DUVAR - Türkiye’de müzik eseri sahiplerinin yani söz yazarlarının, bestecilerin ve aranjörlerin telif haklarını korumak, hak ettikleri telifleri toplamak ve eser sahiplerine dağıtmak için kurulmuş olan iki müzik meslek birliği var: MSG ve MESAM. Bunlardan ilki olan Türkiye Musiki Eseri Sahipleri Meslek Birliği MESAM, 1986 yılında kuruldu. Türkiye’deki ilk müzik meslek birliği de olan MESAM’da uzun süredir sular durulmuyordu. Geçtiğimiz yıl Haziran ayında yapılan seçimle o cephedeki büyük kriz şimdilik atlatılmış, en azından rafa kalkmış gibi görünüyor. Ancak müzik meslek birliklerinde tartışmaların, anlaşmazlıkların ne zaman ortaya çıkacağı hiç belli olmuyor; bu nedenle en geç bir sonraki Genel Kurul öncesinde yeni tartışmaların medyaya yansıyacağından kimsenin şüphesi yok.

1999’da kurulan Musiki Eseri Sahipleri Grubu Meslek Birliği MSG ise, aslında kuruluş niyetleri gereği (MSG’nin kuruluşunda yer alan sanatçılar, MESAM’da o yıllarda yaşanan sorunlardan dolayı bu yeni meslek birliğini hayata geçirmişti) daha sakin, işlerin daha yolunda gittiği bir meslek birliği olarak görülüyor. Tabii 2018’de yapılan ve Sezen Aksu’dan Mustafa Sandal’a, Garo Mafyan’dan Hakan Peker’e Türkiye’nin sevilen sanatçılarının kameralara da yansıyan sert tartışmaları ile gündeme gelen Genel Kurul, MSG’de de artık gizlenemeyecek anlaşmazlıkların yaşandığını göstermişti. O Genel Kurul’da yapılan seçimle, MSG’yi 13 yıl yöneten Garo Mafyan koltuğu yeni bir yönetime yerini bırakmak zorunda kalmış, Candan Erçetin ve ekibi MSG’nin yeni Yönetim Kurulu’nu oluşturmuştu.

O tartışmada Candan Erçetin’in yanında yer alan ve daha sonra da Erçetin yönetiminde aktif olarak görev alan Ferhat Göçer, 9 Mart’ta yapılan Olağan Genel Kurul’daki seçimle MSG’nin yeni Yönetim Kurulu Başkanı oldu.

Göçer seçilir seçilmez yayınladığı videoda MSG’de şeffaf bir yönetim anlayışını benimseyeceğinin altını çizdi. MSG’nin çalışmalarını, yönetimin hedeflerini ve en önemlisi bu hedeflerle ilgili alınan yolları düzenli olarak üyelerle paylaşacağı sözü veren Ferhat Göçer’in ajandasında ilk sırayı, MESAM ile ortak bir protokol imzalamak ve bu meslek birliğiyle MSG arasındaki sorunları çözmek alıyor. Göçer ayrıca eser sahiplerinin özellikle "metaverse" ve "NFT" gibi gündemde olan yeni mecralardan nasıl telifler alabileceğine dair projelerin üzerinde duruyor.

MSG’nin çiçeği burnunda Yönetim Kurulu Başkanı Ferhat Göçer, ofise girdiği haftanın ertesinde sorularımızı yanıtladı. Müzik yoğunluğu içerisinde böyle rolü üstlenmesinin zor olup olmadığını sorduğumuzda, “25 yıl boyunca hekimliği ve müzisyenliği aynı anda yürüten biri olarak bu görevi de hakkıyla yürütebileceğime inanıyorum” diyen sanatçı ile MSG’de yeni dönemde hedeflediklerini konuştuk.

'PANDEMİDE MESLEK BİRLİKLERİ OLARAK ELİMİZDEN GELENİ YAPTIK'

Özellikle pandemi sürecinde daha görünür olan bir eleştiri var: Türkiye’de müzik meslek birliklerinin, müzisyenlerin yaşadığı sorunlara yeterli yanıtlar veremediği, bu konularda müzik emekçilerinin arkasında güçlü bir şekilde duramadığı… Siz hem uzun zamandır müzik meslek birliğinde aktif görev alan bir sanatçı hem de MSG’nin yeni Yönetim Kurulu Başkanı olarak bunu nasıl yorumluyorsunuz?

Buna katılmıyorum. Salgının başlangıcından itibaren, MSG, MESAM, MÜYORBİR ve POPSAV olarak sosyal yardımlaşma çalışmaları ve hükümet nezdinde çalışmalar yaptık. Kendi öz kaynaklarımız, sponsor destekleri ve hükümetin sağladığı kaynakların verimli ve adil olarak dağıtılmasını sağlayarak ihtiyacı olan meslektaşlarımızın yanında olmaya gayret ettik. Yeterli buluyor muyuz? Tabii ki hayır. Ama yapılanları size kısaca anlatayım.

