Geçen haftanın hak ihlalleri (24 Nisan-1 Mayıs)

Şenal Sarıhan *

Türkiye, yoğun insan hakkı ihlallerinin yaşandığı bir haftayı daha geride bıraktı. 1 Mayıs İşçi Bayramı en çok gözaltının yaşandığı gün oldu. Şişli, Beyoğlu, Beşiktaş, Sultangazi, Kağıthane ve Bakırköy'de kutlamalar kapsamında izinsiz yürüyüş yapmaktan 139, pankart açmaktan 17, yol kapama amaçlı zincir taşıyan 3, taşkınlık çıkartan 3, havai fişek ve flama taşıyan 3 kişi olmak üzere toplamda 165 kişi gözaltına alındı.

CHP, İnsan Hakları Ortak Platformu, KESK, DİSK, Tüm Bel Sen, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, basın meslek örgütlerinin yayımladığı raporlara göre 9 ayı geçen OHAL uygulamasının bilançosu olan, 103 bin adli işlem, 71 bin gözaltı, 41 bin tutuklama, 35 bin adli kontrol; 139 bin idari işlem, 99 bin ihraç. 160’a yakın medya kuruluşunun kapısına kilit vurulması, 159 gazetecinin tutuklanmasına yeni iki KHK ile yeni mağduriyetler ve ihraçlar eklendi.

689 Sayılı KHK ile kamuda 3 bin 939 kişi daha meslekten ihraç edildi. İhraç edilen 484 akademisyenden 66’sının barış bildirisi imzacılarından olduğu ortaya çıktı.

Geçen hafta, 24 Nisan’da zorunlu askerlik görevini yaparken öldürülen Sevag Balıkçı davasında verilen cüzi tazminat miktarını “Sevag’ın hayatının bedeli 40 bin liraymış!” diye kaydederken bu hafta Türkiye’de öldürülen canların daha da “ucuzladığına” tanık olduk. Okmeydanı Cemevi’nde Uğur Kurt’u vuran polisin cezası belli oldu. 12 bin lira!

Kimi işini, kimi ölüsünü istediği için başlatılan açlık grevleri bu hafta da sürdü. He iki eylemde de 50'nci gün aşıldı.

AKPM’nin Türkiye’yi denetime alma kararının ardından geçen yıl Türkiye ile müzakerelerin ‘dondurulması’ tavsiyesi içeren bir karar alan Avrupa Parlamentosu (AP), AB Konseyi’ne Türk hükümetinin davet edileceği bir zirve düzenlemesi çağrısı yaptı.

Bu hafta Türkiye’ye ilişkin bir uyarı da NATO’dan geldi. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, darbe girişiminin sorumlularına ilişkin işlemleri desteklediğini söyleyip, "Ama bu, hukukun üstünlüğüne saygı gösterilerek yapılmalıdır" dedi.

Avrupa standartlarından giderek uzaklaşan Türkiye’den ise tüm bunlara yanıt her zamanki gibi oldu. İktidardan gelen çeşitli açıklamalarda daha önce olduğu gibi “alınan kararları tanımıyoruz” denildi.

Bu hafta öne çıkan hak ihlallerinden bazıları ise şöyle;

İKİ YENİ KHK, BİNLERCE İHRAÇ VE BİR İNTİHAR DAHA

Kamuda 3 bin 939 kişi meslekten ihraç edildi. KHK kapsamında 484 akademisyen ihraç edildi. İhraç edilenler arasında ‘Bu suça ortak olmayacağız’ başlıklı bildiriyi imzalayan akademisyenler de bulunuyor. Van İpekyolu Haber gazetesi, Yürüyüş dergisi, 14 dernek, 12 sağlık kuruluşu ve 18 vakıf kapatıldı. Evlilik programları da iptal edildi.

'FETÖ' operasyonu kapsamında açığa alınan TBMM Koruma Daire Başkanlığı’nda görevli polis memuru H.A, evinde beylik tabancasıyla yaşamına son verdi.

Polisin intiharıyla birlikte OHAL süresince kendini öldürenlerin sayısı 37’e yükseldi.

UĞUR KURT’UN CANININ BEDELİ 12 BİN LİRA!

Okmeydanı Cemevi'nde Mayıs 2014'te cenaze törenine katılmak için bekleyen Uğur Kurt'u silahından çıkan kurşunla öldüren polis Sezgin Korkmaz'ın 3 yıldır tutuksuz yargılandığı davada karar çıktı. Mahkeme, taksirle ölüme neden olma suçundan önce 2 yıl hapis cezası verdi. Sanık polis Korkmaz'ın tutum ve davranışlarını lehine indirim sebebi kabul eden heyet, bu cezayı 1 yıl 8 aya indirdi. Heyet son olarak bu cezayı 12 bin 100 TL adli para cezasına çevirdi.

Sanık avukatının savunması ise kamu görevlilerine ilişkin cezasızlık zırhı uygulamasının yaygınlığını ortaya koydu. Avukatın emsal gösterdiği davalar Ethem Sarısülük, Dilek Doğan ve Baran Tursun oldu.

Türkiye'nin cezasızlık uygulamasına ilişkin AİHM’de 500'e yakın dosya bulunuyor.

“ÇOCUKLAR ÖLMESİN” DEMENİN CEZASI 1 YIL 3 AY HAPİS

Beyaz Show programına telefonla bağlanarak Doğu ve Güneydoğu’da yaşanan sokağa çıkma yasaklarını anlatarak, “Çocuklar ölmesin” dediği için yargılanan Ayşe Çelik’e “örgüt propagandası yapmak” gerekçesi ile 1 yıl 3 ay ceza verildi.

