Geçen haftanın hak ihlalleri (7 Eylül-15 Eylül)

Şenal Sarıhan * 

Sivil toplum kuruluşlarındaki görevim, avukatlık mesleğim boyunca takipçisi olduğum hak ihlallerini, şimdi de vekilliğim ile birlikte gelen TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu’ndaki Başkan Vekilliği görevimle takip etmeye devam ediyorum.

Her hafta siz değerli basın emekçilerine, Türkiye’de yaşanan hak ihlallerinden bazı örnekler sunmaya çalışacağım. Amacım hak ihlalleri anlamında pek çok sivil toplum kuruluşunun yaptığı çalışmaların görünür olmasına bir nebzede olsa katkı sunmak ve hak ihlalleri hafızasını dolayısıyla mücadelesini diri tutmaya katkı sağlamaktır.

Bu bağlamda aşağıda, 7-15 Eylül tarihleri arasında memleketimizde yaşanan örneklerden bazılarını bulabilirsiniz.

GAZETECİLERİN, İŞİNDEN EDİLEN EĞİTİMCİLERİN TUTUKLULUĞUNA DEVAM

Türkiye’de hak ihlallerine yenileri eklenmeye devam etti.

190 gündür açlık grevinde olan tekerlekli sandalyedeki eğitimciler, “kaçmalarına” engel olacak yeterli personel olmadığı gerekçesiyle yargılandıkları duruşmaya getirilmedi Savunma hakkı engellenen eğitimcilerin “savunma” yapmadıkları için tutukluluğuna karar verildi!

Parke döşeyen ustanın, pide getiren çalışanın FETÖ’cü olduğu suçlamalarıyla yargılanan Cumhuriyet Gazetesi yazar ve yöneticilerinin duruşmasında da tutukluluk halinin devamına karar verildi.

Toprağın üstünü de altını da kendilerinin sanan faşist bir güruh, 78 yaşındaki bir annenin cenazesine saldırarak defnedilmesine müsaade etmedi.

Hedef gösterilen siyasetçiye jet hızıyla soruşturma açıldı.

Okul masraflarını karşılamak için çalışmak zorunda kalan çocuk işçiler yaşamlarını yitirdi.

Eril adalet sistemimiz sayesinde, taciz ve tecavüzcü erkekler iyi hal indiriminden faydalanıp ve tahliye edilirken tecavüzcüsünü öldüren Yıldırım müebbet ile yargılandı.

Haremlik selamlık uygulamaları ortaokul kantinine dek indi.

GÜLMEN VE ÖZAKÇA’NIN “ÖLÇÜLÜ” TUTUKLULUĞUNA DEVAM!

İşlerine geri dönebilmek açlık grevi yapan Nuriye Gülmen ile Semih Özakça’nın davası, Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Ancak iki eğitimci mahkemeye getirilmedi. Jandarma Komutanlığı’nın mahkemeye gönderdiği yazıda, iki ismin “personel yetersizliği” ve “oluşabilecek sağlık sorunları” ve “güvenlik” gerekçesiyle duruşmada hazır edilemeyeceğini bildirdi. Savunma hakkı engellenen Gülmen ve Özakça’nın “savunma yapmadıkları” için tutukluluk halinin devamına karar verildi.

113 GÜNDÜR DELİLLER TOPLANAMADI İSE BELKİ DE DELİL YOKTUR!

İki eğitimcinin tutukluluk halinin devamı kararında “kuvvetli suç süphesi, tutukluluğun ölçülü olması ve delillerin henüz toplanmaması” gerekçeleri de yer aldı.

BİBER GAZI, COP, GÖZALTI

Duruşma saatlerinde Adliye’nin dışında ve içinde polisin sert müdahalesi oldu. Gülmen ve Özakça’ya destek için Adliye önüne gelen ve basın açıklaması yapmak isteyen aralarında CHP ve HDP’li vekilllerin olduğu gruba polis biber gazı ve cop kullanarak "müdahale" etti. 27 kişi gözaltına alındı. Duruşma salonunun önünde bekleyen avukatlara da çevik kuvvet ekipleri müdahale etti. Polis avukatları merdivenlerden aşağı adeta sürükleyerek indirdi. Polisin müdahalesine duruşma salonundaki avukatlar da tepki gösterdi.