MSG olarak, Nisan 2020’de maddi zorluklar yaşayan üyelerimizi tespit etmek için bir çalışma başlattık. Tüm üyelerimize gönderdiğimiz ankete verilen cevapları baz alarak, çeşitli iletişim ve veri analiz metotlarını da kullanarak maddi zorluklar yaşayan üyelerimizi tespit ettik. Belirlediğimiz ve kriterlere uyan 741 üyemize, tamamen MSG’nin iç dayanışması sonucu toplanan bedeli ilettik. Anketimizde, erzak paketi ihtiyacı olduğunu belirten üyelerimizin yanı sıra, sokağa çıkma yasağı olan 20 yaş altı ve 65 yaş üstü üyelerimize Ramazan ayı içerisinde erzak paketi gönderdik. Ayrıca, maddi zorluk yaşadığını bildiren üyelerimizin bilgilerini çeşitli kurumların yardım imkânlarından faydalanmaları amacıyla ilgili kamu ve sivil toplum kuruluşları ile paylaştık.

Kasım 2020’de MSG, MESAM, MÜYORBİR ve POPSAV iş birliğinde, TRAKSEV, Müzisyenler ve Sanatçılar Federasyonu, Uluslararası Sahne Sanatçıları Federasyonu, Türk Musiki Federasyonu, MÜZİK-SEN’in katılımları ve T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı yönetiminde, salgın nedeniyle yaşanılan zorlukları hafifletmek amacıyla destek projesi başlatılmıştı. Bu süreçte tüm meslek birlikleri olarak yaptığımız görüşmeler sonrasında 3 ay boyunca yapılması planlanan desteklerin uzatılarak 6 ay yapılmasını sağladık. Proje kapsamında, yaklaşık 35 bin meslektaşımız toplam 200 milyon TL’yi aşan destekten faydalandı. 

Ayrıca MSG olarak, Haziran 2021’de sosyal medyada ‘Müzik Sahnede Güzel’ çalışmamızla, yaz aylarında, salgın kaynaklı müzik yasaklarının kaldırılması için gündem yarattık. Bu konuda binlerce müziksever ve müzisyen bize destek oldu.

Dolayısıyla bu süreçte Meslek Birlikleri olarak imkanlarımız dâhilinde elimizden geleni yaptık diye düşünüyorum.

MSG, diğer müzik meslek birlikleri gibi, esasen sanatçıların teliflerinin, hak edişlerinin sağlık bir şekilde toplanması ve dağıtılması için kurulmuş bir birlik. Türkiye, alınan tüm yola ve verilen çabaya rağmen, hâlâ dünyadaki iyi örneklere yaklaşabilmiş değil bu konuda. Bunun temel nedeni nedir sizce? 

Türkiye’de telif hakları bilinci henüz oturmamış durumda. Bu konuda kamuoyunda, idari birimlerde, hukuk alanında tüm paydaşların bilgilendirilmesi, farkındalığın oluşturulması ve sistemin doğru bir şekilde işlemesini sağlamak için daha çok çalışmamız gerektiğini biliyoruz. Bizim yeni yönetim olarak, görevlerimizden biri de “müzikte telif hakları” konusunda farkındalık yaratmak.

Devletimizin hem idari olarak hem bu konudaki yasaların uygulaması konusunda sorumlulukları bulunuyor. Bizim de meslek birlikleri olarak birlikte hareket ederek, bu hakların takibinde, hak mücadelesinde güçlü bir duruş sergilememiz ve telif bilincinin gelişmesi için ciddi kamusal çalışmalar yapmamız gerekiyor. MSG’nin yeni yönetimi olarak, diğer meslek birlikleri ile iş birliği yaparak bu konuda çalışmalar yürütmeyi planlıyoruz.

‘HEDEFİMİZ GELİRLERLERİ ARTTIRMAK’

Müzik meslek birliklerinin müzisyenler, sanatçılar tarafından yönetilmesi de kimi zaman eleştiriliyor. Bu işin işletme mantığıyla profesyonellere bırakılması yönünde öneriler de var. Bu konudaki fikirlerinizi de merak ediyorum.

