişler de olabilir. Biz diş tedavileri özelinde tartışacağız; diş hekimliğinde en yaygın sorunlar, dudaklara, gülüş hattına uymayan diş oranları, uygunsuz, çoğu zaman tombul ya da kare diş formları, mat, fazla beyaz, tek renk dişler, uygunsuz yüzey pürüzlülüğü, yanak içlerini fazla dolduran dolu dolu görünen geniş kavisler, yanak içlerinde fazlaca boşluk oluşturan dar kavisler, ödemli ve kızarık diş etleridir.

Görünür bölgede hangi tedaviye ihtiyaç varsa, tedavinin mükemmelen yapılıp belli olmayacak kadar güzel olmasıdır estetik diş hekimliği. Bu ön bölgede çürük bir dişin tedavisiyse, yüzey özelliklerinin devam etmesi de, rengin tutması, geçişin kusursuz olması kadar önemli olabilir. Dişeti çekilmesine bağlı olarak dişler farklı uzunluklarda görünüyorsa belki dişeti cerrahileri, greft operasyonları gerekecektir. Kayıp bir diş söz konusuysa dişsiz bölgede kemiğin, dişetinin doğru yönlendirilmesi, implant yerleştirilecekse doğru pozisyonlandırılması, implant destekli ya da diş destekli bir protez yapılacaksa doğal dişler gibi görünecek şekilde yapılması gerekir. İleri yaşlardaki dişsizliklerde tam protezlerin yanakları ve dudakları nasıl destekledikleri hastalarımızın moralini büyük ölçüde etkilemektedir. Yani estetik diş hekimliği, diş hekimliğinin bütün disiplinlerini içerir.

GÜZEL OLAN, ÖNCELİKLE SAĞLIKLIDIR

Uygulanan tedavilerin dokularla pürüzsüz uyumu, gerek sağlık gerekse estetik açıdan, materyal seçiminden çok daha önemlidir. Hatırlamak gerekir ki iyi malzeme, güzel bir tedavi için gerekli olan etkenlerden sadece biridir. Kıymetli bir parça ipek ya da özel bir ahşap nasıl hazırlanışından son ürün elde edilene kadar incelikli çalışmalar gerektiriyorsa (doğru planlama, doğru yerde kullanma, iyi ölçü, özenli işçilik…), diş tedavilerinde de bilgi ve becerilerin incelikle uygulanması gerekir.

DİŞLER, DOĞAL BOYUTLARINDA KALABİLİR

Bununla beraber dişlerin ışığı yansıtan yüzey formlarında yapılan değişikliklerle ve belirsiz renklendirmelerle geniş bir diş olduğundan dar, küçük bir diş olduğundan iri algılanabilir. Bu sayede, örneğin dişleri aralıklı birinin aralıkları kapatılabilir ve dişler doğal boyutlarında kalabilir.

Estetiği sağlayan ya da bozan en önemli etkenlerden biri dişlerin şeffaflık oranıdır. Cam seramiklerle en iyi sonuçları alıyoruz. Bu materyallerin çeşitli şeffaflık dereceleri var, vakanın gereklerine göre tercih yapıyoruz. Bunların ışık geçirgenliği en az olanı bile zirkonyumdan daha estetik sonuçlar veriyor. Zirkonyum malzemelerin de çeşitleri var. Arka dişlerde kullandığımız çiğneme kuvvetlerini taşıyabilecek dayanıklılıkta olanlar estetik olmaktan uzak. Bununla beraber estetik bölgede kullanılabilenler cam seramikler kadar estetik olmadığı halde dişler birbirine bağlı çalışılacaksa dayanıklılıkları nedeniyle tercih edilebiliyor. Cam seramiklerle sadece tek tek diş kaplamaları ve 'laminate veneer'ler yapıyoruz. Metal destekli porselen dişler ışık geçirgenliğine sahip değil. Öyle olduğu halde renklerle gölgelendirilmiş, formları ve yüzey özellikleri iyi çalışılmış bu tür porselenler diş etleriyle uyumsuz, mat ve kaba formlardaki zirkonyum dişlerden çok daha güzel görünebiliyor.

Dişlerin her birinin karakteristik özellikleri ile yüz hatları örtüşmeli. Boyutlar da önemli, hem tek tek dişlerin birbiriyle oranları, hem de yüzde dişlerin oranları. Her bir dişin dişetindeki en yüksek seviyesi olan zenith noktalarının yeri önemli. Özellikle diş aralıkları kapatılırken bu noktanın yeri yeni duruma göre değiştirilmediğinde gözümüz bunu tanımlayamadığımız bir gariplik olarak fark eder. Bundan başka açılar önemli; orta hatta doğru olan eğim, içe ya da dışa doğru olan eğim, yer darlığı sorununu çözerken daha doğal görüntü de elde etmek için belki belirsiz rotasyonlar…

‘ESTETİK SEVMEYENLER’ EN GÜZEL TEDAVİLERİ ALABİLİYOR

"Estetik sevmeyen" insanlarla ilgili dikkat çeken ortak özellik keskin görüşleri ve incelikli estetik algıları. Tam da bu insanlar herhangi bir nedenle görünür bölgede tedavi gereksinmeleri durumunda gerçekten estetik, ahenkli, doğal sonuçlar alabiliyorlar. Çünkü hekimin estetik anlayışı, hassasiyeti, kullandığı teknikler estetik sonuç elde etmek için çok önemli, fakat yetersiz olabilir. Hekimin yaptığı işi beğenmesi önemli, hastanın her gün aynaya baktığında kendini beğenmesi ise daha önemli. Bu düşünceyle on yıldır günde üç paket sigara kullanan birine yapılan renklendirmesiz, beyaz diş tedavileri, hastanın cildiyle, göz akıyla, açıkçası hiçbir şeyiyle uymayacaktır.

Tedaviyi alan kişi yüzüne, gözlerine, gülüş hattına, dudaklarına uygun biçimi, tonu, şeffaflığı görürse yani kendisine hassasiyetle çalışılmış bir tedavi verilirse, beğenecektir. Fakat iri, öne doğru uzayan, beyaz, dolu dolu ‘Hollywood smile’ görüntüsünü istediğinden eminse, hassasiyetle çalışılsa da alınacak sonucun güzelliği, kişinin modaya göre şekillenmiş estetik algısına ve bu görüntünün kişiye tesadüfen uymasına bağlı olur.

*Diş hekimi (instagram/@dtevrenozdemir)