DURUŞMA ÖNCESİ AVUKATLARA GÖZALTI

Öte taraftan duruşmadan iki gün önce Gülmen ve Özakça’nın 18 avukatı gözaltına alınarak bir kez daha savunma hakkı engellendi.

GAZETECİLERİN DE TUTUKLULUĞUNA DEVAM

“Parke döşeyen usta”nın, pide siparişi getiren çalışanın FETÖ’cü olduğu, BYLOCK’çulardan mesaj geldiği, gazetenin yayın çizgisinin değiştiği, tirajının düştüğü gibi iddialarla Cumhuriyet gazetesi yönetici ve yazarları hakkında "PKK/KCK, FETÖ/PDY ve DHKP/C'ye müzahir oldukları" gerekçesiyle açılan davanın ikinci duruşması görüldü.

Silivri’de görülen duruşmada, 5 gazetecinin de tutukluluğunun devamına karar verildi.

TOPRAĞIN ÜSTÜNÜ DE ALTINI DA KENDİLERİN SANAN IRKÇILAR CENAZEYE SALDIRDI

HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı ve eski parlamenter Aysel Tuğluk’un 78 yaşında hayatını kaybeden annesinin cenazesi defnedildiği sırada ırkçı bir grubun önce sözlü saldırısına uğradı. “Buraya Kürdü, Aleviyi, Ermeniyi gömdürtmeyiz! Burada şehit cenazesi var, buraya terörist cenazesi gömdürmeyiz!” sözleriyle cenazeye saldıran grup daha sonra taşlı ve sopalı 100 kişilik bir güruh halini aldı.

Sağlığında Ankara İncek’te yaşayan Hatun Tuğluk, vasiyet ettiği İncek’te yer alan mezarlıktan saldırılar nedeniyle çıkartılarak tekrar Batıkent Cem Evi’ne ve ardından Dersim’eTunceli’ye götürüldü ve orada defnedildi.

Valilik ise bu saldırıyı “ sataşma” olarak değerlendirdi.

TANRIKULU HEDEFTEYDİ

Geçen hafta raporumuzda yer verdiğimiz, SİHA’ların Hakkari’de sivilleri vurduğu iddiasını gündeme getiren CHP Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından “teröristleri savunmakla” itham edildi. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu da ‘terörle mücadeleden incinmek’le suçlayarak Tanrıkulu’nun ‘ağzının payının verilmesi’ gerektiğini söyledi. Bu sözlerin ardından onlarca tehdit mesajı alan Tanrıkulu hakkında jet hızıyla soruşturma açıldı.

Tanrıkulu, TCK 301. Madde gereğince “Türkiye Cumhuriyeti devletinin manevi şahsiyetini aşağıladığına dair somut deliller bulunduğu’ gerekçesiyle soruşturulacak.

KILIÇDAROĞLU’NUN AVUKATINA GÖZALTI. GEREKÇE: DİGİTURK ABONELİĞİNİN İPTALİ

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun avukatlığını da yapan CHP YDK üyesi Celal Çelik, FETÖ'den gözaltına alındı. Çelik'in Samanyolu TV ve Bugün TV gibi kanalların Digitürk platformundan çıkarılması üzerine, Fethullah Gülen'in talimatının ardından aboneliğini iptal ettirdiği öne sürüldü.

BU KEZ GEREKÇE: TANINMIŞ BİRİ

Bu hafta, Türkiye’de sanıkların mahkemeye getirlmereyek adil yargılama ve savunma hakkının engellenmesine yepyeni bir gerekçe daha eklendi.

HDP Eş Genel Başkanı Selahhatin Demirtaş'ın, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya hakaretten yargılandığı duruşmaya katılma talebi cezaevi yönetimi tarafından reddedildi. Gerekçe bu sefer "Tutuklu tanınmış biri ve geniş bir çevreye sahip olduğu için güvenlik riski oluşur" oldu.

ÜÇ MAHKUMDAN BİRİ ÖĞRENCİ

Adalet Bakanlığı, 2016 sonunda cezaevlerindeki tutuklu ve hükümlü öğrenci sayısının 69 bin 301 olduğunu açıkladı.

Geçtiğimiz yılın kasım ayında açıklanan verilere göre cezaevlerinde 197 bin 297 tutuklu ve mahkum bulunuyordu. Yani, bunların yaklaşık 69 bini öğrenciydi.

