Flora İstanbul, çocukları bitki dedektifi olmaya çağırıyor
İstanbul'un koruları, ormanları, su havzaları Flora İstanbul haritasında çocuklarla buluşmayı bekliyor. Haritanın öncelikle doğa ve oyun hakkından mahrum kalan çocuklara ulaştırılması hedefleniyor.
DUVAR - “Yaşadığın yerde bir sürü bitki arkadaşın senin onu keşfetmeni bekliyor. Kaldırım çatlaklarından fışkıran yeşillikleri, sokağındaki ağaçları, çiçekleri dikkatlice inceleyebilirsin.”
Çocukları, İstanbul’un biyolojik çeşitliliğini anlatan rotaları keşfetmeye çağıran Flora İstanbul haritası, oyun arkadaşlarını böyle selamlıyor. Şehir Dedektifi İnisiyatifi, tarafından hazırlanan haritada İstanbul'un su havzaları, ormanları, koruları ve bostanları için rotalar, biyoçeşitlilik sözlüğü, oyun önerileri ve çıkartmalar yer alıyor. Harita, ayrıca çocukları ve yetişkinleri diğer türlerle, beraber yaşamanın olanaklarını düşünmeye çağırıyor.
Çocukların mekânsal haklarına odaklanan Şehir Dedektifi İnisiyatifi, çocuk dostu bir kent için çalışmalar yapıyor. Mimar, şehir plancısı ve çocuk gelişimci 7 kişiden oluşan ekip, çocuk haklarını kent hakkıyla bir arada ele alıyor. Bu kapsamda çocukların kendi mahallelerindeki sorunlar ve çözümler üzerine konuştukları katılımcı atölyeler düzenleyerek çocukların sözünü, karar verici mercilere aktarıyor.
Çalışmalarını İstanbul merkezli yürüten inisiyatif, başka şehirlerden gelen davetleri de geri çevirmiyor. Ekipten şehir plancısı Gizem Kıygı, Türkiye’de çocuk haklarının yeterince üzerinde durulmadığını belirtiyor. Sürece, yetişkinleri ve eğitimcileri de katarak bu tablonun değişimine katkı sağlamaya çalıştıklarını söylüyor.
‘AĞAÇLAR, OTLAR ÇOCUKLARIN OYUN ARKADAŞI’
Daha önce farklı haritalar da yayımlayan inisiyatif, İstanbul’da hareketsiz ve doğadan uzak kalan çocuklar için haritaların çok önemli bir oyun ve eğitim aracı olduğu görüşünde. En temel konu başlıklarından birinin çocuk- doğa ilişkisi olduğunu söyleyen Kıygı, şöyle devam ediyor: “Çocukların kentteki canlılarla çok doğrudan bir ilişkisi var. Ağaçlarla, kaldırım çatlaklarından fışkıran çeşitli yabani otlarla, hayvanlarla çok ciddi ilişki kuruyor çocuklar. Bütün bu bileşenler onların oyun arkadaşı.”
Proje, 6 aylık bir araştırma sürecinden sonra geçtiğimiz yılın temmuz ayında başlamış. Bu dönemde İstanbuldaki doğal alanlar ve türler araştırılmış. “İstanbul’un florası çok geniş, binlerce tür var. Bunu sınıflandırmak gerekiyordu. Kent kültürü ve hafıza, yenilebilirlik ve şifa, bitki dedektifliği ve bostanlar temalarını belirledik. Bu temalara içerikler ürettik, üretmeye de devam ediyoruz.”
KUZEYDE KESİNTİYE UĞRAYAN YEŞİL BANT GÖSTERİLİYOR
Neredeyse bütün İstanbul’u kapsayan haritada, özellikle İstanbul’un kuzeyindeki yeşil bant gösteriliyor. Kıygı, “Büyük projelerle neyin kesintiye uğradığını göstermek önemliydi” diyor.
Haritada bir bitki bilimi rotası da bulunuyor. Bu rotada daha çok botanik bahçeler ve bitkileri tasniflenirken korular rotasında ise Boğaz hattındaki alanlar gösteriliyor.
Öte yandan harita, içerdiği bilgilerle tek başına bir eğitim ve okuma materyali olma özelliği taşıyor. Çocuklar, buralara gidemeseler de İstanbul’un kültürüne dair fikir sahibi olabiliyor ve bir ülkenin, bir şehrin haritasını inceler gibi İstanbul’u inceleyebiliyor. Ayrıca çocuklara kendi mahallerinde oynayabilecekleri oyunlar da öneriliyor.
‘ÖNCELİKLE YOKSUL ÇOCUKLARA ULAŞTIRMAK İSTİYORUZ’
Şehir Dedektifi İnisiyatifi, sınırlı sayıdaki ilk baskının doğa ve oyun hakkından mahrum kalan çocuklara ulaştırılmasını amaçlıyor. Yoksullukla doğaya erişim arasında ilişki kurabileceğini söyleyen Gizem Kıygı, “Burada bahsedilen çoğu ormana gidebilmek için bir aracınız olması gerekiyor. Kentlerdeki parklar ise tür çeşitliliğini göstermekte oldukça yetersiz” diyor. Çocuk hakları alanında çalışan sivil toplum örgütleri form doldurarak haritayı talep edebiliyor.
Çocuk için İstanbul’un ekolojik mirasına, tarihine ve kültürüne yönelik çok nitelikli kitaplar olduğunu belirten Kıygı, ekonomik kriz ortamında bu tür yayınlara erişmenin bir lükse dönüştüğünü ifade ediyor. “Bu da çocukların erişimini kısıtlıyor. O yüzden biz özellikle çocuk hakları alanında çalışan mahalle örgütleriyle çalışıyoruz. Bu haritayı öncelikli olarak onlara açmak istiyoruz.”
Şehir Dedektifi, Flora İstanbul rotalarını çocuklarla birlikte yürümeye hazırlanıyor. “Yürüyüş en temel aktivitelerimizden” diyen Kıygı, önümüzdeki aylarda pandemi koşullarının izin verdiği ölçüde etkinlikler düzenleyeceklerini söylüyor.