ANTALYA - Tarihte Likya'nın başkenti olan Limyra'nın tarım ürünleri ihraç ettiği bir liman görevi yapan Finike’ye portakalın, ilk olarak 1900'lü yılların başında Rodos’tan geldiği rivayet ediliyor. 1980 yılına kadar çeltik ve pamuk üretiminden sonra portakal üretimi artarak günümüzde ilçenin ana gelir kaynağı hale gelmiş. 2008 yılında ise Finike Meyve Üreticileri Tarımsal Birliği tarafından yapılan başvuruda Coğrafi İşaret tescili yapılmış. Ancak yıllardır korunması ve tanıtımının yapılması için destek beklenen Finike’deki portakal ve narenciye bahçeleri tam tersine yol tehdidi ile karşı karşıya. 

Çoğunun tarımla ilgilendiği yaklaşık 50 bin nüfuslu ilçede, duble yol tartışması daha eskiye dayanıyor ve itirazlar sadece Finikelilerle sınırlı değil. Kaş-Demre arasındaki Batı Antalya Havalimanı için, Antalya’daki yol çalışmaları son yıllarda hızlandırılmış durumda. Antalya’dan Kumluca’ya kadar olan kısımda bulunan Ulupınar Mahallesi’nde gerçekleştirilen duble yol çalışması sırasında 500 yıllık çınarlar kesilmek istendi. Buna karşın nöbet başlatan ve çeşitli girişimlerde bulunan yöre halkı mücadelesini kazandı. Karayolları, projeyi değiştirerek ağaçları kesmeden ve su kaynağına zarar vermeden yol yapımını tamamladı. “Batı Antalya” projesi kapsamında yapılmak istenen havalimanının, Kumluca, Finike, Demre, Kaş ve Muğla’nın Fethiye ilçelerine çalışması planlandığı için, sırayla yeni yol projeleri gündeme geliyor. Şimdi sıra Finike ve Demre arasındaki yola geldi... İlçede tartışmalar sürüyor.

'PORTAKAL BAHÇELERİNE KIYMASINLAR'

Finikeliler, Cumhurbaşkanlığı’na, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’na, Tarım ve Orman Bakanlığı’na, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na, Antalya Valiliği iletilmek üzere imza kampanyası başlattı. “Antalya'nın incisi, portakal çiçeği kokulu kentimiz, Finike'mizin yoğunlukla portakal bahçeleri içeresinden geçecek olan, alternatif turizm yolu adıyla anılan, şehri ortadan ikiye bölecek karayolu projesini istemiyoruz” denilen metinde, “Ne olacak? Yol güzergâhında bulunan onlarca dönüm bahçemiz yok olacak. Finike'mizin en eski mahallesi İskele Mahallemiz bütün tarihi dokusunu ve cazibesini kaybedecek” ifadeleri kullanıldı. Telafisi mümkün olmayan projeye karşı birlik olma ve kenti koruma çağrısı yapılan metinde, “Sesimize ses olun. Lütfen destek olun. Finike Hepimizin” denildi.

PROJEYİ İMZALAYAN BELEDİYE: BİZ DE KARŞIYIZ

Bir yandan Demre sahiline yapılacak otellerin haberleri, bir yandan yeni yapılacak havalimanı ile Antalya’nın batısındaki ilçelerin şaha kalkacağı söylemleri… Bir yandan da portakal bahçelerinin içinden geçecek yolun Finike Belediyesi tarafından plana işlendiği yönündeki ithamlar… Projeye izin verdiği söylenen Finike Belediye Başkanı Mustafa Geyikçi, bu iddiaların gerçek dışı olduğunu söylüyor ve “Seçimden hemen sonra Büyükşehir Belediyesi’nde 25 binlik planı incelerken yolu gördüm. Kaldırılmasını isteyip tepki gösterdim. Belediye Başkanlığımın yanı sıra portakal üreticisi bir Finikeli olarak, ben de bu yola şiddetle karşıyım” diyor.

‘MAKRO KLİMA ETKİLENECEK’

Tüm bu iddiaları, 2018’den beri gündemden düşürmeyen Finike Meyve Üreticileri Tarımsal Birliği’nin başkan yardımcısı Celal Bülbül ile konuştuk. Yeni yol yapımıyla ciddi bir şekilde portakal ağaçlarının kesilmek zorunda kalınacağını belirten Bülbül, “Son zamanlardaki sel baskını gibi afetler nedeniyle üreticinin ne kadar sıkıntı çektiğini herkes biliyor. Bu yolun yapılması durumunda, tarımsal üretimi ilgilendiren drenaj sorunu ortaya çıkacak. Coğrafi işaretli Finike Portakalımız var. Finike’yi bu kadar özel yapan sebep, portakal veya narenciye için özel bir makro klima olması. Yüksek bir yolun yapımıyla bu makro klimanın etkileneceğini düşünüyoruz” dedi.