Yine bakanlığın verilerine göre, 2013 yılının mayıs ayında ise cezaevlerinde iki bin 776 tutuklu ve hükümlü öğrenci bulunuyordu.

Bu sayı 2016 sonu itibariyle 25 kat arttı.

ÖĞRETMENLER SÜRGÜN EDİLDİKLERİ YERLERDEN DE SÜRÜLDÜ

Diyarbakır’da 264 öğretmen, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 'zorunlu yer değişikliği' gerekçesiyle başka illere gönderildi. Sivas’a gönderilen 13 öğretmenin ise oradan başka yere sürüldüğü ortaya çıktı.

Diyarbakır’da KHK kapsamında açığa alınan yaklaşık 4 bin 400 öğretmenden 180’i meslekten ihraç edilmişti. Eğitim-Sen üyesi 264 öğretmen 28 Ağustos’ta Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ‘zorunlu yer değişikliği’ ile “sürgün” edilmişti.

YİĞİTER’İN “CEZA”SI BİTMİYOR

OHAL KHK’sıyla ihraç edildiği Ankara Üniversitesi’ne öğrenci olarak girmesi özel yönetmelikle engellenen akademisyen Dr. Cenk Yiğiter hakkında bu kez de ‘cumhurbaşkanına hakaret’ suçlamasıyla soruşturma başlatıldı.

TUĞRUL ERYILMAZ’A DA DAYANIŞMADAN CEZA İSTENDİ

Kapatılan Özgür Gündem Gazetesi’nde Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği yapan gazeteci Tuğrul Eryılmaz’ın yargılandığı davada Savcı mütalaa verdi. Eryılmaz’ın “Örgütlerin suçlarını basma ve yayınlama” iddiasıyla cezalandırılmasını istedi.

Bu güne dek, kapatılan Özgür Gündem gazetesinin Nöbetçi Genel Yayın Yönetmenliği kampanyasına katılan 56 nöbetçi yayın yönetmeninden 50’sine soruşturma açıldı, bu soruşturmaların 38’i davaya dönüştü

İŞ CİNAYETİNE BİR ÇOCUK KURBAN DAHA

Bitlis'in Ahlat İlçesi'nde, okul harçlığını kazanmak için değirmende çalışan 14 yaşındaki Mehmet Emin Çevik, elektrik akımına kapılarak hayatını kaybetti.

İş Cinayetleri ve İşçi Meclisi’nin raporuna göre geçtiğimiz Ağustos ayında en az 217 emekçi yaşamını yitirirken bunlardan 16’sının çocuk olduğu açıklandı.

GEÇTİĞİMİZ AY 27 KADIN ÖLDÜRÜLDÜ

Bir diğer rapor da Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’ndan geldi. Rapora göre Ağustos ayında erkekler 27 kadını öldürdü, 26 çocuğa cinsel istismarda bulundu.

MİNİBÜS SALDIRGANI DA ARAMIZDA

Minibüste şortlu üniversite öğrencisi Asena Melisa Sağlam'a yönelik fiili saldırıda bulunduğu gerekçesi ile hakkında üç ayrı suçtan 11 yıla kadar hapis cezası istemiyle tutuklu yargılanan Ercan Kızılateş, "İnanç, düşünce ve kanaat hürriyetinin kullanılmasını engelleme", "Sarkıntılık yapmak suretiyle cinsel saldırı" suçlarından 3 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırıldı. "Halkı kin ve düşmanlığa tahrik etmek" suçundan beraatine karar verilen Kızılateş, kararla birlikte tahliye edildi.

11 yıla kadar hapis cezası istenen fakat tahliye edilen hapis Kızılateş, savunmasında “Oruçluydum. Tahrik oldum” demişti.

TACİZE DEĞİL, HABERE YASAK

Adıyaman’ın Besni ilçesinde Süleymancılar Cemaati’ne ait olduğunu belirtilen özel bir yurtta 10 yaşlarındaki iki erkek öğrenciye cinsel istismarla suçlanan yurt müdürü İ.T. gözaltına alınırken, soruşturmaya yayın yasağı getirildi. Adıyaman Valiliği yetkililerinin de , yerel gazetecileri arayarak tacizi yazmamaları için uyarıldığı iddia edildi.

'İYİ HALLİ' İSTİRMARCILAR!