Meslek birliklerinin müzisyen ve sanatçılar tarafından yönetilmesinin avantajları da dezavantajları da var. Bu yapıların gerçek sahipleri tarafından sahiplenilmesi çok önemli bir avantaj. Ancak ciddi bir uzmanlık, bilgi birikimi, eğitim ve kısmen profesyonel yöneticilik tecrübesi gerektiren bir bahis olması adına da yönetimin işin ehli uzmanlara teslimi de kıymetli. İşte bu dengeyi sağlayabilirsek başarılı oluruz. Bizim eser sahipleri olarak amacımız, meslek birliğimizi yönetmek değil, burayı yöneten profesyonel ekipleri yönlendirmek ve desteklemek.

MSG’nin ve yönetiminizin önümüzdeki dönemde öncelikli hedefleri neler?

MSG Üst Kurulları adına hedeflerimizi, 18 Mart 2022 tarihinde bir video ile açıkladım. Bu videoyu tüm kamuya açık sosyal medya platformlarında paylaştık, SMS ve e-posta ile üyelerimize ilettik ve web sitemizin ana sayfasına ekledik. Orada da şunları ifade etmiştim: MSG-MESAM ortak lisanslama ve paylaşım protokolünü 2 ay içerisinde imzalayacağız. Ayrıca Telif Hakları Genel Müdürlüğü bünyesinde süregelen 2018-2019 yıllarına ilişkin MSG-MESAM uyuşmazlıklarını, sulh yoluyla 4 ay içerisinde bitireceğiz. 6 ay içerisinde Uluslararası Besteci ve Söz Yazarları Konfederasyonu CISAC üyeliğine geri dönülecek. (MSG ve MESAM’ın CISAK üyeliği, aralarındaki protokolün yeterli bulunmaması nedeniyle geçici olarak askıya alınmıştı.) Meslek Birliğimizin uluslararası itibarını tekrar kazandıracağız.

Ayrıca, lisanslama faaliyetlerimizi yürüten ekiplerimizi çoğaltıp önümüzdeki 1 yıl içerisinde umumi mahal lisanslama gelirlerini en az iki kat arttıracağız.

‘SAĞLIK SİGORTASI OLMAYAN ÜYE KALMAYACAK’

Gördüğümüz kadarıyla, özellikle MESAM ile ortak çalışmaların artacağı bir dönem planlıyorsunuz, doğru mu?

Evet. Örneğin, MESAM ile ortak olarak yürüteceğimiz dijital lisanslama çalışmalarımız kapsamında mevcut ve yeni gelecek platformlarla daha iyi şartlarda lisanslama sözleşmeleri imzalayacağız. Ayrıca yeni teknolojilerle hayatımıza giren mecraların da lisanslanması için çalışmalara başlayacağız. Ek olarak, MESAM ile ortak veri tabanı ve teknik ofis projesini hayata geçireceğiz. Kurulacak ortak veri tabanı sayesinde ortaya çıkacak eser sahipliği çakışmaları ve özellikle kanayan yaramız olan anonim eserlerin hak sahipliği sorununu gidermek için MSG-MESAM Teknik Bilim Kurulları'nın birlikte çalışacağı bir proje hazırlayarak hayata geçireceğiz.

Bunların yanı sıra Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nda sanatçıların emeklilik ve sağlık güvencesine ilişkin olarak kurulması sözünü aldığımız sosyal güvenlik çalıştayının takipçisi olacağız. Sağlık sigortası olmayan üyelerimizin genel sağlık sigortasına sahip olması için Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan bütçe sözü aldık. Bunun için bir proje hazırlayıp bu kaynağı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na direk olarak aktaracağız. Genel sağlık sigortası olmayan üyemiz kalmayacak.

Özetle, hedefimiz üyelerimizin haklarını yurt içi ve yurt dışında en iyi şekilde koruyarak gelirlerimizi arttırmak ve hep birlikte daha çok kazanmak.

Gece 12’de canlı müzik yasağı doğal olarak çok eleştiriliyor. Bu konuda resmî kurumlar, Bakanlık nezdinde girişimleriniz oldu mu, olacak mı?

Bu konuyla ilgili MSG-MESAM olarak ortak dileğimizi, Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan başta olmak üzere, Kültür ve Turizm Bakanımız Mehmet Nuri Ersoy, İçişleri Bakanı Sayın Süleyman Soylu ve Sağlık Bakanı Sayın Fahrettin Koca’nın destekleriyle bu yasakların sona ermesi için duyurduk. Ortak çağrımızı sosyal medyada 23 Mart tarihinde paylaştık. #saatlerimizigeriverin ile gündem yapmak üzere çalışıyoruz. Müzikseverlerin de desteğiyle umudumuz, bahar gelirken bu yasağın en kısa sürede kaldırılması.

MESAM ve MSG'den ortak çağrı: Saatlerimizi geri verinKÜLTÜR-SANAT

Recep Ergül: MESAM'ı Arif Sağ veya Orhan Gencebay değil, 'derin MESAM' yönetiyorduKÜLTÜR-SANAT