'Etekli terörist' haberine AYM'den tazminat cezası: 'Açıkça yalan'

İSTANBUL - Anayasa Mahkemesi (AYM), 2016 yılında 17 yaşında olan ve 'Etekli terörist' diye fotoğrafı paylaşılıp haber yapılan M.S.A.'nın başvurusunda kararını verdi. Dün Resmi Gazete'de yayımlanan kararda polis tarafından fotoğrafları basına sızdırılan M.S.A.'ya idarenin 150 bin TL tazminat ödemesine karar verildi, söz konusu haberler için "Açıkça yalan" ifadesi kullanıldı. 

RAS EL SENİ KUTLAMASINA KATILDI

Batman'da yaşayan ve 2016'da 17 yaşında olan M.S.A. arkadaşlarıyla birlikte 'Ras-el seni' olarak bilinen, Arap Alevileri tarafından her yıl 14 Ocak'ta kutlanan yılbaşı eğlencesine katıldı. M.S.A. ve arkadaşları kutlamaların geleneksel bir parçası olarak kadın kılığına girdi.

Aynı gün devriye görevi yapan polisler M.S.A. ve bir arkadaşını durdurdu, GBT kontrolü yaptı. Bu sırada iki gencin fotoğrafı da çekildi. İki genç, haklarında herhangi bir soruşturma olmadığı için kontrolden sonra serbest bırakıldı. 

POLİS, FOTOĞRAFLARI SIZDIRDI

Ancak polis tarafından çekilen fotoğraflar basına sızdırıldı ve aralarında Anadolu Ajansı ile iktidara yakın medya organlarının da bulunduğu bazı yayınlar "Etekli teröristler yakalandı" başlığıyla haberler yaptı. Haberde gençlerin Şırnak Silopi'de yakalananan 'teröristler' oldukları iddia edildi. AYM'nin gerekçeli kararında atılan haber başlıkları şöyle sıralandı: 

"Hainler yine eteklendi. Korkaklara bu yakışır." "Etekli teröristler kıskıvrak yakalandı.", "Teröristler etek giyip kaçarken yakalandı.", "İşbirlikçi gözaltında", "YDG-H üyesi dört terörist yakalandı. Teröristlerin üzerinden çıkan etek, başörtüsü ve elmalar dikkat çekti."

YEREL MAHKEME DE M.S.A.YI HAKLI BULDU

M.S.A, hiçbir suça karışmadığı hâlde henüz 17 yaşındayken, terörist olduğu iddiasıyla 'yüzü buzlanmaksızın' paylaşılan fotoğrafın ve haberlerin psikolojisine ve sosyal hayatına ağır zarar verdiğini belirterek Batman 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'ne maddi ve manevi tazminat davası açtı. Yerel mahkeme, yapılan haberlerin gerçeği yansıtmadığı ve kamu yararı taşımadığına hükmederek 5 bin TL tazminat ödenmesine karar verdi. M.S.A, tazminat miktarına itiraz ederek bir üst mahkemeye başvurdu. Bölge İdare Mahkemesi de 5 bin liralık tazminatı uygun bulunca dosyayı Anayasa Mahkemesi'ne taşıdı.

Anayasa Mahkemesi, MSA'nın başvurusunu haklı bularak yeniden yargılama yapılmasına ve fotoğraflarının polis tarafından sızdırılması nedeniyle M.S.A.'ya Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 150 bin lira tazminat ödenmesine karar verdi. 

GEREKÇELİ KARAR: HABERLERİN AÇIKÇA YALAN OLDUĞU SONUCUNA ULAŞILDI

Gerekçeli kararda, haber metinlerinde "Silopi'de dört terörist etekli hâlde yakalandı" ifadesinin geçtiğini ancak M.S.A.'nın hayatının hiçbir döneminde Silopi'ye gitmediğinin anlaşıldığı belirtilerek şöyle denildi: 

"Gerçekten de haber metnine göre 'Silopi'de dört terörist etekli hâlde yakalanmış'tır. Oysa başvurucu hayatında Silopi'ye gitmediğini ifade etmiştir. Anayasa Mahkemesi, içerik ve sunuluş biçimiyle bir bütün olarak ele alındığında haberlerin açıkça yalan olduğu, haberleri hazırlayan gazetecilerin de mesleklerinin ödev ve sorumluluklarını yerine getirmedikleri sonucuna ulaşmıştır. Zira henüz başvurucuya güvenlik güçleri veya adli makamlarca herhangi bir suçlama yöneltilmediği, terörist olduğuna ilişkin herhangi bir iddiada bulunulmadığı hâlde başvurucu basın yoluyla terörist olarak suçlanmıştır. 

'İLK DERECE MAHKEMENİN VERDİĞİ TAZMİNAT MİKTARI ÇOK DÜŞÜK'

Anayasa Mahkemesi, derece mahkemesinin 5.000 TL olarak belirlediği manevi tazminat miktarı ile -Türk lirasının 2017 yılındaki satın alma gücü dikkate alındığında- başvurucunun uğradığı zararlar arasında açık bir orantısızlık olduğunu, hükmedilen tazminatın haklar arasında denge kurmaktan uzak olduğunu değerlendirmektedir. Başvurucu, yaşadığı yörede geleneksel yılbaşı kutlamasına katılmasına karşın etekli bir terörist ve hain olarak haberlere konu edilmiş, söz konusu haberler yüzünden henüz 17 yaşındayken terörist olarak tanınır hâle gelmiştir. 17 yaşında bir kimsenin terör örgütü üyesi olduğuna dair hakkında yalan haber yapılmasının sosyal ve psikolojik açıdan ağır sonuçları olacağı açıktır. Şu hâlde takdir edilen manevi tazminat miktarının somut olayın şartları dikkate alındığında tazminatın hakkın özünü zayıflatacak kadar düşük olduğu anlaşılmıştır."

RAS-EL SENİ NEDİR?

Genellikle Arap Alevileri tarafından her yıl 14 Ocak'ta kutlanan bir dini bayramdır. İfade Arapçada yeni yıl anlamına gelir. Kutlama gelenekleri arasında yaşça küçük olanların büyükleri ziyaret etmesi, büyüklerin küçüklere harçlık vermesi, kibbeh denilen yerel yemeğin yapılması ve ikram edilmesi gibi etkinlikler vardır.

Ras-el seni aynı zamanda Hz. İsa’nın halkını firavunun elinden kurtardığı gün olarak kabul edilir. Nusayrilerin, Ras el-Seni’den 6 gün sonra kutladığı Ğidil Kiddes bayramı ise Hz. İsa’nın vaftiz edildiği gün olarak sayılır. Geleneklere göre bu bayramda çocuğu olmayan çiftler akarsuya dalıp çıkar. Bu gelenek uzun yıllar devam ettikten sonra günümüzde unutulmaya yüz tutmuştur.

Kutlamalar kapsamında miladi takvime göre her sene yılbaşından on üç gün sonra geleneksel bir yılbaşı eğlencesi yapılmakta ve âdet gereği bazı erkekler kadın kıyafeti giymektedir.