Diyarbakır’da cami bahçesinde bir çocuğu istismar etmekten hüküm giyen adama iyi hal indirimi verildi. Mahkeme, sanığı ‘çocuğun cinsel istismarı’ndan alt sınır olan sekiz yıl hapis cezasına çarptırdı. Ardından ise sanığa ‘iyi hal’ indirimi uygulayarak ceza altı yıl sekiz aya indirdi.

TECAVÜZCÜSÜNÜ ÖLDÜREN YILDIRIM’A İSE MÜEBBET

Erkeklerin kadınlara yönelik işledikleri suçlarda “iyi hal” indiriminden sınırsızca yararlanılırken kadınların sanık konumunda bulunduğu davalarda cezalar üzt sınırdan kesilmeye devam ediyor.

Kendisine tecavüz eden erkeği öldüren ve müebbet hapis cezasına çarptırılan Nevin Yıldırım’ın temyiz duruşması da bu hafta görülen davalar arasındaydı. Yargıtay 1. Ceza Dairesi’nde görülen davanın bir sonraki duruşması 21 Eylül'e ertelendi.

ÖDÜL GİBİ CEZALAR

Aladağ’da 11’i çocuk 12 kişinin yaşamını yitirdiği, 24 kişinin de yaralandığı yurt katliamının ardından hazırlanan raporda suçlu bulunan İlçe Milli Eğitim Müdürü’ne kınama, denetimde sahte rapor veren iki memura ise birer günlük maaş kesme cezası verildi.

İlçe Milli eğitim Müdürü hakkında aileler “Bizi yurda yönlendirdi” şikayetinde bulunmuştu. İki memurun ise yangın tatbikatı yapılmadığı halde sahte rapor düzenleyerek yapılmış gibi gösterdiği ortaya çıkmıştı.

MÜFREDATTAKİ CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİNE SAVUNMA

Cinsiyet eşitliği ve laiklik ilkelerini tamamen ihlal eden ve tartışma yaratan yeni müfredata talim ve Terbiye Kurumu Başkanı tarafından yapılan savunma yeni tartışmalar yarattı.

Durmuş, “ müfredatta yer alan kadının aile reisine itaat etmesi gerektiği yönündeki ifadeleri Türk Medeni Yasası’nın “reislik” kavramının kaldırıldığı 16 yıl önceki haliyle savundu

İTAATİN NEDENİ MEĞER KAPİTAL İMİŞ!

Durmuş ayrıca kadının erkeğe itaatının gerekçesinin ekonomik olduğunu söyleyerek, İslama göre, evin geçimini sağlayana itaat edilir” dedi.

HAREMLİK- SELAMLIK OKUL KANTİNİ

Pembe otobüs uygulamasından sonra bu kez de Pembe Kantin uygulaması başladı. İstanbul’da Kartal Cevizli Ortaokulu’nun kantini “kızlar” ve “erkekler” tabelalarıyla ikiye ayrıldı.

YENİ TÜRKİYE’NİN ALKOL İLE MÜCADELESİ GENİŞLİYOR

Yeni Türkiye’nin “alkol” ile mücadelesi bu hafta da sürdü.

Zonguldak’ta plajda bira içen iki kadına Kabahatler Kanunu’nun ’Çevreye rahatsızlık verme’ maddesini ihlal ettikleri gerekçesiyle 109’ar lira idari para cezası uygulandı. Alkol kontrolü de yapılan kadınlarda 0 ve 0.50 promil alkol çıktı.

Bir yasak da Antalya Emniyet Müdürü’nden geldi. Emniyet Müdürü, geçen ocak ayında çıkarılan 682 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye (KHK) dayanarak yayınladığı talimatla, polisin görev dışında alkollü mekana girişini yasakladı.

Daha önce de Antalya ve Düzce valilikleri tarafından açık alanda alkol içilmesi yasaklanmıştı.

YARI ÇIPLAK SORGU

Hero tişötü giyenlere yönelik gözaltılar bu hafta da devam etti. Antalya'da üniversite öğrencisi 24 yaşındaki B.Ö., üzerinde 'Hero' yazılı tişört giydiği için ihbar edilince gözaltına alındı. Polis merkezinde üzerindeki tişörtü çıkarılan B.Ö., 3 saat boyunca yarı çıplak ifade verdi.

* CHP Ankara Milletvekili – TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkan Vekili