Foreks’te zarar edip vergi ödemiştim, geri alabilir miyim?

Tarih 11 Kasım 2020, Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 67. maddesinde yapılan değişiklikle kaldıraçlı işlemlerden yüzde 10 oranında vergi alınmasına karar verildi. 2021, 2022, 2023. Dövizde ani yükselmelerin sıklıkla yaşandığı, kurun ne zaman nereye varacağının kestirilemediği bir süreç yaşadık.

Öyle ki, uygulamanın başladığı dönemlerde yeni sisteme uyum sağlayamamış çok sayıda aracı kurum, kesinti yapmakla sorumlu oldukları gelir vergilerini kesmeden yatırımcılara ödemiş, ardından çok sayıda yatırımcıya 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren kaldıraçlı işlemlerin artık tevkifata tabi olduğunu ancak bunu yapmadıkları için sorumlusu oldukları verginin taraflarına ödenmesi ihtarı gönderilmişti.

Peki ne var bunda, devlet vergi salmış. Salamaz mı? Elbette. Bir teşkilatın devlet olduğunun yegâne göstergesi budur. Peki sorun nerede? Dedim ya, 2021-2023 arası dövizin ani sıçramalar yapmış olması. Yani diyelim ki ben 6 Ocak 2021 tarihinde 100.000 Amerikan Doları ile giriş yaptım, o tarihte doların alış fiyatı TCMB verilerine göre 7,3300 yani 733.000 Türk Liram var. 6 Aralık 2021 yılında kaldıraçlı işlemlerden 1.000.000 Türk Lirası ile çıkış yaptım. Ama 6 Ocak’ta 7,33 Türk Lirası olan dolar artık 13,7988 Türk Lirası. 267.000 Türk Lirası kâr etmiş görünsem de öyle değil. 100.000 Amerikan Doları karşılığı 733.000 Türk Lirası ile girdiğim sistemden, elimde 1 milyon Türk Lirası yani 72.400 Amerikan Dolarıyla çıktım.  Ama vergi idaresi beni 267.000 Türk Lirası gelir elde etmişim gibi vergilendirdi. Bunu da vergi sorumlusu olan aracı kurum eliyle yaptı. Ben de öyle bakakaldım, aslında 397.800 Türk Lirası zarardayım. Zarar ettim, bir de vergi ödedim. Peki bakakalmak zorunda mıyız? Hayır.

ADIMA YAPILAN KESİNTİ NE KADAR

Öncelikle zarar edip ne kadar vergi ödemiş olduğunuzu net olarak biliyor olmalısınız. Aracı kurum adınıza ne kadar kesinti yaptı, ne ödedi? Bunları bilmiyorsanız dahi İnteraktif Vergi Dairesi’ne girerek adınıza yapılan kesintileri bulmanız mümkün. Elbette vergi dairesi ve aracı kurumdan da bu konuda bilgi isteyebilirsiniz. Diğer taraftan vergileme tekniği açısından FIFO (ilk giren ilk çıkar kuralı) uygulanıyor. Her ne kadar yıl içindeki ortalama yerine FIFO uygulanmasının hukuka uygun olmadığı yönünde itirazlar olsa da bu hususa da dikkat etmekte fayda var.

ÖDEDİĞİM VERGİYİ NASIL GERİ ALIRIM

Bu noktada idari başvuru yollarından, düzeltme-şikâyet başvurusu olarak bilinen ve vergilendirmede yapılan hatanın düzeltilmesini sağlayan imkândan faydalanmanız gerekecek. Yani önce kesintinin ödendiği vergi dairesine, bunun reddi halinde şikâyet yoluyla Hazine ve Maliye Bakanlığına başvuru yapılması gerekecek. Bunun da reddiyle birlikte, işte sizin mağduriyetinizi giderecek mahkeme kapısına ulaşmış olacaksınız. Hukukun doğru işlemesi kaydıyla haksız alınan verginin geri iadesi mümkün.

NE ZAMANA KADAR BAŞVURABİLİRİM

Vergi hatasının geriye dönük 5 yıl için düzeltilmesini isteyebilirsiniz. Kaldıraçlı işlemlerdeki stopaj uygulamasının 01 Ocak 2021 tarihinden itibaren çıkış yapanlara uygulandığı göz önüne alınınca henüz kimse zamanaşımı mağduru değil. Ancak faiz ve kur mağduru olabilirsiniz. Geçtiğimiz süreçte Türk Lirasının yoğun şekilde değer kaybettiğini unutmadan ve zarardan ödenmiş verginin geri iadesinde faizden ve kurdan edilecek zarar da göz önüne alınarak fazla ödenmiş vergi daha fazla değer kaybetmeden gerekli işlemlere yönelmek gerektiği açık.

SON OLARAK: ARACI KURUM SORUMLU DEĞİL Mİ?

Aracı kurumlar vergi idaresinin talimatları doğrultusunda hareket ettiğinden ve vergi mükellefi değil, vergi sorumlusu olduğundan onlara bir sorumluluk yükleyerek, yahu neden ben zarar etmeme rağmen stopaj yapıp zararımı daha da büyüttün denilemez. Zaten süreç içinde bu haksızlığın farkında olmalarından dolayı, birçok kamu kurumuna başvurup görüş aldıklarını biliyoruz. Bu yolu düşünenler olduğunu bildiğim için bunu da yazmak istedim.

Gelir Vergisi Kanunu: Kişiler elde ettikleri kazanç üzerinden vergilendirilirler.

*Avukat – İzmir Barosu