Ayşe öğretmen savunmasında sözlerinin arkasında olduğunu söyleyerek “İnsanlar ölmesin, çocuklar ölmesin, anneler ağlamasın!” dedi.

TÜRKİYE’DE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ 4 SIRA DAHA GERİLEDİ

Sınır Tanımayan Gazeteciler 2017 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi raporuna göre, Türkiye basın özgürlüğünde 4 sıra daha gerileyerek 180 ülke arasında 155’inci sırada yer aldı. Böylece, Türkiye son 12 yılda 56 basamak düşüş kaydetti.

VİKİPEDİA DA YASAKTAN KURTULAMADI

Dünyanın en büyük internet ansiklopedisi kabul edilen ve kolektif olarak oluşturulan Wikipedia’ya idari kararla erişim yasağı getirildi. Türkiye’yi terör örgütleri ile aynı zeminde gösteren yayınlar gerekçesiyle böyle bir karar alındığını belirtildi.

8 YILDA 77 ÇOCUK VE GENÇ TUTUKLU İNTİHAR ETTİ

Adalet Bakanlığı, 2009 ve 2017 yılları arasında yaşları 12 ile 17 arasında değişen 17 çocuğun cezaevlerinde yaşamını yitirdiğini, bu çocuklardan 9’unun ise intihar ederek yaşamını sonlandırdığını belirtti. 18-21 yaş arasındaki genç tutuklulardan ise 68’i bu yıllar arasında intihar etti. 8 yılda toplam 77 çocuk ve genç tutuklu cezaevlerinde yaşamını sonlandırdı.

TÜRKİYELİ MÜLTECİLER İÇİN DE “KAPILARI AÇARIZ” TEHDİDİ İŞE YARAR MI!

Ege Denizi'nde 16 kişinin yaşamını kaybettiği olayda sadece “Ortadoğu”dan gelen ve Avrupa’ya gitmeye çalışan mültecilerin olmadığı, giderek bir Ortadoğu ülkesine dönüşen Türkiye’den de kaçmaya çalışan bir gencin olduğu ortaya çıktı. Siirt doğumlu, 22 yaşındaki müzisyen Barış Yazgı, Afgan ve Suriyeli mültecilerle birlikte yaşamını kaybetti.

KİMİ İŞİ, KİMİ ÖLÜSÜ İÇİN AÇLIK GREVİNDE

KHK ile görevlerinden ihraç edilen Nuriye Gülmen ve Semih Özakça açlık grevinde 54'üncü günü geride bırakırken, 7 Kasım 2016 tarihinde yapılan hava bombardımanında Dersim’de yaşamını yitiren Murat Gün’ün babası, oğlunun cenazesini alamadığı için başlattığı açlık grevinde 67'nci güne girdi.

Defin hukuku, iç hukukta 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu, Mezarlık Yerlerinin İnşası ile Cenaze Nakil ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmelik ve Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün 2000/41, 2000/42 ve 2000/43 tarih ve sayılı genelgeleri ile düzenlenmiş durumdadır.

Gömülme hakkı, Anayasa’nın eşitlik ilkesini düzenleyen 10'uncu maddesi, kişinin dokunulmazlığını ve maddi ve manevi varlığını koruyan 17'nci maddesi, özel hayatın korunmasına ilişkin 20'nci maddesi ve din ve vicdan özgürlüğünü koruyan 24'üncü maddesi kapsamında koruma altındadır.

TÜRKİYE’NİN KARANLIK TARİHİNİN BİTMEYEN DAVASI

Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink'in, öldürülmesine ilişkin soruşturmada üçüncü iddianame de tamamlandı. 10 yılı aşkın süredir gerçek faillerin ortaya çıkartılmadığı davada sadece “konjoktürel sanıklar” yer değiştirdi.

İlk açılan davanın iddianamesinde, eylemi gerçekleştiren herhangi bir terör örgüt tespiti yer almazken, dönemin Cumhuriyet Savcısı Hikmet Usta tarafından hazırlanan mütalaada, cinayetin “Ergenekon terör örgütünün Trabzon hücre yapılanması” tarafından işlendiği ifade edilmişti. Cinayetin tetikçileri ile dönemin “Ergenekon” sanıkları Veli Küçük, Kemal Kerinçsiz, Levent Temiz gibi isimler arasındaki irtibatların iddianamelere girdiği dönemden bugün geldiğimizde 51 sanık hakkında hazırlanan iddianamede, bu kez de “FETÖ”cü Zekeriya Öz ve gazeteciler Ekrem Dumanlı, Adem Yavuz Aslan gibi isimler yer alıyor.

İŞÇİ BAYRAMINDA İKİ İŞÇİ YAŞAMINI YİTİRDİ

1 Mayıs İşçi Bayramı’nda Bursa’da fabrikada bir işçi, Adana’da mobilya dekorasyon atölyesinde ise 16 yaşında bir çocuk işçi yaşamını yitirdi.

1 hafta içerisinde meydana gelen iş kazalarında ise 15 emekçi hayatını kaybetti.

ERMENİ VEKİLE “KAHPESİNİZ” HAKARETİNE CEZA YOK

Ankara 23'üncü Ağır Ceza Mahkemesi, CHP milletvekili Selina Doğan’a sosyal medya üzerinden “Ermeni uşağı, kahpeler” diyen sanığa ceza vermedi. Doğan’ın söz konusu hakaretten 2 ay sonra attığı mesaj “haksız fiil” sayılarak sanık lehine kullanıldı. Böylece nefret söylemi bir kez daha cezasız kaldı.

CHP Ankara Milletvekili – TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkan Vekili