‘TURİZM, TARIM ALANLARININ İÇİNDE OLMALI’

Adana’dan Gazipaşa’ya, Gazipaşa’dan Kaş’a kadar devletin büyük bir projesi olduğunu söyleyen Bülbül, bu yolun etap etap tamamlandığını ifade etti.

“Yol medeniyettir. Duble yolların önemini biliyoruz. Bunu biz de istiyoruz fakat Finike etabında hali hazırda sahilde mevcut ve yapımı da yeni tamamlanmış 100 metrelik bir duble yolumuz var. Bu ihtiyacı fazlasıyla karşılıyor” diyen Bülbül, yolun yapılmasını isteyen kesimlerin kendilerine “Bu yol sayesinde Finike’ye turizm gelecek” dediklerini aktardı. Yolun sahilden 600 metre içeriden geçirilerek, sahil kısmındaki yolun yerine oteller yapılmak istendiğini belirten Bülbül, pandemi nedeniyle insanların tarıma, turizme ve şehir yaşamına bakış açısının çok değiştiğine dikkat çekti: “Sahil turizmi, 5 yıldızlı kitle turizmi önemini yitirdi. Kırsala, yöresele, daha doğala ve doğayla bütünleşmiş turizme yönelim arttı. Bizzat kendimden örnek vereyim; 1800’lü yıllardan beri çiftçilik yapan bir aileyiz. Aynı zamanda paketleme tesisimiz var ve ben yöre insanı bir çiftçi olarak, çiftlik içinde, nehir kenarında ve portakal bahçeleri arasında butik otel işletiyorum. Yine personelimiz de yöre insanları. Tamamen yöre turizmi üzerine kurulu, Finike’nin değerlerini sunan bir hedefle bu işi yapıyoruz. Bunu sahilde yapamazsınız. Turizm, tarım alanlarının içinde olmalı.”

MİLLETVEKİLİ VE BELEDİYE SÖZ VERDİ

Celal Bülbül, 2018’de Cumhurbaşkanı dâhil, ilgili tüm bakanlıklara başvurularda bulunduklarını ve hepsinden “Bizim konuyla ilgimiz, bilgimiz yok” yanıtını aldıklarını hatırlattı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın ise “1/100.000 projesi henüz bakanlıktan imzaya çıkmamıştır” bilgisi verdiğini aktaran Bülbül, yol projesinin bütçesinin olmadığını, ihalesinin yapılmadığını, henüz proje aşamasında olduğunu kaydetti.

Finike Belediyesi ile ilgili iddiaları da sorduğumuz Bülbül, şu yanıtı verdi: “Daha önceki 1/25.000 ve 1/5.000 ölçekler Antalya Büyükşehir Belediyesi’nde askıya çıktığı için biz bunu vatandaş olarak fark edemedik. 1/1000’lik ölçekte plan Finike Belediyesi’nde askıya çıkınca biz durumu fark ettik. Bu bir şekilde Finike ve Büyükşehir belediye meclislerinde imzadan geçmiş. Burası da büyük bir muamma. Çoğu meclis üyesinin 5.000, 25.000’lik ve 15 gün önce askıya alınan 1.000’lik ölçeklerden, bu yolun geçtiğinden haberi yok. ‘Yola karşıyım’ diyen Finike Belediyesi yolun projesini imzalıyor.”

Finike Belediyesi’nden, olağanüstü meclis toplantısı yapıp 1/1000’lik ölçekli planın iptali için Büyükşehir’e başvurma sözü aldıklarını bildiren Bülbül, yine bu projeye ön ayak olan isimlerden milletvekili Atay Uslu’nun da “Eğer Finike bu yolu istemiyorsa biz bu yolu yapmayız” dediğini söyledi.

Bülbül, Finike adına uzlaşma çağrılarını yineledi: “Bizler de üretici birliği olarak hukuki yoldan takipteyiz. Bizim teklifimiz; mevcut yol kullanılmaya devam edilsin. Demre’ye bağlantı yapılacak kısımda, zaten şehirleşmenin olduğu alanda, tarım arazilerine neredeyse hiç zarar vermeyecek şekilde Elmalı Kavşağı’ndan sonra yol tünele, Koçak Dağı’na bağlansın. Biz turizme veya yola karşı değiliz, Finike’ye ve Finike tarımına hiç zarar verilmeden ya da minimum zararla her şeyin yapılmasını istiyoruz.”